ทฬฺห กณฺห ธนญฺชย สงฺขวโร, รช สตฺตห กสฺส จ [สตฺตาหสสาข (สฺยา.)] ตกฺกลินา;

ธมฺมํ กุกฺกุฏ กุณฺฑลิ โภชนทา, จกฺกวาก สุภูริส โสตฺถิ ฆโฏติฯ

11. เอกาทสกนิปาโต

455. มาตุโปสกชาตกํ (1)

[1]

ตสฺส นาคสฺส วิปฺปวาเสน, วิรูฬฺหา สลฺลกี จ กุฏชา จ;

กุรุวินฺทกรวีรา [กรวรา (สี. สฺยา.)] ติสสามา จ, นิวาเต ปุปฺผิตา จ กณิการาฯ

[2]

โกจิเทว สุวณฺณกายุรา, นาคราชํ ภรนฺติ ปิณฺเฑน;

ยตฺถ ราชา ราชกุมาโร วา, กวจมภิเหสฺสติ อฉมฺภิโต [อสมฺภีโต (สี. สฺยา. ปี.)]ฯ

[3]

คณฺหาหิ นาค กพฬํ, มา นาค กิสโก ภว;

พหูนิ ราชกิจฺจานิ, ตานิ [ยานิ (สี. ปี.)] นาค กริสฺสสิฯ

[4]

สา นูนสา กปณิกา, อนฺธา อปริณายิกา;

ขาณุํ ปาเทน ฆฏฺเฏติ, คิริํ จณฺโฑรณํ ปติฯ

[5]

กา นุ เต สา มหานาค, อนฺธา อปริณายิกา;

ขาณุํ ปาเทน ฆฏฺเฏติ, คิริํ จณฺโฑรณํ ปติฯ

[6]

มาตา เม สา มหาราช, อนฺธา อปริณายิกา;

ขาณุํ ปาเทน ฆฏฺเฏติ, คิริํ จณฺโฑรณํ ปติฯ

[7]

มุญฺจเถตํ มหานาคํ, โยยํ ภรติ มาตรํ;

สเมตุ มาตรา นาโค, สห สพฺเพหิ ญาติภิฯ

[8]

มุตฺโต จ พนฺธนา นาโค, มุตฺตมาทาย กุญฺชโร [กาสิราเชน เปสิโต (สี. สฺยา.), มุตฺโต ทามาโต กุญฺชโร (ปี. สี. นิยฺย)];

มุหุตฺตํ อสฺสาสยิตฺวา [วิสฺสมิตฺวาน (สี.)], อคมา เยน ปพฺพโตฯ

[9]

ตโต โส นฬินิํ [นิลินํ (สฺยา.)] คนฺตฺวา, สีตํ กุญฺชรเสวิตํ;

โสณฺฑายูทกมาหตฺวา [มาหิตฺวา (สฺยา. ก.)], มาตรํ อภิสิญฺจถฯ

[10]

โกย อนริโย เทโว, อกาเลนปิ วสฺสติ [อกาเลน ปวสฺสติ (สี. สฺยา.), อกาเลน’ติวสฺสติ (ปี.)];

คโต เม อตฺรโช ปุตฺโต, โย มยฺหํ ปริจารโกฯ

[11]

อุฏฺเฐหิ อมฺม กิํ เสสิ, อาคโต ตฺยาหมตฺรโช;

มุตฺโตมฺหิ กาสิราเชน, เวเทเหน ยสสฺสินาฯ

[12]

จิรํ ชีวตุ โส ราชา, กาสีนํ รฏฺฐวฑฺฒโน;

โย เม ปุตฺตํ ปโมเจสิ, สทา วุทฺธาปจายิกนฺติฯ

มาตุโปสกชาตกํ ปฐมํฯ

456. ชุณฺหชาตกํ (2)

[13]

สุโณหิ มยฺหํ วจนํ ชนินฺท, อตฺเถน ชุณฺหมฺหิ อิธานุปตฺโต;

น พฺราหฺมเณ อทฺธิเก ติฏฺฐมาเน, คนฺตพฺพ [คนฺตพฺย (ก.)] มาหุ ทฺวิปทินฺท [ทิปทาน (สี. ปี.), ทฺวิปทาน (สฺยา.)] เสฏฺฐฯ

[14]

สุโณมิ ติฏฺฐามิ วเทหิ พฺรหฺเม, เยนาสิ [เยนาปิ (สฺยา. ก.)] อตฺเถน อิธานุปตฺโต;

กํ วา ตฺวมตฺถํ มยิ ปตฺถยาโน, อิธาคมา พฺรหฺเม ตทิงฺฆ พฺรูหิฯ

[15]

