เนว ทุฏฺเฐ นโย อตฺถิ, น ธมฺโม น สุภาสิตํ;

นิกฺกมํ ทุฏฺเฐ ยุญฺเชถ, โส จ สพฺภิํ น รญฺชตีติฯ

ทีปิชาตกํ ทสมํฯ

อฏฺฐกนิปาตํ นิฏฺฐิตํฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

ปริสุทฺธา มนาวิลา วตฺถธรา, พกราชสฺส กายุรํ ทณฺฑวโร;

อถ องฺคาร เจติย เทวิลินา, อถ อาทิตฺต คงฺคา ทเสฬกินาติฯ

9. นวกนิปาโต

427. คิชฺฌชาตกํ (1)

[1]

ปริสงฺกุปโถ นาม, คิชฺฌปนฺโถ สนนฺตโน;

ตตฺราสิ มาตาปิตโร, คิชฺโฌ โปเสสิ ชิณฺณเก;

เตสํ อชครเมทํ, อจฺจหาสิ พหุตฺตโส [ปหุตฺตโต (ก. สี.), ปหูตโส (สฺยา. ปี.), พหุธโส (ก.)]ฯ

[2]

ปิตา จ ปุตฺตํ อวจ, ชานํ อุจฺจํ ปปาตินํ;

สุปตฺตํ ถามสมฺปนฺนํ [ปกฺขสมฺปนฺนํ (สี. สฺยา. ปี.)], เตชสฺสิํ ทูรคามินํฯ

[3]

ปริปฺลวนฺตํ ปถวิํ, ยทา ตาต วิชานหิ;

สาคเรน ปริกฺขิตฺตํ, จกฺกํว ปริมณฺฑลํ;

ตโต ตาต นิวตฺตสฺสุ, มาสฺสุ เอตฺโต ปรํ คมิฯ

[4]

อุทปตฺโตสิ [อุทฺธํ ปตฺโตสิ (ก. สี.)] เวเคน, พลี ปกฺขี ทิชุตฺตโม;

โอโลกยนฺโต วกฺกงฺโค, ปพฺพตานิ วนานิ จฯ

[5]

อทฺทสฺส ปถวิํ คิชฺโฌ, ยถาสาสิ [ยถาสฺสาสิ (สฺยา. อฏฺฐ. ปาฐนฺตรํ)] ปิตุสฺสุตํ;

สาคเรน ปริกฺขิตฺตํ, จกฺกํว ปริมณฺฑลํฯ

[6]

ตญฺจ โส สมติกฺกมฺม, ปรเมวจฺจวตฺตถ [ปรเมว ปวตฺตถ (สี. สฺยา.)];

ตญฺจ วาตสิขา ติกฺขา, อจฺจหาสิ พลิํ ทิชํฯ

[7]

นาสกฺขาติคโต โปโส, ปุนเทว นิวตฺติตุํ;

ทิโช พฺยสนมาปาทิ, เวรมฺภานํ [เวรมฺพานํ (สี. ปี.)] วสํ คโตฯ

[8]

ตสฺส ปุตฺตา จ ทารา จ, เย จญฺเญ อนุชีวิโน;

สพฺเพ พฺยสนมาปาทุํ, อโนวาทกเร ทิเชฯ

[9]

เอวมฺปิ อิธ วุฑฺฒานํ, โย วากฺยํ นาวพุชฺฌติ;

อติสีมจโร ทิตฺโต, คิชฺโฌวาตีตสาสโน;

ส เว พฺยสนํ ปปฺโปติ, อกตฺวา วุฑฺฒสาสนนฺติฯ

คิชฺฌชาตกํ ปฐมํฯ

428. โกสมฺพิยชาตกํ (2)

[10]

ปุถุสทฺโท สมชโน, น พาโล โกจิ มญฺญถ;

สงฺฆสฺมิํ ภิชฺชมานสฺมิํ, นาญฺญํ ภิยฺโย อมญฺญรุํฯ

[11]

ปริมุฏฺฐา ปณฺฑิตาภาสา, วาจาโคจรภาณิโน;

ยาวิจฺฉนฺติ มุขายามํ, เยน นีตา น ตํ วิทูฯ

[12]

อกฺโกจฺฉิ มํ อวธิ มํ, อชินิ มํ อหาสิ เม;

เย จ ตํ อุปนยฺหนฺติ, เวรํ เตสํ น สมฺมติฯ

[13]

