มัญชิฏฐกวรรคที่ 4

1. มัญชิฏฐกวิมาน

ว่าด้วยมัญชิฏฐกวิมาน

พระมหาโมคคัลลานเถระถามเทพธิดาองค์หนึ่งว่า
[39] ดูก่อนเทพธิดา ท่านรื่นรมย์อยู่ในวิมาน
แก้วผลึก มีพื้นดาดาษไปด้วยทรายทอง กึกก้องไปด้วย
ดนตรีเครื่อง 5 เมื่อท่านลงจากวิมานแก้วผลึก อัน
บุญกรรมแต่งไว้ เข้าไปสู่ป่าสาละอันมีดอกบาน
สะพรั่งตลอดกาลทั้งปวง ยืนอยู่ที่โคนต้นสาละต้น
ใด ๆ ต้นสาละนั้น ๆ ซึ่งเป็นไม้อุดมก็น้อมกิ่งโปรย
ดอกลงมา ป่าสาละนั้นต้องลมแล้วโบกสะบัดไปมา
เป็นที่อาศัยแห่งฝูงสกุณชาติ โชยกลิ่นหอมพุ่งไปทั่ว
ทิศ ดุจต้นอุโลกฉะนั้น ท่านสูดดมกลิ่นอันหอมหวน
นั้น ทั้งได้ชมรูปทิพย์ ซึ่งมิใช่ของมนุษย์ ดูก่อน
เทพธิดา อาตมาถามแล้ว ขอท่านโปรดบอก นี้เป็น
ผลแห่งกรรมอะไร.
เทพธิดาตอบว่า
เมื่อชาติก่อน ดีฉันเกิดเป็นมนุษย์ อยู่ใน
มนุษยโลก เป็นทาสอยู่ในตระกูลเจ้านาย ได้เห็น

พระพุทธเจ้าประทับนั่งอยู่ มีจิตเลื่อมใส ได้โปรย
ดอกสาละรอบอาสนะ และได้น้อมนำพวงมาลัยดอก
สาละอันร้อยกรองอย่างดี ถวายพระพุทธเจ้าด้วยมือ
ของตน ครั้นดีฉันได้ทำกุศลกรรม ที่พระพุทธเจ้า
ทรงสรรเสริญแล้ว ก็สร่างโศกหมดโรคภัย สุขกาย
สุขใจ รื่นเริงบันเทิงอยู่เป็นนิจ.
จบมัญชิฏฐกวิมาน

มัญชิฏฐกวรรควรรณนาที่ 4

อรรถกถามัญชิฏฐกวิมาน

มัญชิฏฐกวิมาน มีคาถาว่า มญฺชิฏฺฐเก วิมานสฺมึ โสวณฺณ-
วาลุกสนฺถเต เป็นต้น. วิมานนั้นเกิดขึ้นอย่างไร ?
พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่กรุงสาวัตถี. อุบาสกคนหนึ่งในกรุง
สาวัตถีนั้นนิมนต์พระผู้มีพระภาคเจ้า จัดสร้างมณฑปแล้วบูชาสักการะ
ถวายทานในมณฑปนั้น โดยนัยที่กล่าวแล้วในวิมานติด ๆ กัน. สมัยนั้น
หญิงรับใช้ประจำตระกูลคนหนึ่ง เห็นต้นสาละในสวนอันธวันออกดอก
บานสะพรั่ง จึงเก็บดอกสาละในสวนนั้นมา เอาเถาไม้ร้อยเป็นมาลัยสวม
คอ ทั้งเก็บดอกที่ขาวอย่างมุกดาและดอกงาม ๆ เป็นอันมากเข้าพระนคร
เห็นพระผู้มีพระภาคเจ้าประทับนั่งเปล่งพระพุทธรังสีมีวรรณะ 6 ประการ
ในมณฑปนั้น เหมือนดวงอาทิตย์อ่อนทอแสงส่องเทือกภูเขายุคนธร ก็มี
จิตเลื่อมใส เอาดอกไม้เหล่านั้นบูชา วางพวงมาลัยไว้รอบพระพุทธอาสน์
โปรยดอกไม้อีกจำนวนหนึ่ง ถวายบังคมโดยเคารพ ทำประทักษิณสาม
ครั้งแล้วไป. ต่อมานางได้ตายไปเกิดในดาวดึงส์. ที่ดาวดึงส์นั้น นางมี
วิมานแก้วผลึกแดง และข้างหน้าวิมานมีสวนสาละใหญ่ พื้นที่สวนลาด
ทรายทอง. ยามที่นางออกจากวิมานเข้าสวนสาละ กิ่งสาละทั้งหลายโน้ม
ลงโปรยดอกในเบื้องบน ท่านพระมหาโมคคัลลานะเข้าไปหานางตามนัย
ที่กล่าวแล้วในหนหลัง ถามถึงกรรมที่นางทำไว้ ด้วยคาถาเหล่านี้ว่า