ททาหิ เม คามวรานิ ปญฺจ, ทาสีสตํ สตฺต ควํสตานิ;

ปโรสหสฺสญฺจ สุวณฺณนิกฺเข, ภริยา จ เม สาทิสี ทฺเว ททาหิฯ

[16]

ตโป นุ เต พฺราหฺมณ ภิํสรูโป, มนฺตา นุ เต พฺราหฺมณ จิตฺตรูปา;

ยกฺขา นุ [ยกฺขา ว (สี. ปี.)] เต อสฺสวา สนฺติ เกจิ, อตฺถํ วา เม อภิชานาสิ กตฺตํฯ

[17]

น เม ตโป อตฺถิ น จาปิ มนฺตา, ยกฺขาปิ เม อสฺสวา นตฺถิ เกจิ;

อตฺถมฺปิ เต นาภิชานามิ กตฺตํ, ปุพฺเพ จ โข [ปุพฺเพว โข (สฺยา. ก.)] สงฺคติมตฺตมาสิฯ

[18]

ปฐมํ อิทํ ทสฺสนํ ชานโต เม, น ตาภิชานามิ อิโต ปุรตฺถา;

อกฺขาหิ เม ปุจฺฉิโต เอตมตฺถํ, กทา กุหิํ วา อหุ สงฺคโม โนฯ

[19]

คนฺธารราชสฺส ปุรมฺหิ รมฺเม, อวสิมฺหเส ตกฺกสีลายํ เทว;

ตตฺถนฺธการมฺหิ ติมีสิกายํ [ติมิสฺสิกายํ (สี. อฏฺฐ.), ติมิสฺสกายํ (สฺยา.)], อํเสน อํสํ สมฆฏฺฏยิมฺหฯ

[20]

เต ตตฺถ ฐตฺวาน อุโภ ชนินฺท, สาราณิยํ [สารณียํ (ก.)] วีติสารยิมฺห [วีติสาริมฺห (สี. สฺยา. ปี.)] ตตฺถ;

สาเยว โน สงฺคติมตฺตมาสิ, ตโต น ปจฺฉา น ปุเร อโหสิฯ

[21]

ยทา กทาจิ มนุเชสุ พฺรหฺเม, สมาคโม สปฺปุริเสน โหติ;

น ปณฺฑิตา สงฺคติสนฺถวานิ, ปุพฺเพ กตํ วาปิ วินาสยนฺติฯ

[22]

พาลาว [พาลา จ (สี. สฺยา. ปี.)] โข สงฺคติสนฺถวานิ, ปุพฺเพ กตํ วาปิ วินาสยนฺติ;

พหุมฺปิ พาเลสุ กตํ วินสฺสติ, ตถา หิ พาลา อกตญฺญุรูปาฯ

[23]

ธีรา จ โข สงฺคติสนฺถวานิ, ปุพฺเพ กตํ วาปิ น นาสยนฺติ;

อปฺปมฺปิ ธีเรสุ กตํ น นสฺสติ, ตถา หิ ธีรา สุกตญฺญุรูปาฯ

[24]

ททามิ เต คามวรานิ ปญฺจ, ทาสีสตํ สตฺต ควํสตานิ;

ปโรสหสฺสญฺจ สุวณฺณนิกฺเข, ภริยา จ เต สาทิสี ทฺเว ททามิฯ

[25]

เอวํ สตํ โหติ สเมจฺจ ราช, นกฺขตฺตราชาริว ตารกานํ;

อาปูรตี กาสิปตี ตถาหํ, ตยาปิ เม สงฺคโม อชฺช ลทฺโธติฯ

ชุณฺหชาตกํ ทุติยํฯ

457. ธมฺมเทวปุตฺตชาตกํ (3)

[26]

ยโสกโร ปุญฺญกโรหมสฺมิ, สทาตฺถุโต สมณพฺราหฺมณานํ;

มคฺคารโห เทวมนุสฺสปูชิโต, ธมฺโม อหํ เทหิ อธมฺม มคฺคํฯ

[27]

อธมฺมยานํ ทฬฺหมารุหิตฺวา, อสนฺตสนฺโต พลวาหมสฺมิ;

ส กิสฺส เหตุมฺหิ ตวชฺช ทชฺชํ, มคฺคํ อหํ ธมฺม อทินฺนปุพฺพํฯ

[28]

ธมฺโม หเว ปาตุรโหสิ ปุพฺเพ, ปจฺฉา อธมฺโม อุทปาทิ โลเก;

เชฏฺโฐ จ เสฏฺโฐ จ สนนฺตโน จ, อุยฺยาหิ เชฏฺฐสฺส กนิฏฺฐ มคฺคาฯ

[29]