อกฺโกจฺฉิ มํ อวธิ มํ, อชินิ มํ อหาสิ เม;

เย จ ตํ นุปนยฺหนฺติ, เวรํ เตสูปสมฺมติฯ

[14]

น หิ เวเรน เวรานิ, สมฺมนฺตีธ กุทาจนํ;

อเวเรน จ สมฺมนฺติ, เอส ธมฺโม สนนฺตโนฯ

[15]

ปเร จ น วิชานนฺติ, มยเมตฺถ ยมามเส;

เย จ ตตฺถ วิชานนฺติ, ตโต สมฺมนฺติ เมธคาฯ

[16]

อฏฺฐิจฺฉินฺนา ปาณหรา, ควสฺส [ควาสฺส (สี. สฺยา. ปี.)] ธนหาริโน;

รฏฺฐํ วิลุมฺปมานานํ, เตสมฺปิ โหติ สงฺคติ;

กสฺมา ตุมฺหาก โน สิยาฯ

[17]

สเจ ลเภถ นิปกํ สหายํ, สทฺธิํจรํ สาธุวิหาริธีรํ;

อภิภุยฺย สพฺพานิ ปริสฺสยานิ, จเรยฺย เตนตฺตมโน สตีมาฯ

[18]

โน เจ ลเภถ นิปกํ สหายํ, สทฺธิํจรํ สาธุวิหาริธีรํ;

ราชาว รฏฺฐํ วิชิตํ ปหาย, เอโก จเร มาตงฺครญฺเญว นาโคฯ

[19]

เอกสฺส จริตํ เสยฺโย, นตฺถิ พาเล สหายตา;

เอโก จเร น ปาปานิ กยิรา, อปฺโปสฺสุกฺโก มาตงฺครญฺเญว นาโคติฯ

โกสมฺพิยชาตกํ ทุติยํฯ

429. มหาสุวชาตกํ (3)

[20]

ทุโม ยทา โหติ ผลูปปนฺโน, ภุญฺชนฺติ นํ วิหงฺคมา [วิหคา (สี. ปี.)] สมฺปตนฺตา;

ขีณนฺติ ญตฺวาน ทุมํ ผลจฺจเย [ญตฺวา ทุมปฺผลจฺจเยน (ก.)], ทิโสทิสํ ยนฺติ ตโต วิหงฺคมาฯ

[21]

จร จาริกํ โลหิตตุณฺฑ มามริ, กิํ ตฺวํ สุว สุกฺขทุมมฺหิ ฌายสิ;

ตทิงฺฆ มํ พฺรูหิ วสนฺตสนฺนิภ, กสฺมา สุว สุกฺขทุมํ น ริญฺจสิฯ

[22]

เย เว สขีนํ สขาโร ภวนฺติ, ปาณจฺจเย [ปาณํ จเช (ก.), ปาณจฺจเย มรณกาเล จ สุขทุกฺเขสุ จ น ชหนฺตีติ สมฺพนฺโธ] ทุกฺขสุเขสุ หํส;

ขีณํ อขีณนฺติ น ตํ ชหนฺติ, สนฺโต สตํ ธมฺมมนุสฺสรนฺตาฯ

[23]

โสหํ สตํ อญฺญตโรสฺมิ หํส, ญาตี จ เม โหติ สขา จ รุกฺโข;

ตํ นุสฺสเห ชีวิกตฺโถ ปหาตุํ, ขีณนฺติ ญตฺวาน น เหส ธมฺโม [น โสส (ก.), น เอส (สฺยา.)]ฯ

[24]

สาธุ สกฺขิ กตํ โหติ, เมตฺติ สํสติ สนฺถโว [มิตฺตํ สงฺคติ สนฺธโว (ก.)];

สเจตํ ธมฺมํ โรเจสิ, ปาสํโสสิ วิชานตํฯ

[25]

โส เต สุว วรํ ทมฺมิ, ปตฺตยาน วิหงฺคม;

วรํ วรสฺสุ วกฺกงฺค, ยํ กิญฺจิ มนสิจฺฉสิฯ

[26]

วรญฺจ เม หํส ภวํ ทเทยฺย, อยญฺจ รุกฺโข ปุนรายุํ ลเภถ;

โส สาขวา ผลิมา สํวิรูฬฺโห, มธุตฺถิโก ติฏฺฐตุ โสภมาโนฯ

[27]

