‘‘โอทปตฺตกิยา มยฺหํ, สหชา เอกสาสนี;
อากฑฺฒิตฺวา นยนฺติยา, โกโป เม อุปปชฺชถฯ
[34]
‘‘สห โกเป สมุปฺปนฺเน, สีลพฺพตมนุสฺสริํ;
ตตฺเถว โกปํ นิคฺคณฺหิํ, นาทาสิํ วฑฺฒิตูปริฯ
[35]
‘‘ยทิ นํ พฺราหฺมณิํ โกจิ, โกฏฺเฏยฺย ติณฺหสตฺติยา;
เนว สีลํ ปภินฺเทยฺยํ, โพธิยาเยว การณาฯ
[36]
‘‘น เมสา พฺราหฺมณี เทสฺสา, นปิ เม พลํ น วิชฺชติ;
สพฺพญฺญุตํ ปิยํ มยฺหํ, ตสฺมา สีลานุรกฺขิส’’นฺติฯ
จูฬโพธิจริยํ จตุตฺถํฯ
5. มหิํสราชจริยา
[37]
‘‘ปุนาปรํ ยทา โหมิ, มหิํโส ปวนจารโก;
ปวฑฺฒกาโย พลวา, มหนฺโต ภีมทสฺสโนฯ
[38]
‘‘ปพฺภาเร คิริทุคฺเค [วนทุคฺเค (สี.)] จ, รุกฺขมูเล ทกาสเย;
โหเตตฺถ ฐานํ มหิํสานํ, โกจิ โกจิ ตหิํ ตหิํฯ
[39]
‘‘วิจรนฺโต พฺรหารญฺเญ, ฐานํ อทฺทส ภทฺทกํ;
ตํ ฐานํ อุปคนฺตฺวาน, ติฏฺฐามิ จ สยามิ จฯ
[40]
‘‘อเถตฺถ กปิมาคนฺตฺวา, ปาโป อนริโย ลหุ;
ขนฺเธ นลาเฏ ภมุเก, มุตฺเตติ โอหเนติตํฯ
[41]
‘‘สกิมฺปิ ทิวสํ ทุติยํ, ตติยํ จตุตฺถมฺปิ จ;
ทูเสติ มํ สพฺพกาลํ, เตน โหมิ อุปทฺทุโตฯ
[42]
‘‘มมํ อุปทฺทุตํ ทิสฺวา, ยกฺโข มํ อิทมพฺรวิ;
‘นาเสเหตํ ฉวํ ปาปํ, สิงฺเคหิ จ ขุเรหิ จ’ฯ
[43]
‘‘เอวํ วุตฺเต ตทา ยกฺเข, อหํ ตํ อิทมพฺรวิํ;
‘กิํ ตฺวํ มกฺเขสิ กุณเปน, ปาเปน อนริเยน มํฯ
[44]
‘‘‘ยทิหํ ตสฺส ปกุปฺเปยฺยํ, ตโต หีนตโร ภเว;
สีลญฺจ เม ปภิชฺเชยฺย, วิญฺญู จ ครเหยฺยุ มํฯ
[45]
‘‘‘หีฬิตา ชีวิตา วาปิ, ปริสุทฺเธน มตํ วรํ;
กฺยาหํ ชีวิตเหตูปิ, กาหามิํ ปรเหฐนํ’ฯ
[46]
‘‘มเมวายํ มญฺญมาโน, อญฺเญเปวํ กริสฺสติ;
เตว ตสฺส วธิสฺสนฺติ, สา เม มุตฺติ ภวิสฺสติฯ
[47]
‘‘หีนมชฺฌิมอุกฺกฏฺเฐ, สหนฺโต อวมานิตํ;
เอวํ ลภติ สปฺปญฺโญ, มนสา ยถา ปตฺถิต’’นฺติฯ
มหิํสราชจริยํ ปญฺจมํฯ
6. รุรุราชจริยา
[48]
‘‘ปุนาปรํ ยทา โหมิ, สุตตฺตกนกสนฺนิโภ;
มิคราชา รุรุนาม, ปรมสีลสมาหิโตฯ
[49]
‘‘รมฺเม ปเทเส รมณีเย, วิวิตฺเต อมนุสฺสเก;
ตตฺถ วาสํ อุปคญฺฉิํ, คงฺคากูเล มโนรเมฯ
[50]
‘‘อถ อุปริ คงฺคาย, ธนิเกหิ ปริปีฬิโต;
ปุริโส คงฺคาย ปปติ, ‘ชีวามิ วา มรามิ วา’ฯ
[51]
‘‘รตฺตินฺทิวํ โส คงฺคาย, วุยฺหมาโน มโหทเก;
รวนฺโต กรุณํ รวํ, มชฺเฌ คงฺคาย คจฺฉติฯ
[52]
‘‘ตสฺสาหํ สทฺทํ สุตฺวาน, กรุณํ ปริเทวโต;
คงฺคาย ตีเร ฐตฺวาน, อปุจฺฉิํ ‘โกสิ ตฺวํ นโร’ฯ
[53]
‘‘โส เม ปุฏฺโฐ จ พฺยากาสิ, อตฺตโน กรณํ ตทา;
‘ธนิเกหิ ภีโต ตสิโต, ปกฺขนฺโทหํ มหานทิํ’ฯ
[54]
‘‘ตสฺส กตฺวาน การุญฺญํ, จชิตฺวา มม ชีวิตํ;
ปวิสิตฺวา นีหริํ ตสฺส, อนฺธการมฺหิ รตฺติยาฯ
[55]
‘‘อสฺสตฺถกาลมญฺญาย, ตสฺสาหํ อิทมพฺรวิํ;
‘เอกํ ตํ วรํ ยาจามิ, มา มํ กสฺสจิ ปาวท’ฯ
[56]