น ยาจนาย นปิ ปาติรูปา, น อรหตา [น อรหติ (สี. ปี.), อรหติ (ก.)] เตหํ ทเทยฺยํ มคฺคํ;

ยุทฺธญฺจ โน โหตุ อุภินฺนมชฺช, ยุทฺธมฺหิ โย เชสฺสติ ตสฺส มคฺโคฯ

[30]

สพฺพา ทิสา อนุวิสโฏหมสฺมิ, มหพฺพโล อมิตยโส อตุลฺโย;

คุเณหิ สพฺเพหิ อุเปตรูโป, ธมฺโม อธมฺม ตฺวํ กถํ วิเชสฺสสิฯ

[31]

โลเหน เว หญฺญติ ชาตรูปํ, น ชาตรูเปน หนนฺติ โลหํ;

สเจ อธมฺโม หญฺฉติ [หญฺญติ (สี. สฺยา.), หญฺญิติ (กตฺถจิ)] ธมฺมมชฺช, อโย สุวณฺณํ วิย ทสฺสเนยฺยํฯ

[32]

สเจ ตุวํ ยุทฺธพโล อธมฺม [ยุทฺธพโล’สิ’ธมฺม (ก. สี.), ยุทฺธพโล’ส’ธมฺม (ปี.)], น ตุยฺห วุฑฺฒา [วทฺธา (สี. ปี.)] จ ครู จ อตฺถิ;

มคฺคญฺจ เต ทมฺมิ ปิยาปฺปิเยน, วาจาทุรุตฺตานิปิ เต ขมามิฯ

[33]

อิทญฺจ สุตฺวา วจนํ อธมฺโม, อวํสิโร ปติโต อุทฺธปาโท;

‘‘ยุทฺธตฺถิโก เจ น ลภามิ ยุทฺธํ’’, เอตฺตาวตา โหติ หโต อธมฺโมฯ

[34]

ขนฺตีพโล ยุทฺธพลํ วิเชตฺวา, หนฺตฺวา อธมฺมํ นิหนิตฺว [วิหนิตฺวา (ก.)] ภูมฺยา;

ปายาสิ วิตฺโต [จิตฺโต (สฺยา.)] อภิรุยฺห สนฺทนํ, มคฺเคเนว อติพโล สจฺจนิกฺกโมฯ

[35]

มาตา ปิตา สมณพฺราหฺมณา จ, อสมฺมานิตา ยสฺส สเก อคาเร;

อิเธว นิกฺขิปฺป สรีรเทหํ, กายสฺส เภทา นิรยํ วชนฺติ เต [วชนฺติ (สี. ปี.)];

ยถา อธมฺโม ปติโต อวํสิโรฯ

[36]

มาตา ปิตา สมณพฺราหฺมณา จ, สุสมฺมานิตา ยสฺส สเก อคาเร;

อิเธว นิกฺขิปฺป สรีรเทหํ, กายสฺส เภทา สุคติํ วชนฺติ เต;

ยถาปิ ธมฺโม อภิรุยฺห สนฺทนนฺติฯ

ธมฺมเทวปุตฺตชาตกํ [ธมฺมชาตกํ (สี. ปี.)] ตติยํฯ

458. อุทยชาตกํ (4)

[37]

เอกา นิสินฺนา สุจิ สญฺญตูรู, ปาสาทมารุยฺห อนินฺทิตงฺคี;

ยาจามิ ตํ กินฺนรเนตฺตจกฺขุ, อิเมกรตฺติํ อุภโย วเสมฯ

[38]

โอกิณฺณนฺตรปริขํ, ทฬฺหมฏฺฏาลโกฏฺฐกํ;

รกฺขิตํ ขคฺคหตฺเถหิ, ทุปฺปเวสมิทํ ปุรํฯ

[39]

ทหรสฺส ยุวิโน จาปิ, อาคโม จ น วิชฺชติ;

อถ เกน นุ วณฺเณน, สงฺคมํ อิจฺฉเส มยาฯ

[40]

ยกฺโขหมสฺมิ กลฺยาณิ, อาคโตสฺมิ ตวนฺติเก [ตวนฺติกํ (สี. ปี.)];

ตฺวํ มํ นนฺทย [นนฺทสฺสุ (สฺยา. ก.)] ภทฺทนฺเต, ปุณฺณกํสํ ททามิ เตฯ

[41]

เทวํ ว ยกฺขํ อถ วา มนุสฺสํ, น ปตฺถเย อุทยมติจฺจ อญฺญํ;

คจฺเฉว ตฺวํ ยกฺข มหานุภาว, มา จสฺสุ คนฺตฺวา ปุนราวชิตฺถฯ

[42]

