เมนู

บันเทิง เพราะไม่มีทุกข์ใจ. ความไม่มีโรค เพราะไม่มีทุกข์กาย. ด้วย
เหตุนั้น เทพธิดาจึงกล่าวว่า สมฺปโมทามนามยา ดิฉันบันเทิงเพราะ
ไม่มีโรค. บทที่เหลือมีนัยดังกล่าวแล้วนั่นแล.
อนึ่ง เนื้อความนี้ ท่านพระนารทะได้แจ้งแก่พระธรรมสังคาห-
กาจารย์ ครั้งทำสังคายนาโดยทำนองเดียวกันกับที่คนและเทพธิดากล่าว
แล้วในครั้งนั้น. พระธรรมสังคาหกาจารย์เหล่านั้นจึงยกคำบอกเล่านั้นขึ้น
สู่การสังคายนา ด้วยประการนั้นเอง.
จบอรรถกถามัลลิกาวิมาน

9. วิสาลักขิวิมาน


ว่าด้วยวิสาลักขิวิมาน


สมเด็จอมรินทราธิราชตรัสถามนางสุนันทาเทพธิดาว่า

[37] ดูก่อนแม่เทพธิดาผู้มีในตางาม เธอชื่อไร ได้
ทำกรรมอะไรไว้ จึงได้มีหมู่นางฟ้าแวดล้อมเป็นบริวาร
เดินวนเวียนอยู่รอบ ๆ ในสวนจิตรลดาอันน่ารื่นรมย์
ในคราวที่พวกเทวดาชั้นดาวดึงส์ล้วนแต่ขึ้นม้า ขึ้นรถ
ตกแต่งร่างกายวิจิตรงดงาม เข้าไปยังสวนนั้นแล้ว จึง
มาในที่นี้ แต่เมื่อพอเธอมาถึงในที่นี้ กำลังเที่ยวชม
สวน รัศมีก็สว่างไสวไปทั่วจิตรลดาวัน โอภาสของ
สวนมิได้ปรากฏ รัศมีของเธอมาข่มเสีย ดูก่อนแม่

เทพธิดา ฉันถามเธอแล้ว ขอเธอจงบอกว่า นี้เป็น
ผลแห่งกรรมอะไร.

นางสุนันทาเทพธิดาผู้เป็นอัครชายาทูลตอบว่า
ขอเดชะ ข้าแต่พระองค์ผู้เป็นจอมเทพ ผู้ทรง
บำเพ็ญทานมาแต่เก่าก่อน รูปอันสวยงาม คติ ฤทธิ์
และอานุภาพของหม่อมฉัน ย่อมมีได้ด้วยกรรมอันใด
ขอพระองค์จงทรงสดับกรรมอันนั้น หม่อมฉันเป็น
อุบาสิกามีนามว่าสุนันทา อยู่ในกรุงราชคฤห์อัน
น่ารินรมย์ ถึงพร้อมด้วยศรัทธาและศีล ยินดีในการ
จำแนกทานทุกเมื่อ คือหม่อมฉันมีจิตเลื่อมใสในท่าน
ผู้ประพฤติตรง จึงได้ถวายผ้านุ่งห่ม ภัตตาหาร
เสนาสนะและประทีป ทั้งได้รักษาอุโบสถอันประกอบ
ด้วยองค์ 8 ประการ ตลอด 14 ค่ำ 15 ค่ำ และ
8 ค่ำ แห่งปักษ์ และตลอดปาฏิหาริยปักษ์ เป็นผู้
สำรวมอยู่ในศีล 5 เป็นนิตย์ คือเว้นจากการฆ่าสัตว์
ระวังจากการพูดเท็จ จากการเป็นขโมย จากการ
ประพฤตินอกใจ ไกลจากการดื่นนำเมา เป็นผู้ฉลาด
ในอริยสัจจธรรม เป็นอุบาสกของพระโคดมผู้มีจักษุ
ผู้มียศ ทาสีจากตระกูลญาติของหม่อมฉัน นำดอก
ไม้มาให้ทุกวัน หม่อมฉันได้บูชาที่สถูปของพระผู้มี-
พระภาคเจ้าทุกวัน.

อนึ่ง ในวันอุโบสถ หม่อมฉันมีใจเลื่อมรสได้
ถือเอาดอกไม้ของหอม และเครื่องลูบไล้ไปบูชาพระ-
สถูปด้วยมือของตนเอง.

ข้าแต่พระองค์ผู้เป็นจอมเทพ รูป คติ ฤทธิ์
และอานุถาพ เช่นนี้ มีขึ้นแก่หม่อมฉันเพราะกรรม
นั้น มิใช่ว่าผลที่หม่อมฉันบูชาพระสถูปด้วยพวงมาลัย
และที่หม่อมฉันได้รักษาศีลจะให้ผลเท่านั้นก็หามิได้
ข้าแต่พระองค์ผู้เป็นจอมเทพ หม่อมฉันยังได้เป็น
พระสกทาคามี ตามความหวังของหม่อมฉันอีกด้วย.

จบวิสาลักขิวิมาน

อรรถกถาวิสาลักขิวิมาน


วิสาลักขิวิมาน มีคาถาว่า กา นาม ตฺวํ วิสาลกฺขิ ดังนี้ เป็นต้น.
วิสาลักขิวิมานนั้นเกิดขึ้นอย่างไร ?
เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้าเสด็จปรินิพพานแล้ว พระเจ้าอชาตสัตตุทรง
รับพระบรมสารีริกธาตุของพระผู้มีพระภาคเจ้า ที่พระองค์ได้รับมาสร้าง
พระสถูป และฉลองในกรุงราชคฤห์ ลูกสาวช่างทำดอกไม้คนหนึ่งอยู่กรุง
ราชคฤห์ ชื่อสุนันทา เป็นอุบาสิกา เป็นอริยสาวิกา บรรลุโสดาบัน ได้สั่ง
พวงมาลัยและของหอมเป็นอันมากที่ส่งมาจากเรือนของบิดา ทำการบูชา
พระเจดีย์ทุก ๆ วัน. ทุกวันอุโบสถนางได้ไปทำการบูชาด้วยตนเอง.