เมนู

สุจฺจชํ วต นจฺจชิ, วาจาย อททํ คิริํ;

กิํ หิตสฺส จชนฺตสฺส, วาจาย อทท ปพฺพตํฯ

[78]

ยญฺหิ กยิรา ตญฺหิ วเท, ยํ น กยิรา น ตํ วเท;

อกโรนฺตํ ภาสมานํ, ปริชานนฺติ ปณฺฑิตาฯ

[79]

ราชปุตฺต นโม ตฺยตฺถุ, สจฺเจ ธมฺเม ฐิโต จสิ;

ยสฺส เต พฺยสนํ ปตฺโต, สจฺจสฺมิํ รมเต มโนฯ

[80]

ยา ทลิทฺที ทลิทฺทสฺส, อฑฺฒา อฑฺฒสฺส กิตฺติม [กิตฺติมา (สี. สฺยา. ปี.)];

สา หิสฺส ปรมา ภริยา, สหิรญฺญสฺส อิตฺถิโยติฯ

สุจฺจชชาตกํ ทสมํฯ

ปุจิมนฺทวคฺโค ทุติโยฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

อถ โจร สกสฺสป ขนฺตีวโร, ทุชฺชีวิตตา จ วรา ผรุสา;

อถ สส มตญฺจ วสนฺต สุขํ, สุจฺจชํวตนจฺจชินา จ ทสาติฯ

3. กุฏิทูสกวคฺโค

321. กุฏิทูสกชาตกํ (4-3-1)

[81]

มนุสฺสสฺเสว เต สีสํ, หตฺถปาทา จ วานร;

อถ เกน นุ วณฺเณน, อคารํ เต น วิชฺชติฯ

[82]

มนุสฺสสฺเสว เม สีสํ, หตฺถปาทา จ สิงฺคิล [สิงฺคาล (ก.), ปิงฺคล (ฏีกา)];

ยาหุ เสฏฺฐา มนุสฺเสสุ, สา เม ปญฺญา น วิชฺชติฯ

[83]

อนวฏฺฐิตจิตฺตสฺส , ลหุจิตฺตสฺส ทุพฺภิโน [ทูภิโน (ปี.)];

นิจฺจํ อทฺธุวสีลสฺส, สุขภาโว [สุจิภาโว (สี.), สุขภาโค (?)] น วิชฺชติฯ

[84]

โส กรสฺสุ อานุภาวํ, วีติวตฺตสฺสุ สีลิยํ;

สีตวาตปริตฺตาณํ, กรสฺสุ กุฏวํ [กุฏิกํ (สี. สฺยา.)] กปีติฯ

กุฏิทูสก [สิงฺคาลสกุณ (ก.)] ชาตกํ ปฐมํฯ

322. ทุทฺทุภชาตกํ (4-3-2)

[85]

ทุทฺทุภายติ [ททฺทภายติ (สี. ปี.)] ภทฺทนฺเต, ยสฺมิํ เทเส วสามหํ;

อหมฺเปตํ น ชานามิ, กิเมตํ ทุทฺทุภายติฯ

[86]

เพลุวํ ปติตํ สุตฺวา, ทุทฺทุภนฺติ [ททฺทภนฺติ (สี.)] สโส ชวิ;

สสสฺส วจนํ สุตฺวา, สนฺตตฺตา มิควาหินีฯ

[87]

อปฺปตฺวา ปทวิญฺญาณํ, ปรโฆสานุสาริโน;

ปนาทปรมา พาลา, เต โหนฺติ ปรปตฺติยาฯ

[88]

เย จ สีเลน สมฺปนฺนา, ปญฺญายูปสเม รตา;

อารกา วิรตา ธีรา, น โหนฺติ ปรปตฺติยาติฯ

ทุทฺทุภชาตกํ [ททฺทภชาตกํ (สี. ปี.)] ทุติยํฯ

323. พฺรหฺมทตฺตชาตกํ (4-3-3)

[89]

ทฺวยํ ยาจนโก ราช, พฺรหฺมทตฺต นิคจฺฉติ;

อลาภํ ธนลาภํ วา, เอวํ ธมฺมา หิ ยาจนาฯ

[90]

ยาจนํ โรทนํ อาหุ, ปญฺจาลานํ รเถสภ;

โย ยาจนํ ปจฺจกฺขาติ, ตมาหุ ปฏิโรทนํฯ

[91]

มา มทฺทสํสุ โรทนฺตํ, ปญฺจาลา สุสมาคตา;

ตุวํ วา ปฏิโรทนฺตํ, ตสฺมา อิจฺฉามหํ รโหฯ

[92]

ททามิ เต พฺราหฺมณ โรหิณีนํ, ควํ สหสฺสํ สห ปุงฺคเวน;