ยา สา รติ อุตฺตมา กามโภคินํ, ยํ เหตุ สตฺตา วิสมํ จรนฺติ;

มา ตํ รติํ ชียิ ตุวํ สุจิมฺหิ เต, ททามิ เต รูปิยํ กํสปูรํฯ

[43]

นาริํ นโร นิชฺฌปยํ ธเนน, อุกฺกํสตี ยตฺถ กโรติ ฉนฺทํ;

วิปจฺจนีโก ตว เทวธมฺโม, ปจฺจกฺขโต โถกตเรน เอสิฯ

[44]

อายุ จ วณฺโณ จ [อายุํ จ วณฺณํ จ (ก. สี. ปี.)] มนุสฺสโลเก, นิหียติ มนุชานํ สุคฺคตฺเต;

เตเนว วณฺเณน ธนมฺปิ ตุยฺหํ, นิหียติ ชิณฺณตราสิ อชฺชฯ

[45]

เอวํ เม เปกฺขมานสฺส, ราชปุตฺติ ยสสฺสินิ;

หายเตว ตว [หายเต วต เต (สี. สฺยา. ก.), หายเตว ตโต (ปี.)] วณฺโณ, อโหรตฺตานมจฺจเยฯ

[46]

อิมินาว ตฺวํ วยสา, ราชปุตฺติ สุเมธเส;

พฺรหฺมจริยํ จเรยฺยาสิ, ภิยฺโย วณฺณวตี สิยาฯ

[47]

เทวา น ชีรนฺติ ยถา มนุสฺสา, คตฺเตสุ เตสํ วลิโย น โหนฺติ;

ปุจฺฉามิ ตํ ยกฺข มหานุภาว, กถํ นุ เทวาน [กถํ น เทวานํ (ปี.)] สรีรเทโหฯ

[48]

เทวา น ชีรนฺติ ยถา มนุสฺสา, คตฺเตสุ เตสํ วลิโย น โหนฺติ;

สุเว สุเว ภิยฺยตโรว [ภิยฺยตโร จ (ก.)] เตสํ, ทิพฺโพ จ วณฺโณ วิปุลา จ โภคาฯ

[49]

กิํสูธ ภีตา ชนตา อเนกา, มคฺโค จ เนกายตนํ ปวุตฺโต;

ปุจฺฉามิ ตํ ยกฺข มหานุภาว, กตฺถฏฺฐิโต ปรโลกํ น ภาเยฯ

[50]

วาจํ มนญฺจ ปณิธาย สมฺมา, กาเยน ปาปานิ อกุพฺพมาโน;

พหุนฺนปานํ ฆรมาวสนฺโต, สทฺโธ มุทู สํวิภาคี วทญฺญู;

สงฺคาหโก สขิโล สณฺหวาโจ, เอตฺถฏฺฐิโต ปรโลกํ น ภาเยฯ

[51]

อนุสาสสิ มํ ยกฺข, ยถา มาตา ยถา ปิตา;

อุฬารวณฺณํ ปุจฺฉามิ, โก นุ ตฺวมสิ สุพฺรหาฯ

[52]

อุทโยหมสฺมิ กลฺยาณิ, สงฺกรตฺตา อิธาคโต [สงฺครตฺถา อิธาคโต (สี. ปี.), สงฺครตฺถายิธาคโต (สฺยา.)];

อามนฺต โข ตํ คจฺฉามิ, มุตฺโตสฺมิ ตว สงฺกรา [สงฺครา (สี. สฺยา. ปี.)]ฯ

[53]

สเจ โข ตฺวํ อุทโยสิ, สงฺกรตฺตา อิธาคโต;

อนุสาส มํ ราชปุตฺต, ยถาสฺส ปุน สงฺคโมฯ

[54]

อติปตติ [อธิปตตี (สี. ปี.)] วโย ขโณ ตเถว, ฐานํ นตฺถิ ธุวํ จวนฺติ สตฺตา;

ปริชิยฺยติ อทฺธุวํ สรีรํ, อุทเย มา ปมาท [มา ปมาทํ (สี.)] จรสฺสุ ธมฺมํฯ

[55]

กสิณา ปถวี ธนสฺส ปูรา, เอกสฺเสว สิยา อนญฺญเธยฺยา;

ตญฺจาปิ ชหติ [ชหาติ (สี. สฺยา. ปี.), ชหาตี (?)] อวีตราโค, อุทเย มา ปมาท จรสฺสุ ธมฺมํฯ

[56]

มาตา จ ปิตา จ ภาตโร จ, ภริยา ยาปิ ธเนน โหติ กีตา [ภริยาปิ ธเนน โหนฺติ อติตฺตา (ก.)];