ตํ ปสฺส สมฺม ผลิมํ อุฬารํ, สหาว เต โหตุ อุทุมฺพเรน;

โส สาขวา ผลิมา สํวิรูฬฺโห, มธุตฺถิโก ติฏฺฐตุ โสภมาโนฯ

[28]

เอวํ สกฺก สุขี โหหิ, สห สพฺเพหิ ญาติภิ;

ยถาหมชฺช สุขิโต, ทิสฺวาน สผลํ ทุมํฯ

[29]

สุวสฺส จ วรํ ทตฺวา, กตฺวาน สผลํ ทุมํ;

ปกฺกามิ สห ภริยาย, เทวานํ นนฺทนํ วนนฺติฯ

มหาสุวชาตกํ ตติยํฯ

430. จูฬสุวชาตกํ (4)

[30]

สนฺติ รุกฺขา หริปตฺตา [หริตปตฺตา (สี. สฺยา. ปี.)], ทุมา เนกผลา พหู;

กสฺมา นุ สุกฺเข [สุกฺข (ก.)] โกฬาเป, สุวสฺส นิรโต มโนฯ

[31]

ผลสฺส อุปภุญฺชิมฺหา, เนกวสฺสคเณ พหู;

อผลมฺปิ วิทิตฺวาน, สาว เมตฺติ ยถา ปุเรฯ

[32]

สุขญฺจ รุกฺขํ โกฬาปํ, โอปตฺตมผลํ ทุมํ;

โอหาย สกุณา ยนฺติ, กิํ โทสํ ปสฺสเส ทิชฯ

[33]

เย ผลตฺถา สมฺภชนฺติ, อผโลติ ชหนฺติ นํ;

อตฺตตฺถปญฺญา ทุมฺเมธา, เต โหนฺติ ปกฺขปาติโนฯ

[34]

สาธุ สกฺขิ กตํ โหติ, เมตฺติ สํสติ สนฺถโว;

สเจตํ ธมฺมํ โรเจสิ, ปาสํโสสิ วิชานตํฯ

[35]

โส เต สุว วรํ ทมฺมิ, ปตฺตยาน วิหงฺคม;

วรํ วรสฺสุ วกฺกงฺค, ยํ กิญฺจิ มนสิจฺฉสิฯ

[36]

อปิ นาม นํ ปสฺเสยฺยํ [อปิ นาม นํ ปุน ปสฺเส (สี. สฺยา.)], สปตฺตํ สผลํ ทุมํ;

ทลิทฺโทว นิธิ ลทฺธา, นนฺเทยฺยาหํ ปุนปฺปุนํฯ

[37]

ตโต อมตมาทาย, อภิสิญฺจิ มหีรุหํ;

ตสฺส สาขา วิรูหิํสุ [วิรูฬฺหสฺส (ก.)], สีตจฺฉายา มโนรมาฯ

[38]

เอวํ สกฺก สุขี โหหิ, สห สพฺเพหิ ญาติภิ;

ยถาหมชฺช สุขิโต, ทิสฺวาน สผลํ ทุมํฯ

[39]

สุวสฺส จ วรํ ทตฺวา, กตฺวาน สผลํ ทุมํ;

ปกฺกามิ สห ภริยาย, เทวานํ นนฺทนํ วนนฺติฯ

จูฬสุวชาตกํ จตุตฺถํฯ

431. หริตจชาตกํ (5)

[40]

สุตํ เมตํ มหาพฺรหฺเม, กาเม ภุญฺชติ หาริโต;

กจฺเจตํ วจนํ ตุจฺฉํ, กจฺจิ สุทฺโธ อิริยฺยสิฯ

[41]

เอวเมตํ มหาราช, ยถา เต วจนํ สุตํ;

กุมฺมคฺคํ ปฏิปนฺโนสฺมิ, โมหเนยฺเยสุ มุจฺฉิโตฯ

[42]

อทุ [อาทุ (สี. ปี.)] ปญฺญา กิมตฺถิยา, นิปุณา สาธุจินฺตินี [จินฺตนี (สี. ปี.)];

ยาย อุปฺปติตํ ราคํ, กิํ มโน น วิโนทเยฯ

[43]

จตฺตาโรเม มหาราช, โลเก อติพลา ภุสา;