อริโย หิ อริยสฺส กถํ น ทชฺชา [ทชฺเช (สี.), ทชฺชํ (?)], สุตฺวาน คาถา ตว ธมฺมยุตฺตาติฯ

พฺรหฺมทตฺตชาตกํ ตติยํฯ

324. จมฺมสาฏกชาตกํ (4-3-4)

[93]

กลฺยาณรูโป วตยํ จตุปฺปโท, สุภทฺทโก เจว สุเปสโล จ;

โย พฺราหฺมณํ ชาติมนฺตูปปนฺนํ, อปจายติ เมณฺฑวโร ยสสฺสีฯ

[94]

มา พฺราหฺมณ อิตฺตรทสฺสเนน, วิสฺสาสมาปชฺชิ จตุปฺปทสฺส;

ทฬฺหปฺปหารํ อภิกงฺขมาโน [อภิกตฺตุกาโม (สฺยา.)], อวสกฺกตี ทสฺสติ สุปฺปหารํฯ

[95]

อูรุฏฺฐิ [อูรฏฺฐิ (สี.)] ภคฺคํ ปวฏฺฏิโต [ปติโต (สี. สฺยา.)] ขาริภาโร, สพฺพญฺจ ภณฺฑํ พฺราหฺมณสฺส [พฺราหฺมณสฺสีธ (ก. สี. ปี.), พฺราหฺมณสฺเสว (ก. สี. สฺยา. ก.)] ภินฺนํ;

อุโภปิ พาหา ปคฺคยฺห [ปคฺคยฺเยว (สฺยา.), ปคฺคหีย (?)] กนฺทติ [พาหา ปคฺคยฺย กนฺทติ (ปี. ก.)], อภิธาวถ หญฺญเต พฺรหฺมจารีฯ

[96]

เอวํ โส นิหโต เสติ, โย อปูชํ ปสํสติ [นมสฺสติ (ปี.)];

ยถาหมชฺช ปหโต, หโต เมณฺเฑน ทุมฺมตีติฯ

จมฺมสาฏกชาตกํ จตุตฺถํฯ

325. โคธราชชาตกํ (4-3-5)

[97]

สมณํ ตํ มญฺญมาโน, อุปคจฺฉิมสญฺญตํ;

โส มํ ทณฺเฑน ปาหาสิ, ยถา อสฺสมโณ ตถาฯ

[98]

กิํ เต ชฏาหิ ทุมฺเมธ, กิํ เต อชินสาฏิยา;

อพฺภนฺตรํ เต คหนํ, พาหิรํ ปริมชฺชสิฯ

[99]

เอหิ โคธ นิวตฺตสฺสุ, ภุญฺช สาลีนโมทนํ;

เตลํ โลณญฺจ เม อตฺถิ, ปหูตํ มยฺห ปิปฺผลิฯ

[100]

เอส ภิยฺโย ปเวกฺขามิ, วมฺมิกํ สตโปริสํ;

เตลํ โลณญฺจ กิตฺเตสิ [กินฺเตสิ (สฺยา. ปี.)], อหิตํ มยฺห ปิปฺผลีติฯ

โคธราชชาตกํ ปญฺจมํฯ

326. กกฺการุชาตกํ (4-3-6)

[101]

กาเยน โย นาวหเร, วาจาย น มุสา ภเณ;

ยโส ลทฺธา น มชฺเชยฺย, ส เว กกฺการุมรหติฯ

[102]

ธมฺเมน วิตฺตเมเสยฺย, น นิกตฺยา ธนํ หเร;

โภเค ลทฺธา น มชฺเชยฺย, ส เว กกฺการุมรหติฯ

[103]

ยสฺส จิตฺตํ อหาลิทฺทํ, สทฺธา จ อวิราคินี;

เอโก สาทุํ น ภุญฺเชยฺย, ส เว กกฺการุมรหติฯ

[104]

สมฺมุขา วา ติโรกฺขา วา [ปโรกฺขา วา (ปี.), ปรมฺมุขา (ก.)], โย สนฺเต น ปริภาสติ;

ยถาวาที ตถาการี, ส เว กกฺการุมรหตีติฯ

กกฺการุชาตกํ ฉฏฺฐํฯ

327. กากวตีชาตกํ (4-3-7)

[105]

วาติ จายํ [วายํ (ก.)] ตโต คนฺโธ, ยตฺถ เม วสตี ปิยา;

ทูเร อิโต หิ กากวตี [กากาตี (สี.), กากาติ (สฺยา. ปี.)], ยตฺถ เม นิรโต มโนฯ

[106]

กถํ สมุทฺทมตรี, กถํ อตริ เกปุกํ [เกพุกํ (สี. ปี.)];

กถํ สตฺต สมุทฺทานิ, กถํ สิมฺพลิมารุหิฯ

[107]