เต จาปิ ชหนฺติ อญฺญมญฺญํ, อุทเย มา ปมาท จรสฺสุ ธมฺมํฯ

[57]

กาโย ปรโภชนนฺติ ญตฺวา [กาโย จ ปรโภชนํ วิทิตฺวา (ก.)], สํสาเร สุคติญฺจ ทุคฺคติญฺจ [สุคตี จ ทุคฺคตี จ (สี. สฺยา. ปี.), สุคฺคติํ ทุคฺคติญฺจ (ก.)];

อิตฺตรวาโสติ ชานิยาน, อุทเย มา ปมาท จรสฺสุ ธมฺมํฯ

[58]

สาธุ ภาสติยํ [ภาสตยํ (สี. ปี.)] ยกฺโข, อปฺปํ มจฺจาน ชีวิตํ;

กสิรญฺจ ปริตฺตญฺจ, ตญฺจ ทุกฺเขน สํยุตํ;

สาหํ เอกา ปพฺพชิสฺสามิ, หิตฺวา กาสิํ สุรุนฺธนนฺติฯ

อุทยชาตกํ จตุตฺถํฯ

459. ปานียชาตกํ (5)

[59]

มิตฺโต มิตฺตสฺส ปานียํ, อทินฺนํ ปริภุญฺชิสํ;

เตน ปจฺฉา วิชิคุจฺฉิํ, ตํ ปาปํ ปกตํ มยา;

มา ปุน อกรํ ปาปํ, ตสฺมา ปพฺพชิโต อหํฯ

[60]

ปรทารญฺจ ทิสฺวาน, ฉนฺโท เม อุทปชฺชถ [อุปปชฺชถ (สฺยา. ก.)];

เตน ปจฺฉา วิชิคุจฺฉิํ, ตํ ปาปํ ปกตํ มยา;

มา ปุน อกรํ ปาปํ, ตสฺมา ปพฺพชิโต อหํฯ

[61]

ปิตรํ เม มหาราช, โจรา อคณฺหุ [อคณฺหุํ (สี. ปี.), อคณฺหิ (ก.)] กานเน;

เตสาหํ ปุจฺฉิโต ชานํ, อญฺญถา นํ วิยากริํฯ

[62]

เตน ปจฺฉา วิชิคุจฺฉิํ, ตํ ปาปํ ปกตํ มยา;

มา ปุน อกรํ ปาปํ, ตสฺมา ปพฺพชิโต อหํฯ

[63]

ปาณาติปาตมกรุํ, โสมยาเค อุปฏฺฐิเต;

เตสาหํ สมนุญฺญาสิํ, เตน ปจฺฉา วิชิคุจฺฉิํฯ

[64]

ตํ ปาปํ ปกตํ มยา, มา ปุน อกรํ ปาปํ;

ตสฺมา ปพฺพชิโต อหํฯ

[65]

สุราเมรยมาธุกา [มธุกา (สี. สฺยา. ปี.)], เย ชนา ปฐมาสุ โน;

พหูนํ เต อนตฺถาย, มชฺชปานมกปฺปยุํฯ

[66]

เตสาหํ สมนุญฺญาสิํ, เตน ปจฺฉา วิชิคุจฺฉิํ;

ตํ ปาปํ ปกตํ มยา, มา ปุน อกรํ ปาปํ;

ตสฺมา ปพฺพชิโต อหํฯ

[67]

ธิรตฺถุ สุพหู กาเม, ทุคฺคนฺเธ พหุกณฺฏเก;

เย อหํ ปฏิเสวนฺโต, นาลภิํ ตาทิสํ สุขํฯ

[68]

มหสฺสาทา สุขา กามา, นตฺถิ กามา ปรํ [กามปรํ (สี. ปี.)] สุขํ;

เย กาเม ปฏิเสวนฺติ, สคฺคํ เต อุปปชฺชเรฯ

[69]

อปฺปสฺสาทา ทุขา กามา, นตฺถิ กามา ปรํ ทุขํ;

เย กาเม ปฏิเสวนฺติ, นิรยํ เต อุปปชฺชเรฯ

[70]

อสี ยถา สุนิสิโต, เนตฺติํโสว สุปายิโก [สุปาสิโต (ก. สี. นิยฺย), สุปายิโต (ก. อฏฺฐ.)];

สตฺตีว อุรสิ ขิตฺตา, กามา ทุกฺขตรา ตโตฯ

[71]

องฺคารานํว ชลิตํ, กาสุํ สาธิกโปริสํ;

ผาลํว ทิวสํตตฺตํ, กามา ทุกฺขตรา ตโตฯ

[72]