ราโค โทโส มโท โมโห, ยตฺถ ปญฺญา น คาธติฯ

[44]

อรหา สีลสมฺปนฺโน, สุทฺโธ จรติ หาริโต;

เมธาวี ปณฺฑิโต เจว, อิติ โน สมฺมโต ภวํฯ

[45]

เมธาวีนมฺปิ หิํสนฺติ, อิสิํ ธมฺมคุเณ รตํ;

วิตกฺกา ปาปกา ราช, สุภา ราคูปสํหิตาฯ

[46]

อุปฺปนฺนายํ สรีรโช, ราโค วณฺณวิทูสโน ตว;

ตํ ปชห ภทฺทมตฺถุ เต, พหุนฺนาสิ เมธาวิสมฺมโตฯ

[47]

เต อนฺธการเก [กรเณ (สี. สฺยา. ปี.)] กาเม, พหุทุกฺเข มหาวิเส;

เตสํ มูลํ คเวสิสฺสํ, เฉจฺฉํ ราคํ สพนฺธนํฯ

[48]

อิทํ วตฺวาน หาริโต, อิสิ สจฺจปรกฺกโม;

กามราคํ วิราเชตฺวา, พฺรหฺมโลกูปโค อหูติฯ

หริตจชาตกํ [หาริตชาตกํ (สี. ปี.)] ปญฺจมํฯ

432. ปทกุสลมาณวชาตกํ (6)

[49]

พหุสฺสุตํ จิตฺตกถิํ [จิตฺตกถํ (สฺยา. ก.)], คงฺคา วหติ ปาฏลิํ [ปาฏลํ (สี. ปี.)];

วุยฺหมานก ภทฺทนฺเต, เอกํ เม เทหิ คาถกํ [คีตกํ (ก. อฏฺฐ.)]ฯ

[50]

เยน สิญฺจนฺติ ทุกฺขิตํ, เยน สิญฺจนฺติ อาตุรํ;

ตสฺส มชฺเฌ มริสฺสามิ, ชาตํ สรณโต ภยํฯ

[51]

ยตฺถ พีชานิ รูหนฺติ, สตฺตา ยตฺถ ปติฏฺฐิตา;

สา เม สีสํ นิปีเฬติ, ชาตํ สรณโต ภยํฯ

[52]

เยน ภตฺตานิ ปจฺจนฺติ, สีตํ เยน วิหญฺญติ;

โส มํ ฑหติ [ทยฺหติ (ก.)] คตฺตานิ, ชาตํ สรณโต ภยํฯ

[53]

เยน ภุตฺเตน [ภตฺเตน (สฺยา. ก.)] ยาเปนฺติ, ปุถู พฺราหฺมณขตฺติยา;

โส มํ ภุตฺโต พฺยาปาเทติ, ชาตํ สรณโต ภยํฯ

[54]

คิมฺหานํ ปจฺฉิเม มาเส, วาตมิจฺฉนฺติ ปณฺฑิตา;

โส มํ [โส เม (สี. ปี.)] ภญฺชติ คตฺตานิ, ชาตํ สรณโต ภยํฯ

[55]

ยํ นิสฺสิตา ชคติรุหํ, สฺวายํ อคฺคิํ ปมุญฺจติ;

ทิสา ภชถ วกฺกงฺคา, ชาตํ สรณโต ภยํฯ

[56]

ยมานยิํ โสมนสฺสํ, มาลินิํ จนฺทนุสฺสทํ;

สา มํ ฆรา นิจฺฉุภติ [นีหรติ (สี. สฺยา.)], ชาตํ สรณโต ภยํฯ

[57]

เยน ชาเตน นนฺทิสฺสํ, ยสฺส จ ภวมิจฺฉิสํ;

โส มํ ฆรา นิจฺฉุภติ [นีหรติ (สี. สฺยา.)], ชาตํ สรณโต ภยํฯ

[58]

สุณนฺตุ เม ชานปทา, เนคมา จ สมาคตา;

ยโตทกํ ตทาทิตฺตํ, ยโต เขมํ ตโต ภยํฯ

[59]

ราชา วิลุมฺปเต รฏฺฐํ, พฺราหฺมโณ จ ปุโรหิโต;

อตฺตคุตฺตา วิหรถ, ชาตํ สรณโต ภยนฺติฯ

ปทกุสลมาณวชาตกํ ฉฏฺฐํฯ

433. โลมสกสฺสปชาตกํ (7)

