ติกนิบาต

เถรคาถา ติกนิบาต วรรคที่ 1

1.อังคณิกภารทวาชเถรคาถา

ว่าด้วยคาถาของพระอังคณิกภารทวาชเถระ

[307] ได้ยินว่า พระอังคณิกภารทวาชเถระได้ภาษิตคาถานี้ไว้
อย่างนี้ว่า
ข้าพเจ้าตามหาความบริสุทธิ์อยู่ โดยอุบายไม่
แยบคาย จึงได้บูชาไฟอยู่ในป่า เมื่อไม่รู้จักทางแห่ง
ความบริสุทธิ์ จึงได้บำเพ็ญอมรตบะ ความสุขนั้น
ข้าพเจ้าได้มาโดยง่ายดาย ท่านจงดูความที่พระธรรม
เป็นธรรมที่ดีเถิด วิชชา 3 ข้าพเจ้าได้บรรลุแล้ว คำ-
สั่งสอนของพระพุทธเจ้า ข้าพเจ้าปฏิบัติแล้ว เมื่อก่อน
ข้าพเจ้าเป็นเผ่าพันธุ์ของพระพรหม แต่เดี๋ยวนี้แล
ข้าพเจ้าเป็นพราหมณ์ มีวิชชา 3 ล้างบาปแล้ว เป็นผู้
มีความสวัสดี และจบพระเวทแล้ว.

ติกนิบาตวรรณนา

อรรถกถาอังคณิกภารทวาชคาถา

ในติกนิบาต คาถาของท่านพระอังคณิกภารทวาชเถระ มีคำเริ่มต้นว่า
สุทฺธิมเนฺวสํ ดังนี้. มีเรื่องเกิดขึ้นอย่างไร ?
แม้ท่านพระอังคณิกภารทวาชเถระนี้ ก็ได้ทำบุญญาธิการไว้แล้วใน
พระพุทธเจ้าองค์ก่อน ๆ เมื่อสั่งสมบุญที่เป็นอุปนิสัยแห่งวิวัฏฏะ ในภพนั้น ๆ
ในกัปที่ 31 นับถอยหลัง แต่กัปนี้ไป ได้ถือกำเนิดในคฤหาสน์ผู้มีสกุล ใน
กาลของพระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงพระนามว่า สิขี รู้เดียงสาแล้ว
อยู่มาวันหนึ่ง ได้เห็นพระศาสดาเสด็จบิณฑบาต มีใจเลื่อมใส ประคองอัญชลี
ไหว้ ด้วยเบญจางคประดิษฐ์.
ด้วยบุญกรรมอันนั้น ท่านท่องเที่ยวไปมาในเทวโลกและมนุษยโลก
ในพุทธุปบาทกาลนี้ ได้ถือกำเนิดในคฤหาสน์ของพราหมณ์ ผู้มีสมบัติสมบูรณ์
ในพระนครอุกกัฏฐะ เจริญวัยแล้ว ได้นามว่า อังคณิกภารทวาชะ เรียน
สำเร็จวิชาและศิลปะทั้งหลาย บวชเป็นปริพาชก เพราะมีอัธยาศัยในเนกขัมมะ
ประพฤติอมรตบะ (ตบะเพื่อไม่ตาย) ท่องเที่ยวไปมาในที่นั้น ๆ ได้เห็น
พระสัมมาสัมพุทธเจ้า กำลังเสด็จจาริกชนบท มีใจเลื่อมใส สดับพระ-
ธรรมเทศนาในสำนักของพระศาสดา แล้วละการถือผิดนั้น บวชในพระศาสนา
บำเพ็ญวิปัสสนากรรมฐาน ไม่นานเลยก็ได้เป็นพระขีณาสพ ผู้มีอภิญญา 6.
ด้วยเหตุนั้น ในคัมภีร์อปทานท่านจึงได้กล่าวไว้ว่า