วิสํ ยถา หลาหลํ, เตลํ ปกฺกุถิตํ [อุกฺกฏฺฐิตํ (สี. ปี.), ปกฺกุฏฺฐิตํ (สฺยา.)] ยถา;

ตมฺพโลห [ตมฺปโลหํ (สฺยา.)] วิลีนํว, กามา ทุกฺขตรา ตโตติฯ

ปานียชาตกํ ปญฺจมํฯ

460. ยุธญฺจยชาตกํ (6)

[73]

มิตฺตามจฺจปริพฺยูฬฺหํ [ปริพฺพูฬฺหํ (สี. ปี.)], อหํ วนฺเท รเถสภํ;

ปพฺพชิสฺสามหํ ราช [ปพฺพชิสฺสํ มหาราช (สี. ปี.)], ตํ เทโว อนุมญฺญตุฯ

[74]

สเจ เต อูนํ กาเมหิ, อหํ ปริปูรยามิ [อหํว ปูรยามิ (ก.)] เต;

โย ตํ หิํสติ วาเรมิ, มา ปพฺพช [ปพฺพชิ (ปี.)] ยุธญฺจย [ยุธญฺชย (สี. สฺยา.), ยุวญฺชย (ปี.)]ฯ

[75]

น มตฺถิ อูนํ กาเมหิ, หิํสิตา เม น วิชฺชติ;

ทีปญฺจ กาตุมิจฺฉามิ, ยํ ชรา นาภิกีรติฯ

[76]

ปุตฺโต วา ปิตรํ ยาเจ, ปิตา วา ปุตฺตโมรสํ;

เนคโม ตํ ยาเจ [เนคโม ยาจเต (สี. สฺยา. ปี.)] ตาต, มา ปพฺพช ยุธญฺจยฯ

[77]

มา มํ เทว นิวาเรหิ, ปพฺพชนฺตํ รเถสภ;

มาหํ กาเมหิ สมฺมตฺโต, ชราย วสมนฺวคูฯ

[78]

อหํ ตํ ตาต ยาจามิ, อหํ ปุตฺต นิวารเย;

จิรํ ตํ ทฏฺฐุมิจฺฉามิ, มา ปพฺพช ยุธญฺจยฯ

[79]

อุสฺสาโวว ติณคฺคมฺหิ, สูริยุคฺคมนํ ปติ;

เอวมายุ มนุสฺสานํ, มา มํ อมฺม นิวารยฯ

[80]

ตรมาโน อิมํ ยานํ, อาโรเปตุ [ตรมานา อิมํ ยานํ, อาโรเปนฺตุ (สี. ปี.)] รเถสภ;

มา เม มาตา ตรนฺตสฺส, อนฺตรายกรา อหุฯ

[81]

อภิธาวถ ภทฺทนฺเต, สุญฺญํ เหสฺสติ รมฺมกํ;

ยุธญฺจโย อนุญฺญาโต, สพฺพทตฺเตน ราชินาฯ

[82]

โยหุ เสฏฺโฐ สหสฺสสฺส [มนุสฺสานํ (สฺยา.), สหสฺสานํ (ก.)], ยุวา กญฺจนสนฺนิโภ;

โสยํ กุมาโร ปพฺพชิโต, กาสายวสโน พลีฯ

[83]

อุโภ กุมารา ปพฺพชิตา, ยุธญฺจโย ยุธิฏฺฐิโล;

ปหาย มาตาปิตโร, สงฺคํ เฉตฺวาน มจฺจุโนติฯ

ยุธญฺจยชาตกํ ฉฏฺฐํฯ

461. ทสรถชาตกํ (7)

[84]

เอถ ลกฺขณ สีตา จ, อุโภ โอตรโถทกํ;

เอวายํ ภรโต อาห, ‘‘ราชา ทสรโถ มโต’’ฯ

[85]

เกน รามปฺปภาเวน, โสจิตพฺพํ น โสจสิ;

ปิตรํ กาลกตํ [กาลงฺกตํ (ก.)] สุตฺวา, น ตํ ปสหเต ทุขํฯ

[86]

ยํ น สกฺกา นิปาเลตุํ, โปเสน ลปตํ พหุํ;

ส กิสฺส วิญฺญู เมธาวี, อตฺตานมุปตาปเยฯ

[87]

ทหรา จ หิ วุทฺธา จ [เย วุทฺธา (สี. อฏฺฐ.), เย วุฑฺฒา (สฺยา.)], เย พาลา เย จ ปณฺฑิตา;

อฑฺฒา เจว ทลิทฺทา จ, สพฺเพ มจฺจุปรายณาฯ

[88]

ผลานมิว ปกฺกานํ, นิจฺจํ ปตนโต ภยํ;

