‘‘โลหกุมฺภี , โลหภาณกํ, โลหวารโก, โลหกฏาหํ, วาสิ, ปรสุ [ผรสุ (สี. สฺยา. ก.)], กุฐารี [กุธารี (ก.)], กุทาโล, นิขาทนํ – อิทํ จตุตฺถํ อวิสฺสชฺชิยํ, น วิสฺสชฺเชตพฺพํ, สงฺเฆน วา คเณน วา ปุคฺคเลน วาฯ วิสฺสชฺชิตมฺปิ อวิสฺสชฺชิตํ โหติฯ โย วิสฺสชฺเชยฺย, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสฯ

‘‘วลฺลิ, เวฬุ, มุญฺชํ, ปพฺพชํ [พพฺพชํ (สี.)], ติณํ, มตฺติกา, ทารุภณฺฑํ, มตฺติกาภณฺฑํ – อิทํ ปญฺจมํ อวิสฺสชฺชิยํ, น วิสฺสชฺเชตพฺพํ, สงฺเฆน วา คเณน วา ปุคฺคเลน วาฯ วิสฺสชฺชิตมฺปิ อวิสฺสชฺชิตํ โหติฯ โย วิสฺสชฺเชยฺย, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสฯ อิมานิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ อวิสฺสชฺชิยานิ, น วิสฺสชฺเชตพฺพานิ, สงฺเฆน วา คเณน วา ปุคฺคเลน วาