นิคมกถา

ด้วยเหตุเพียงเท่านี้ คำใดที่ท่านกล่าวไว้แล้วว่า
ข้าพเจ้าทั้งหลายจักไหว้พระรัตนตรัย
ผู้สูงสุดกว่าผู้ที่ควรไหว้ทั้งหลาย จักกระทำ
การพรรณนาความแห่งสุตตนิบาต อันพระ-
คือตัณหาได้แล้ว ผู้ทรงแสวงหาวิธีรื้อถอน
สัตว์ออกจากโลก ตรัสไว้แล้วในขุททกนิกาย.
เป็นอันได้กระทำการพรรณหาความแห่งสุตตนิบาตอันมีสูตร 70 สูตร
มีอุรคสูตรเป็นต้น สงเคราะห์ลงใน 5 วรรค มีอุรควรรคเป็นต้น ในข้อนี้
ด้วยเหตุนั้นท่านจึงกล่าวคำนั้นว่า
กุศลใด อันข้าพเจ้าผู้กระทำการ
พรรณนาความแห่งสุตตนิบาตนี้ ผู้ใคร่เพื่อ
ความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม เพราะอานุ-
ภาพแห่งกุศลนั้น ขอชนนี้จงถึงความเจริญ
งอกงามไพบูลย์ในธรรม อันพระอริยะ
ประกาศไว้แล้วโดยเร็วเถิด.
พึงทราบว่า มีภาณวารประมาณ 44 ภาณวาร โดยประมาณแห่งปริยัติ.
อรรถกถาสุตตนิบาตชื่อปรมัตถโชติกานี้ อันพระเถระมีชื่อซึ่งครูทั้งหลายตั้งไว้

ว่า พุทธโฆสะ ผู้ประดับด้วยคุณ คือศรัทธาพุทธิและวิริยะอันบริสุทธิ์อย่าง ยิ่ง
ผู้ปรากฏเหตุให้เกิดคุณมีศีล อาจาระความอ่อนโยนเป็นต้น ผู้ประกอบด้วย
ความเฉลียวฉลาดทางปัญญา สามารถหยั่งลงในความยึดถือทั้งในลัทธิของตน
และลัทธิอื่นได้ เป็นมหากวี มีวาทะประเสริฐ กล่าวคำเหมาะสม ประกอบ
ด้วยการพรรณนาคำอันไพเราะและวิเศษทำให้เกิดความสมบูรณ์ในการทำ และ
เข้าถึงความสุข ด้วยการทำให้แจ่มแจ้งเข้าใจ เพราะมีความรู้อันอะไรๆ ไม่
ขัดขวางได้ในสัตถุศาสน์ พร้อมด้วยอรรถกถาอันมีประเภทเป็นปริยัติคือพระ-
ไตรปิฎก เป็นผู้มีปัญญากว้างขวางบริสุทธิ์ อันเป็นเครื่องประดับของวงศ์ของ
พระเถระ ผู้อยู่ในมหาวิหารอันเป็นประทีปของเถรวงศ์ ผู้มีปัญญาตั้งไว้ดีแล้ว
ในธรรมอันยิ่งของมนุษย์ ประดับด้วยประเภทธรรมมีอภิญญา 6 และ
ปฏิสัมภิทาเป็นต้น ได้แต่งไว้แล้ว.
ขออรรถกถาขุททกนิกายสุตตนิบาต
อันแสดงนัยแห่งปัญญาอันบริสุทธิ์แก่กุลบุตร
ทั้งหลาย ผู้แสวงหาการรื้อถอนออกจากโลก
จงดำรงอยู่ในโลก ตราบเท่าแม้พระนามว่า
พุทฺโธ ของพระโลกเชษฐ์ ผู้มีจิตบริสุทธิ์
ผู้คงที่ ผู้แสวงหาคุณอันยิ่งใหญ่ ยังเป็นไป
อยู่ในโลก.

¹เหมือนอย่างที่กล่าวไว้ว่า ขอสัตว์ทั้งหลายผู้บูชาพระคุณของพระ-
พุทธเจ้าดุจห้วงน้ำ จงมีความสุข มีความฉลาด ไม่มีเวร ชนทั้งหมดจงมีกาย
ไร้โรค คล่องแคล่วมีปัญญา เป็นคนดี ดำรงตนอยู่ในความดีดังนี้ ความที่
ใจไม่อยู่ในอำนาจ เว้นการยึดถือว่าเป็นตัวตนเพราะไม่มีแก่นสาร เหมือนต้น
กากะทิง คนเล่นกล พยับแดด ต้นกล้วย โดยนัยมีอาทิว่า ขันธ์ทั้งหลาย
เป็นของไม่เที่ยงถึงการเกิดและการดับไปทุกขณะ มีธุลีคือราคะเป็นภัย ละคติ
อันประเสริฐ ไม่น่าปรารถนาเข้าไปหาคติลามกหลายอย่างในโลก ย่อมฟุ้งไป
ด้วยความสุข คือภพ 3 มีกายวาจาใจทรมานแล้ว. อันเตวาสิกจงเข้าถึงนิพพาน
เถิด.¹
จบอรรถกถาสุตตนิบาต