เอวํ ชาตาน มจฺจานํ, นิจฺจ มรณโต ภยํฯ

[89]

สายเมเก น ทิสฺสนฺติ, ปาโต ทิฏฺฐา พหุชฺชนา;

ปาโต เอเก น ทิสฺสนฺติ, สายํ ทิฏฺฐา พหุชฺชนาฯ

[90]

ปริเทวยมาโน เจ, กิญฺจิทตฺถํ อุทพฺพเห;

สมฺมูฬฺโห หิํสมตฺตานํ, กยิรา ตํ วิจกฺขโณฯ

[91]

กิโส วิวณฺโณ ภวติ, หิํสมตฺตานมตฺตโน [มตฺตนา (สี. อฏฺฐ. สุ. นิ. 590)];

น เตน เปตา ปาเลนฺติ, นิรตฺถา ปริเทวนาฯ

[92]

ยถา สรณมาทิตฺตํ, วารินา ปรินิพฺพเย [วารินาวนิพฺพาปเย (สฺยา. ก.)];

เอวมฺปิ ธีโร สุตวา, เมธาวี ปณฺฑิโต นโร;

ขิปฺปมุปฺปติตํ โสกํ, วาโต ตูลํว ธํสเยฯ

[93]

มจฺโจ เอโกว [เอโกว มจฺโจ (สี. สฺยา. ปี.)] อจฺเจติ, เอโกว ชายเต กุเล;

สํโยคปรมาตฺเวว, สมฺโภคา สพฺพปาณินํฯ

[94]

ตสฺมา หิ ธีรสฺส พหุสฺสุตสฺส, สมฺปสฺสโต โลกมิมํ ปรญฺจ;

อญฺญาย ธมฺมํ หทยํ มนญฺจ, โสกา มหนฺตาปิ น ตาปยนฺติฯ

[95]

โสหํ ทสฺสญฺจ โภกฺขญฺจ, ภริสฺสามิ จ [โสหํ ยสญฺจ โภคญฺจ, ภริยาปิ จ (สฺยา. ก.)] ญาตเก;

เสสญฺจ ปาลยิสฺสามิ, กิจฺจเมตํ [กิจฺจเมวํ (ปี.)] วิชานโตฯ

[96]

ทส วสฺสสหสฺสานิ, สฏฺฐิ วสฺสสตานิ จ;

กมฺพุคีโว มหาพาหุ, ราโม รชฺชมการยีติฯ

ทสรถชาตกํ สตฺตมํฯ

462. สํวรชาตกํ (8)

[97]

ชานนฺโต โน มหาราช, ตว สีลํ ชนาธิโป;

อิเม กุมาเร ปูเชนฺโต, น ตํ เกนจิ มญฺญถฯ

[98]

ติฏฺฐนฺเต โน มหาราเช, อทุ [อาทุ (สี. ปี.), อาทู (สฺยา.)] เทเว ทิวงฺคเต;

ญาตี ตํ สมนุญฺญิํสุ, สมฺปสฺสํ อตฺถมตฺตโนฯ

[99]

เกน สํวรวตฺเตน, สญฺชาเต อภิติฏฺฐสิ;

เกน ตํ นาติวตฺตนฺติ, ญาติสงฺฆา สมาคตาฯ

[100]

น ราชปุตฺต อุสูยามิ [ราชปุตฺต นุสฺสุยฺยามิ (ก.)], สมณานํ มเหสินํ;

สกฺกจฺจํ เต นมสฺสามิ, ปาเท วนฺทามิ ตาทินํฯ

[101]

เต มํ ธมฺมคุเณ ยุตฺตํ, สุสฺสูสมนุสูยกํ;

สมณา มนุสาสนฺติ [สมนุสาสนฺติ (สี. สฺยา. ปี.)], อิสี ธมฺมคุเณ รตาฯ

[102]

เตสาหํ วจนํ สุตฺวา, สมณานํ มเหสินํ;

น กิญฺจิ อติมญฺญามิ, ธมฺเม เม นิรโต มโนฯ

[103]

หตฺถาโรหา อนีกฏฺฐา, รถิกา ปตฺติการกา;

เตสํ [เตสุ (ปี.)] นปฺปฏิพนฺธามิ, นิวิฏฺฐํ [นิพทฺธํ (สี. ปี.)] ภตฺตเวตนํฯ

[104]

มหามตฺตา จ เม อตฺถิ, มนฺติโน ปริจารกา;

พาราณสิํ โวหรนฺติ, พหุมํสสุโรทกํฯ

[105]

อโถปิ วาณิชา ผีตา, นานารฏฺเฐหิ อาคตา;

เตสุ เม วิหิตา รกฺขา, เอวํ ชานาหุโปสถฯ

[106]

