เมนู

‘‘‘ยทิหํ ตสฺส ปกุปฺเปยฺยํ, ตโต หีนตโร ภเว;

สีลญฺจ เม ปภิชฺเชยฺย, วิญฺญู จ ครเหยฺยุ มํฯ

[45]

‘‘‘หีฬิตา ชีวิตา วาปิ, ปริสุทฺเธน มตํ วรํ;

กฺยาหํ ชีวิตเหตูปิ, กาหามิํ ปรเหฐนํ’ฯ

[46]

‘‘มเมวายํ มญฺญมาโน, อญฺเญเปวํ กริสฺสติ;

เตว ตสฺส วธิสฺสนฺติ, สา เม มุตฺติ ภวิสฺสติฯ

[47]

‘‘หีนมชฺฌิมอุกฺกฏฺเฐ, สหนฺโต อวมานิตํ;

เอวํ ลภติ สปฺปญฺโญ, มนสา ยถา ปตฺถิต’’นฺติฯ

มหิํสราชจริยํ ปญฺจมํฯ

6. รุรุราชจริยา

[48]

‘‘ปุนาปรํ ยทา โหมิ, สุตตฺตกนกสนฺนิโภ;

มิคราชา รุรุนาม, ปรมสีลสมาหิโตฯ

[49]

‘‘รมฺเม ปเทเส รมณีเย, วิวิตฺเต อมนุสฺสเก;

ตตฺถ วาสํ อุปคญฺฉิํ, คงฺคากูเล มโนรเมฯ

[50]

‘‘อถ อุปริ คงฺคาย, ธนิเกหิ ปริปีฬิโต;

ปุริโส คงฺคาย ปปติ, ‘ชีวามิ วา มรามิ วา’ฯ

[51]

‘‘รตฺตินฺทิวํ โส คงฺคาย, วุยฺหมาโน มโหทเก;

รวนฺโต กรุณํ รวํ, มชฺเฌ คงฺคาย คจฺฉติฯ

[52]

‘‘ตสฺสาหํ สทฺทํ สุตฺวาน, กรุณํ ปริเทวโต;

คงฺคาย ตีเร ฐตฺวาน, อปุจฺฉิํ ‘โกสิ ตฺวํ นโร’ฯ

[53]

‘‘โส เม ปุฏฺโฐ จ พฺยากาสิ, อตฺตโน กรณํ ตทา;

‘ธนิเกหิ ภีโต ตสิโต, ปกฺขนฺโทหํ มหานทิํ’ฯ

[54]

‘‘ตสฺส กตฺวาน การุญฺญํ, จชิตฺวา มม ชีวิตํ;

ปวิสิตฺวา นีหริํ ตสฺส, อนฺธการมฺหิ รตฺติยาฯ

[55]

‘‘อสฺสตฺถกาลมญฺญาย, ตสฺสาหํ อิทมพฺรวิํ;

‘เอกํ ตํ วรํ ยาจามิ, มา มํ กสฺสจิ ปาวท’ฯ

[56]

‘‘นครํ คนฺตฺวาน อาจิกฺขิ, ปุจฺฉิโต ธนเหตุโก;

ราชานํ โส คเหตฺวาน, อุปคญฺฉิ มมนฺติกํฯ

[57]

‘‘ยาวตา กรณํ สพฺพํ, รญฺโญ อาโรจิตํ มยา;

ราชา สุตฺวาน วจนํ, อุสุํ ตสฺส ปกปฺปยิ;

‘อิเธว ฆาตยิสฺสามิ, มิตฺตทุพฺภิํ [มิตฺตทูภิํ (สี.)] อนาริยํ’ฯ

[58]

‘‘ตมหํ อนุรกฺขนฺโต, นิมฺมินิํ มม อตฺตนา;

‘ติฏฺฐเตโส มหาราช, กามกาโร ภวามิ เต’ฯ

[59]

‘‘อนุรกฺขิํ มม สีลํ, นารกฺขิํ มม ชีวิตํ;

สีลวา หิ ตทา อาสิํ, โพธิยาเยว การณา’’ติฯ

รุรุราชจริยํ ฉฏฺฐํฯ

7. มาตงฺคจริยา

[60]

‘‘ปุนาปรํ ยทา โหมิ, ชฏิโล อุคฺคตาปโน;

มาตงฺโค นาม นาเมน, สีลวา สุสมาหิโตฯ

[61]

‘‘อหญฺจ พฺราหฺมโณ เอโก, คงฺคากูเล วสามุโภ;

อหํ วสามิ อุปริ, เหฏฺฐา วสติ พฺราหฺมโณฯ

[62]

‘‘วิจรนฺโต อนุกูลมฺหิ, อุทฺธํ เม อสฺสมทฺทส;

ตตฺถ มํ ปริภาเสตฺวา, อภิสปิ มุทฺธผาลนํฯ

[63]

‘‘ยทิหํ ตสฺส ปกุปฺเปยฺยํ, ยทิ สีลํ น โคปเย;

โอโลเกตฺวานหํ ตสฺส, กเรยฺยํ ฉาริกํ วิยฯ

[64]

‘‘ยํ โส ตทา มํ อภิสปิ, กุปิโต ทุฏฺฐมานโส;

ตสฺเสว มตฺถเก นิปติ, โยเคน ตํ ปโมจยิํฯ

[65]

‘‘อนุรกฺขิํ มม สีลํ, นารกฺขิํ มม ชีวิตํ;

สีลวา หิ ตทา อาสิํ, โพธิยาเยว การณา’’ติฯ

มาตงฺคจริยํ สตฺตมํฯ