‘‘ราชูปชีเว นิคเม, สพลฏฺเฐ สรฏฺฐเก;
สพฺพํ หตฺถคตํ กตฺวา, กาสุยา นิขณี มมํฯ
[118]
‘‘อมจฺจมณฺฑลํ รชฺชํ, ผีตํ อนฺเตปุรํ มม;
อจฺฉินฺทิตฺวาน คหิตํ, ปิยํ ปุตฺตํว ปสฺสหํ;
เมตฺตาย เม สโม นตฺถิ, เอสา เม เมตฺตาปารมี’’ติฯ
เอกราชจริยํ จุทฺทสมํฯ
15. มหาโลมหํสจริยา
[119]
‘‘สุสาเน เสยฺยํ กปฺเปมิ, ฉวฏฺฐิกํ อุปนิธายหํ;
คามณฺฑลา [โคมณฺฑลา (สี.), คามมณฺฑลา (สฺยา.)] อุปาคนฺตฺวา, รูปํ ทสฺเสนฺตินปฺปกํฯ
[120]
‘‘อปเร คนฺธมาลญฺจ, โภชนํ วิวิธํ พหุํ;
อุปายนานูปเนนฺติ, หฏฺฐา สํวิคฺคมานสาฯ
[121]
‘‘เย เม ทุกฺขํ อุปหรนฺติ, เย จ เทนฺติ สุขํ มม;
สพฺเพสํ สมโก โหมิ, ทยา โกโป น วิชฺชติฯ
[122]
‘‘สุขทุกฺเข ตุลาภูโต, ยเสสุ อยเสสุ จ;
สพฺพตฺถ สมโก โหมิ, เอสา เม อุเปกฺขาปารมี’’ติฯ
มหาโลมหํสจริยํ ปนฺนรสมํฯ
ยุธญฺชยวคฺโค ตติโยฯ
ตสฺสุทฺทานํ –
ยุธญฺชโย โสมนสฺโส, อโยฆรภิเสน จ;
โสณนนฺโท มูคปกฺโข, กปิราชา สจฺจสวฺหโยฯ
วฏฺฏโก มจฺฉราชา จ, กณฺหทีปายโน อิสิ;
สุตโสโม ปุน อาสิํ [อาสิ (สฺยา.)], สาโม จ เอกราชหุ;
อุเปกฺขาปารมี อาสิ, อิติ วุตฺถํ [วุตฺตํ (สพฺพตฺถ) อฏฺฐกถา โอโลเกตพฺพา] มเหสินาฯ
เอวํ พหุพฺพิธํ ทุกฺขํ, สมฺปตฺตี จ พหุพฺพิธา [สมฺปตฺติ จ พหุวิธา (สี.), สมฺปตฺติํ จ พหุวิธํ (ก.)];
ภวาภเว อนุภวิตฺวา, ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํฯ
ทตฺวา ทาตพฺพกํ ทานํ, สีลํ ปูเรตฺวา อเสสโต;
เนกฺขมฺเม ปารมิํ คนฺตฺวา, ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํฯ
ปณฺฑิเต ปริปุจฺฉิตฺวา, วีริยํ กตฺวาน มุตฺตมํ;
ขนฺติยา ปารมิํ คนฺตฺวา, ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํฯ
กตฺวา ทฬฺหมธิฏฺฐานํ, สจฺจวาจานุรกฺขิย;
เมตฺตาย ปารมิํ คนฺตฺวา, ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํฯ
ลาภาลาเภ ยสายเส, สมฺมานนาวมานเน;
สพฺพตฺถ สมโก หุตฺวา, ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํฯ
โกสชฺชํ ภยโต ทิสฺวา, วีริยารมฺภญฺจ เขมโต;
อารทฺธวีริยา โหถ, เอสา พุทฺธานุสาสนีฯ
วิวาทํ ภยโต ทิสฺวา, อวิวาทญฺจ เขมโต;
สมคฺคา สขิลา โหถ, เอสา พุทฺธานุสาสนีฯ
ปมาทํ ภยโต ทิสฺวา, อปฺปมาทญฺจ เขมโต;
ภาเวถฏฺฐงฺคิกํ มคฺคํ, เอสา พุทฺธานุสาสนีฯ
อิตฺถํ สุทํ ภควา อตฺตโน ปุพฺพจริยํ สมฺภาวยมาโน พุทฺธาปทานิยํ นาม ธมฺมปริยายํ อภาสิตฺถาติฯ
จริยาปิฏกํ นิฏฺฐิตํฯ