ธมฺเมน กิร ญาตีนํ, รชฺชํ กาเรหิ สํวร;

เมธาวี ปณฺฑิโต จาสิ [จาปิ (สี. ปี.)], อโถปิ ญาตินํ หิโตฯ

[107]

ตํ ตํ ญาติปริพฺยูฬฺหํ, นานารตนโมจิตํ;

อมิตฺตา นปฺปสหนฺติ, อินฺทํว อสุราธิโปติฯ

สํวรชาตกํ อฏฺฐมํฯ

463. สุปฺปารกชาตกํ (9)

[108]

อุมฺมุชฺชนฺติ นิมุชฺชนฺติ, มนุสฺสา ขุรนาสิกา;

สุปฺปารกํ ตํ ปุจฺฉาม, สมุทฺโท กตโม อยํฯ

[109]

กุรุกจฺฉา [ภรุกจฺฉา (สี. สฺยา. ปี. อฏฺฐ.)] ปยาตานํ, วาณิชานํ ธเนสินํ;

นาวาย วิปฺปนฏฺฐาย, ขุรมาลีติ วุจฺจติฯ

[110]

ยถา อคฺคีว สุริโยว [อคฺคิ สุริโย จ (สฺยา.), อคฺคีว สูริโย (ก.)], สมุทฺโท ปฏิทิสฺสติ;

สุปฺปารกํ ตํ ปุจฺฉาม, สมุทฺโท กตโม อยํฯ

[111]

กุรุกจฺฉา ปยาตานํ, วาณิชานํ ธเนสินํ;

นาวาย วิปฺปนฏฺฐาย, อคฺคิมาลีติ วุจฺจติฯ

[112]

ยถา ทธีว ขีรํว [ทธิ จ ขีรํ จ (สฺยา.), เอวมุปริปิ], สมุทฺโท ปฏิทิสฺสติ;

สุปฺปารกํ ตํ ปุจฺฉาม, สมุทฺโท กตโม อยํฯ

[113]

กุรุกจฺฉา ปยาตานํ, วาณิชานํ ธเนสินํ;

นาวาย วิปฺปนฏฺฐาย, ทธิมาลีติ [ขีรมาลีติ (ก.)] วุจฺจติฯ

[114]

ยถา กุโสว สสฺโสว, สมุทฺโท ปฏิทิสฺสติ;

สุปฺปารกํ ตํ ปุจฺฉาม, สมุทฺโท กตโม อยํฯ

[115]

กุรุกจฺฉา ปยาตานํ, วาณิชานํ ธเนสินํ;

นาวาย วิปฺปนฏฺฐาย, กุสมาลีติ วุจฺจติฯ

[116]

ยถา นโฬว เวฬูว, สมุทฺโท ปฏิทิสฺสติ;

สุปฺปารกํ ตํ ปุจฺฉาม, สมุทฺโท กตโม อยํฯ

[117]

กุรุกจฺฉา ปยาตานํ, วาณิชานํ ธเนสินํ;

นาวาย วิปฺปนฏฺฐาย, นฬมาลีติ วุจฺจติฯ

[118]

มหพฺภโย ภิํสนโก, สทฺโท สุยฺยติมานุโส [สมุทฺโท สุยฺยต’มานุโส (สี. ปี. อฏฺฐ.)];

ยถา โสพฺโภ ปปาโตว, สมุทฺโท ปฏิทิสฺสติ;

สุปฺปารกํ ตํ ปุจฺฉาม, สมุทฺโท กตโม อยํฯ

[119]

กุรุกจฺฉา ปยาตานํ, วาณิชานํ ธเนสินํ;

นาวาย วิปฺปนฏฺฐาย, พฬวามุขีติ [วฬภามุขีติ (สี. สฺยา.), พลวามุขีติ (สฺยา. ก.)] วุจฺจติฯ

[120]

ยโต สรามิ อตฺตานํ, ยโต ปตฺโตสฺมิ วิญฺญุตํ;

นาภิชานามิ สญฺจิจฺจ, เอกปาณมฺปิ หิํสิตํ;

เอเตน สจฺจวชฺเชน, โสตฺถิํ นาวา นิวตฺตตูติฯ

สุปฺปารกชาตกํ นวมํฯ

เอกาทสกนิปาตํ นิฏฺฐิตํฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

สิริมาตุสุโปสกนาควโร, ปุน ชุณฺหก ธมฺมมุทยวโร;

อถ ปานิ ยุธญฺจยโก จ, ทสรถ สํวร ปารคเตน นวาติฯ

12. ทฺวาทสกนิปาโต

464. จูฬกุณาลชาตกํ (1)

[1]