ตยา สมุทฺทมตริํ, ตยา อตริ เกปุกํ [เกพุกํ (สี. ปี.)];

ตยา สตฺต สมุทฺทานิ, ตยา สิมฺพลิมารุหิํฯ

[108]

ธิรตฺถุมํ มหากายํ, ธิรตฺถุมํ อเจตนํ;

ยตฺถ ชายายหํ ชารํ, อาวหามิ วหามิ จาติฯ

กากวตีชาตกํ สตฺตมํฯ

328. อนนุโสจิยชาตกํ (4-3-8)

[109]

พหูนํ วิชฺชตี โภตี, เตหิ เม กิํ ภวิสฺสติ;

ตสฺมา เอตํ น โสจามิ, ปิยํ สมฺมิลฺลหาสินิํฯ

[110]

ตํ ตํ เจ อนุโสเจยฺย, ยํ ยํ ตสฺส น วิชฺชติ;

อตฺตานมนุโสเจยฺย, สทา มจฺจุวสํ ปตํฯ

[111]

เหว ฐิตํ นาสีนํ, น สยานํ น ปทฺธคุํ [ปตฺถคุํ (สฺยา.)];

ยาว พฺยาติ นิมิสติ, ตตฺราปิ รสตี [สรตี (สี. สฺยา. ปี.)] วโยฯ

[112]

ตตฺถตฺตนิ วตปฺปทฺเธ [วต ปนฺเถ (สฺยา.), วต พนฺเธ (ก.) วต ป-อทฺเธ = วตปฺปทฺเธ], วินาภาเว อสํสเย;

ภูตํ เสสํ ทยิตพฺพํ, วีตํ อนนุโสจิยนฺติ [จวิตํ นานุโสจิยนฺติ (สฺยา.), มตนฺตํ นานุโสจิยํ (ก.)]

อนนุโสจิยชาตกํ อฏฺฐมํฯ

329. กาฬพาหุชาตกํ (4-3-9)

[113]

ยํ อนฺนปานสฺส ปุเร ลภาม, ตํ ทานิ สาขมิคเมว คจฺฉติ;

คจฺฉาม ทานิ วนเมว ราธ, อสกฺกตา จสฺม ธนญฺชยาย [ธนญฺจยาย (ก.)]

[114]

ลาโภ อลาโภ ยโส อยโส จ, นินฺทา ปสํสา จ สุขญฺจ ทุกฺขํ;

เอเต อนิจฺจา มนุเชสุ ธมฺมา, มา โสจิ กิํ โสจสิ โปฏฺฐปาทฯ

[115]

อทฺธา ตุวํ ปณฺฑิตโกสิ ราธ, ชานาสิ อตฺถานิ อนาคตานิ;

กถํ นุ สาขามิคํ ทกฺขิสาม [ทกฺขิยาม (ก.), ทกฺขาม (สฺยา.)], นิทฺธาวิตํ [นิทฺธาปิตํ (สี. สฺยา.), นิพฺพาปิตํ (ปี.), นิจฺฉทํ (ก.)] ราชกุลโตว ชมฺมํฯ

[116]

จาเลติ กณฺณํ ภกุฏิํ กโรติ, มุหุํ มุหุํ ภายยเต [ภายเต (สฺยา.), ภายาปเต (ก.)] กุมาเร;

สยเมว ตํ กาหติ กาฬพาหุ, เยนารกา ฐสฺสติ อนฺนปานาติฯ

กาฬพาหุชาตกํ นวมํฯ

330. สีลวีมํสชาตกํ (4-3-10)

[117]

สีลํ กิเรว กลฺยาณํ, สีลํ โลเก อนุตฺตรํ;

ปสฺส โฆรวิโส นาโค, สีลวาติ น หญฺญติฯ

[118]

ยาวเทวสฺสหู กิญฺจิ, ตาวเทว อขาทิสุํ;

สงฺคมฺม กุลลา โลเก, น หิํสนฺติ อกิญฺจนํฯ

[119]

สุขํ นิราสา สุปติ, อาสา ผลวตี สุขา;

อาสํ นิราสํ กตฺวาน, สุขํ สุปติ ปิงฺคลาฯ

[120]

น สมาธิปโร อตฺถิ, อสฺมิํ โลเก ปรมฺหิ จ;

น ปรํ นาปิ อตฺตานํ, วิหิํสติ สมาหิโตติฯ

สีลวีมํสชาตกํ ทสมํฯ

กุฏิทูสกวคฺโค ตติโยฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

สมนุสฺส -สทุทฺทุภ-ยาจนโก, อถ เมณฺฑวรุตฺตม-โคธวโร;

อถ กายสเกปุก โภตีวโร, อถ ราธสุสีลวเรน ทสาติฯ

4. โกกิลวคฺโค

331. โกกิลชาตกํ (4-4-1)

[121]