[60]

อสฺส อินฺทสโม ราช, อจฺจนฺตํ อชรามโร;

สเจ ตฺวํ ยญฺญํ ยาเชยฺย, อิสิํ โลมสกสฺสปํฯ

[61]

สสมุทฺทปริยายํ, มหิํ สาครกุณฺฑลํ;

น อิจฺเฉ สห นินฺทาย, เอวํ เสยฺย [สยฺห (สี. สฺยา. ปี.)] วิชานหิฯ

[62]

ธิรตฺถุ ตํ ยสลาภํ, ธนลาภญฺจ พฺราหฺมณ;

ยา วุตฺติ วินิปาเตน, อธมฺมจรเณน วาฯ

[63]

อปิ เจ ปตฺตมาทาย, อนคาโร ปริพฺพเช;

สาเยว ชีวิกา เสยฺโย, ยา จาธมฺเมน เอสนาฯ

[64]

อปิ เจ ปตฺตมาทาย, อนคาโร ปริพฺพเช;

อญฺญํ อหิํสยํ โลเก, อปิ รชฺเชน ตํ วรํฯ

[65]

พลํ จนฺโท พลํ สุริโย, พลํ สมณพฺราหฺมณา;

พลํ เวลา สมุทฺทสฺส, พลาติพลมิตฺถิโยฯ

[66]

ยถา อุคฺคตปํ สนฺตํ, อิสิํ โลมสกสฺสปํ;

ปิตุ อตฺถา จนฺทวตี, วาชเปยฺยํ [วาจเปยฺยํ (ปี. ก.)] อยาชยิฯ

[67]

ตํ โลภปกตํ กมฺมํ, กฏุกํ กามเหตุกํ;

ตสฺส มูลํ คเวสิสฺสํ, เฉจฺฉํ ราคํ สพนฺธนํฯ

[68]

ธิรตฺถุ กาเม สุพหูปิ โลเก, ตโปว เสยฺโย กามคุเณหิ ราช;

ตโป กริสฺสามิ ปหาย กาเม, ตเวว รฏฺฐํ จนฺทวตี จ โหตูติฯ

โลมสกสฺสปชาตกํ สตฺตมํฯ

434. จกฺกวากชาตกํ (8)

[69]

กาสายวตฺเถ สกุเณ วทามิ, ทุเว ทุเว นนฺทมเน [นนฺทิมเน (สี. ปี.)] จรนฺเต;

กํ อณฺฑชํ อณฺฑชา มานุเสสุ, ชาติํ ปสํสนฺติ ตทิงฺฆ พฺรูถฯ

[70]

อมฺเห มนุสฺเสสุ มนุสฺสหิํส, อนุพฺพเต [อนุปุพฺพเก (ก.)] จกฺกวาเก วทนฺติ;

กลฺยาณภาวมฺเห [ภาว’มฺห (สี. ปี.)] ทิเชสุ สมฺมตา, อภิรูปา [อภีตรูปา (สี. สฺยา. ปี.)] วิจราม อณฺณเวฯ ( ) [(น ฆาสเหตูปิ กโรม ปาปํ) (ก.)]

[71]

กิํ อณฺณเว กานิ ผลานิ ภุญฺเช, มํสํ กุโต ขาทถ จกฺกวากา;

กิํ โภชนํ ภุญฺชถ โว อโนมา [อภิณฺหํ (ก.)], พลญฺจ วณฺโณ จ อนปฺปรูปา [อนปฺปรูโป (สี. สฺยา. ปี.)]ฯ

[72]

น อณฺณเว สนฺติ ผลานิ ธงฺก, มํสํ กุโต ขาทิตุํ จกฺกวาเก;

เสวาลภกฺขมฺห [ภกฺขิมฺห (ก.)] อปาณโภชนา [อวากโภชนา (สี. ปี.)], น ฆาสเหตูปิ กโรม ปาปํฯ

[73]

น เม อิทํ รุจฺจติ จกฺกวาก, อสฺมิํ ภเว โภชนสนฺนิกาโส;

อโหสิ ปุพฺเพ ตโต เม อญฺญถา, อิจฺเจว เม วิมติ เอตฺถ ชาตาฯ

[74]

อหมฺปิ มํสานิ ผลานิ ภุญฺเช, อนฺนานิ จ โลณิยเตลิยานิ;

