ปสูรสูตรที่ 8

ว่าด้วยความเห็น

[415] สมณพราหมณ์ผู้ประกอบ
ด้วยทิฏฐิ ย่อมถล่าวว่า ความบริสุทธิ์มีอยู่ใน
ธรรมนี้เท่านั้น ไม่กล่าวความบริสุทธิ์ใน
ธรรมเหล่าอื่น สมณพราหมณ์เป็นอันมาก
กล่าวความดีงามในศาสดาของตนเป็นต้นที่
ตนอาศัยแล้ว ถือมั่นอยู่ในสัจจะเฉพาะอย่าง
(มีคำว่าโลกเที่ยงเป็นต้น)
สมณพราหมณ์ เจ้าทิฏฐิ 2 พวกนั้น
ประสงค์จะกล่าวโต้ตอบกัน เข้าไปสู่บริษัท
แล้วย่อมโต้เถียงกันและกันว่าเป็นคนเขลา
สมณพราหมณ์เหล่านั้นต้องการแต่ความสรร-
เสริญ เป็นผู้มีความสำคัญว่า เราทั้งหลาย
เป็นคนฉลาด อาศัยศาสดาของกันและกัน
เป็นต้นแล้ว ย่อมกล่าวคำทะเลาะกัน.
บุคคลปรารถนาแต่ความสรรเสริญ
ขวนขวายหาถ้อยคำวิวาท กระทบกระเทียบ
กันในท่ามกลางบริษัท แต่กลับเป็นผู้เก้อ
เขินในเพราะวาทะอันผู้ตัดสินปัญหาไม่ทำ

ให้เลื่อมใส บุคคลนั้นเป็นผู้แสวงหาโทษ
ย่อมโกรธเพราะความนินทา.
ผู้พิจารณาปัญหาทั้งหลายกล่าววาทะ
ใดของบุคคลนั้นอันตนไม่ทำให้เลื่อมใสแล้ว
ว่าเป็นวาทะเสื่อมสิ้น บุคคลผู้มีวาทะเสื่อม
แล้วนั้น ย่อมคร่ำครวญเศร้าโศก ทอดถอน
ใจว่า ท่านผู้นี้กล่าวสูงเกินเราไป.
ความวิวาทเหล่านี้เกิดแล้วในพวก
สมณะ ความกระทบกระทั่งกัน ย่อมมีใน
เพราะวาทะเหล่านี้ บุคคลเห็นโทษแม้นี้แล้ว
พึงเว้นความทะเลาะกันเสีย ความสรรเสริญ
และลาภ ย่อมไม่มีเป็นอย่างอื่นไปเลย.
ก็หรือบุคคลนั้นกล่าววาทะในท่าม
กลางบริษัท เป็นผู้อันบุคคลสรรเสริญแล้ว
ในเพราะทิฏฐินั้น ย่อมรื่นเริง ใจสูงขึ้น
เพราะต้องการชัยชนะและมานะนั้น ได้ถึง
ความต้องการชัยชนะนั้นสมใจนึก.
การยกตนของบุคคลนั้น เป็นพื้น
ฐานะแห่งความกระทบกัน และบุคคลนั้น
ย่อมกล่าวถึงการถือตัวและการดูหมิ่นผู้อื่น
บุคคลเห็นโทษแม้นี้แล้ว พึงเว้นความทะ-

เลาะกันเสีย ผู้ฉลาดทั้งหลาย ย่อมไม่กล่าว
ความบริสุทธิ์ด้วยการทะเลาะกันนั้น.
บุคคลผู้เจ้าทิฏฐิปรารถนาพบบุคคล
เจ้าทิฏฐิ ผู้เป็นปฏิปักษ์กัน ย่อมคำราม
เปรียบเหมือนทหารผู้กล้าหาญ ซึ่งพระราชา
ทรงเลี้ยงแล้วด้วยราชขาทนียาหาร ปรารถนา
พบทหารผู้เป็นปฏิปักษ์กัน ย่อมคำราม
ฉะนั้น.
ดูก่อนท่านผู้องอาจ บุคคลเจ้าทิฏฐิ
เป็นปฏิปักษ์ของท่านนั้น มีอยู่ ณ ที่ใด ท่าน
จงไป ณ ทีนั้นเถิด กิเลสชาติเพื่อการรบนี้
ไม่มีในกาลก่อนเลย (กิเลสชาตินั้นเราผู้
ตถาคตละเสียแล้ว ณ ควงแห่งไม้โพธินั้นแล)
สมณพราหมณ์เหล่าใดถือรั้นทิฏฐิ
แล้ว ย่อมวิวาทกันและย่อมกล่าวว่า สิ่งนี้
เท่านั้นจริง ท่านผู้กระทำควานเป็นข้าศึกใน
วาทะ (ถ้อยคำ) ที่เกิดขึ้น จงกล่าวทุ่มเถียง
กะสมณพราหมณ์เหล่านั้นเถิด พราหมณ์
เหล่านั้นไม่มีในที่นี้เลย.
ส่วนพระอรหันตขีณาสพทั้งหลาย
กำจัดเสนา คือกิเลสให้พินาศแล้ว ไม่กระ

ทำความเห็นให้ผิดไปจากความเห็น เที่ยว
ไปอยู่ ดูก่อนปสูระ ท่านจะได้สู่รบโต้ตอบ
อะไร ในพระอรหันต์ผู้ไม่มีความยึดถือว่า
สิ่งนี้ประเสริฐในโลกนี้.
ถ้าท่านคิดถึงทิฏฐิทั้งหลายอยู่ด้วยใจ
ถึงความตรึกไปต่าง ๆ คือเอาความเป็นคู่แข่ง
กับพระพุทธเจ้า ผู้กำจัดกิเลสได้แล้วไซร้
ท่านจะสามารถเพื่อถือเอาความเป็นคู่แข่งให้
สำเร็จไม่ได้เลย.
จบปสูรสูตรที่ 8

อรรถกถาปสูรสูตรที่ 8

มีคำเริ่มต้นว่า อิเธว สทฺธี สมณพราหมณ์ผู้ประกอบ
ด้วยทิฏฐิ ย่อมกล่าวว่า ความบริสุทธิ์มีอยู่ในธรรมนี้เท่านั้น ดังนี้.
พระสูตรนี้มีการเกิดขึ้นอย่างไร ?
มีเรื่องเล่าว่า เมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ กรุงสาวัตถี
ปริพาชกชื่อว่า ปสูระ เป็นผู้มีวาทะจัดจ้าน เขาพูดว่า ในชมพูทวีปทั้งสิ้นเรา
เป็นผู้เลิศด้วยวาทะ เพราะฉะนั้นต้นชมพูปรากฏแก่ชมพูทวีปฉันใด แม้เราก็
ควรเป็นฉันนั้น จึงเอากิ่งชมพูทำเป็นธง ทำให้ผู้โต้วาทะครั่นคร้ามไปทั่วชมพู
ทวีป เขาเดินทางมาถึงกรุงสาวัตถีโดยลำดับ ก่อกองทรายไว้ที่ประตูเมือง ปัก