รสํ มนุสฺเสสุ ลภามิ โภตฺตุํ, สูโรว สงฺคามมุขํ วิเชตฺวา;

น จ เม ตาทิโส วณฺโณ, จกฺกวาก ยถา ตวฯ

[75]

อสุทฺธภกฺโขสิ ขณานุปาตี, กิจฺเฉน เต ลพฺภติ อนฺนปานํ;

น ตุสฺสสี รุกฺขผเลหิ ธงฺก, มํสานิ วา ยานิ สุสานมชฺเฌฯ

[76]

โย สาหเสน อธิคมฺม โภเค, ปริภุญฺชติ ธงฺก ขณานุปาตี;

ตโต อุปกฺโกสติ นํ สภาโว, อุปกฺกุฏฺโฐ วณฺณพลํ ชหาติฯ

[77]

อปฺปมฺปิ เจ นิพฺพุติํ ภุญฺชตี ยทิ, อสาหเสน อปรูปฆาตี [อสาหเสนานุปฆาติโน (ก.)];

พลญฺจ วณฺโณ จ ตทสฺส โหติ, น หิ สพฺโพ อาหารมเยน วณฺโณติฯ

จกฺกวากชาตกํ อฏฺฐมํฯ

435. หลิทฺทิราคชาตกํ (9)

[78]

สุติติกฺขํ อรญฺญมฺหิ, ปนฺตมฺหิ สยนาสเน;

เย จ คาเม ติติกฺขนฺติ, เต อุฬารตรา ตยาฯ

[79]

อรญฺญา คามมาคมฺม, กิํสีลํ กิํวตํ อหํ;

ปุริสํ ตาต เสเวยฺยํ, ตํ เม อกฺขาหิ ปุจฺฉิโตฯ

[80]

โย เต [โย ตํ (สฺยา. ชา. 1.4.190 อรญฺญชาตเกปิ)] วิสฺสาสเย ตาต, วิสฺสาสญฺจ ขเมยฺย เต;

สุสฺสูสี จ ติติกฺขี จ, ตํ ภเชหิ อิโต คโตฯ

[81]

ยสฺส กาเยน วาจาย, มนสา นตฺถิ ทุกฺกฏํ;

อุรสีว ปติฏฺฐาย, ตํ ภเชหิ อิโต คโตฯ

[82]

โย จ ธมฺเมน จรติ, จรนฺโตปิ น มญฺญติ;

วิสุทฺธการิํ สปฺปญฺญํ, ตํ ภเชหิ อิโต คโตฯ

[83]

หลิทฺทิราคํ กปิจิตฺตํ, ปุริสํ ราควิราคินํ;

ตาทิสํ ตาต มา เสวิ, นิมฺมนุสฺสมฺปิ เจ สิยาฯ

[84]

อาสีวิสํว กุปิตํ, มีฬฺหลิตฺตํ มหาปถํ;

อารกา ปริวชฺเชหิ, ยานีว วิสมํ ปถํฯ

[85]

อนตฺถา ตาต วฑฺฒนฺติ, พาลํ อจฺจุปเสวโต;

มาสฺสุ พาเลน สํคจฺฉิ, อมิตฺเตเนว สพฺพทาฯ

[86]

ตํ ตาหํ ตาต ยาจามิ, กรสฺสุ วจนํ มม;

มาสฺสุ พาเลน สํคจฺฉิ [สํคญฺฉิ (สี. ปี.)], ทุกฺโข พาเลหิ สงฺคโมติฯ

หลิทฺทิราคชาตกํ นวมํฯ

436. สมุคฺคชาตกํ (10)

[87]

กุโต นุ อาคจฺฉถ โภ ตโย ชนา, สฺวาคตา เอถ [สฺวาคตํ เอตฺถ (สี. ปี.)] นิสีทถาสเน;

กจฺจิตฺถ โภนฺโต กุสลํ อนามยํ, จิรสฺสมพฺภาคมนํ หิ โว อิธฯ

[88]

อหเมว เอโก อิธ มชฺช ปตฺโต, น จาปิ เม ทุติโย โกจิ วิชฺชติ;

กิเมว สนฺธาย เต ภาสิตํ อิเส, ‘‘กุโต นุ อาคจฺฉถ โภ ตโย ชนา’’ฯ

[89]

ตุวญฺจ เอโก ภริยา จ เต ปิยา, สมุคฺคปกฺขิตฺตนิกิณฺณมนฺตเร ;

สา รกฺขิตา กุจฺฉิคตาว [กุจฺฉิคตา จ (ก.)] เต สทา, วายุสฺส [หริสฺส (ก.)] ปุตฺเตน สหา ตหิํ รตาฯ

[90]

สํวิคฺครูโป อิสินา วิยากโต [ปพฺยากโต (ก.), พฺยากโต (สฺยา. ปี.)], โส ทานโว ตตฺถ สมุคฺคมุคฺคิลิ;

อทฺทกฺขิ ภริยํ สุจิ มาลธารินิํ, วายุสฺส ปุตฺเตน สหา ตหิํ รตํฯ

[91]

สุทิฏฺฐรูปมุคฺคตปานุวตฺตินา [สุทิฏฺฐรูปุคฺคตปานุวตฺตินา (สี. สฺยา. ปี.)], หีนา นรา เย ปมทาวสํ คตา;

ยถา หเว ปาณริเวตฺถ รกฺขิตา, ทุฏฺฐา มยี อญฺญมภิปฺปโมทยิฯ

[92]

ทิวา จ รตฺโต จ มยา อุปฏฺฐิตา, ตปสฺสินา โชติริวา วเน วสํ;

สา ธมฺมมุกฺกมฺม อธมฺมมาจริ, อกิริยรูโป ปมทาหิ สนฺถโวฯ

[93]

สรีรมชฺฌมฺหิ ฐิตาติมญฺญหํ, มยฺหํ อยนฺติ อสติํ อสญฺญตํ;

สา ธมฺมมุกฺกมฺม อธมฺมมาจริ, อกิริยรูโป ปมทาหิ สนฺถโวฯ

[94]

สุรกฺขิตํ เมติ กถํ นุ วิสฺสเส, อเนกจิตฺตาสุ น หตฺถิ [อเนกจิตฺตา ปุน เหตฺถ (ก.)] รกฺขณา;

เอตา หิ ปาตาลปปาตสนฺนิภา, เอตฺถปฺปมตฺโต พฺยสนํ นิคจฺฉติฯ

[95]

ตสฺมา หิ เต สุขิโน วีตโสกา, เย มาตุคาเมหิ จรนฺติ นิสฺสฏา;

เอตํ สิวํ อุตฺตมมาภิปตฺถยํ, น มาตุคาเมหิ กเรยฺย สนฺถวนฺติฯ

สมุคฺคชาตกํ ทสมํฯ

437. ปูติมํสชาตกํ (11)

[96]

น โข เม รุจฺจติ อาฬิ, ปูติมํสสฺส เปกฺขนา;

เอตาทิสา สขารสฺมา, อารกา ปริวชฺชเยฯ

[97]

อุมฺมตฺติกา อยํ เวณี, วณฺเณติ ปติโน สขิํ;

ปชฺฌายิ [ปชฺฌาติ (สี. ปี.), ปชฺฌายติ (สี. นิยฺย)] ปฏิคจฺฉนฺติํ, อาคตํ เมณฺฑ [เมฬ (สี. ปี.)] มาตรํฯ

[98]

ตฺวํ โขสิ สมฺม อุมฺมตฺโต, ทุมฺเมโธ อวิจกฺขโณ;

โย ตฺวํ [โส ตฺวํ (สฺยา.)] มตาลยํ กตฺวา, อกาเลน วิเปกฺขสิฯ

[99]

น อกาเล วิเปกฺเขยฺย, กาเล เปกฺเขยฺย ปณฺฑิโต;

ปูติมํโสว ปชฺฌายิ [ปชฺฌาติ (สี. ปี.), ปชฺฌายติ (สี. นิยฺย)], โย อกาเล วิเปกฺขติฯ

[100]

ปิยํ โข อาฬิ เม โหตุ, ปุณฺณปตฺตํ ททาหิ เม;

ปติ สญฺชีวิโต มยฺหํ, เอยฺยาสิ ปิยปุจฺฉิกา [ปุจฺฉิตา (สฺยา. ก.)]ฯ

[101]

ปิยํ โข อาฬิ เต โหตุ, ปุณฺณปตฺตํ ททามิ เต;

มหตา ปริวาเรน [ปริหาเรน (สฺยา.)], เอสฺสํ [เอสํ (สี. ปี.)] กยิราหิ [กยิราสิ (ปี.)] โภชนํฯ

[102]

กีทิโส ตุยฺหํ ปริวาโร, เยสํ กาหามิ โภชนํ;

กิํนามกา จ เต สพฺเพ, ตํ [เต (สี. สฺยา. ปี.)] เม อกฺขาหิ ปุจฺฉิตาฯ

[103]

มาลิโย จตุรกฺโข จ, ปิงฺคิโย อถ ชมฺพุโก;

เอทิโส มยฺหํ ปริวาโร, เตสํ กยิราหิ [กยิราสิ (ปี.)] โภชนํฯ

[104]

นิกฺขนฺตาย อคารสฺมา, ภณฺฑกมฺปิ วินสฺสติ;

อาโรคฺยํ อาฬิโน วชฺชํ [วจฺฉํ (?)], อิเธว วส มาคมาติฯ

ปูติมํสชาตกํ เอกาทสมํฯ

438. ททฺทรชาตกํ (12)

[105]

โย เต ปุตฺตเก อขาทิ, ทินฺนภตฺโต อทูสเก;

ตสฺมิํ ทาฐํ นิปาเตหิ, มา เต มุจฺจิตฺถ ชีวโตฯ

[106]

อากิณฺณลุทฺโท ปุริโส, ธาติเจลํว มกฺขิโต;

ปเทสํ ตํ น ปสฺสามิ, ยตฺถ ทาฐํ นิปาตเยฯ

[107]

อกตญฺญุสฺส โปสสฺส, นิจฺจํ วิวรทสฺสิโน;

สพฺพํ เจ ปถวิํ ทชฺชา, เนว นํ อภิราธเยฯ

[108]

กินฺนุ สุพาหุ ตรมานรูโป, ปจฺจาคโตสิ สห มาณเวน;

กิํ กิจฺจมตฺถํ อิธมตฺถิ ตุยฺหํ, อกฺขาหิ เม ปุจฺฉิโต เอตมตฺถํฯ

[109]

โย เต สขา ททฺทโร สาธุรูโป, ตสฺส วธํ ปริสงฺกามิ อชฺช;

ปุริสสฺส กมฺมายตนานิ สุตฺวา, นาหํ สุขิํ ททฺทรํ อชฺช มญฺเญฯ

[110]

กานิสฺส กมฺมายตนานิ อสฺสุ, ปุริสสฺส วุตฺติสโมธานตาย;

กํ วา ปฏิญฺญํ ปุริสสฺส สุตฺวา, ปริสงฺกสิ ททฺทรํ มาณเวนฯ

[111]

จิณฺณา กลิงฺคา จริตา วณิชฺชา, เวตฺตาจโร สงฺกุปโถปิ จิณฺโณ;

นเฏหิ จิณฺณํ สห วากุเรหิ [วากเรหิ (ปี. สี. นิยฺย), วาคุเรหิ (?)], ทณฺเฑน ยุทฺธมฺปิ สมชฺชมชฺเฌฯ

[112]

พทฺธา กุลีกา [กุลิงฺกา (สี. ปี.)] มิตมาฬฺหเกน, อกฺขา ชิตา [อกฺขาจิตา (สี. อฏฺฐ.)] สํยโม อพฺภตีโต;

อพฺพาหิตํ [อปฺปหิตํ (สี. สฺยา.), อพฺพูหิตํ (ปี. สี. นิยฺย)] ปุพฺพกํ [ปุปฺผกํ (สี. สฺยา.)] อฑฺฒรตฺตํ, หตฺถา ทฑฺฒา ปิณฺฑปฏิคฺคเหนฯ

[113]

ตานิสฺส กมฺมายตนานิ อสฺสุ, ปุริสสฺส วุตฺติสโมธานตาย;

ยถา อยํ ทิสฺสติ โลมปิณฺโฑ, คาโว หตา กิํ ปน ททฺทรสฺสาติฯ

ททฺทรชาตกํ ทฺวาทสมํฯ

นวกนิปาตํ นิฏฺฐิตํฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

วรคิชฺฌ สมชฺชน หํสวโร, นิธิสวฺหย หาริต ปาฏลิโก;

อชรามร ธงฺก ติติกฺข กุโต, อถ ทฺวาทส เปกฺขน ททฺทริภีติฯ

10. ทสกนิปาโต

439. จตุทฺวารชาตกํ (1)

[1]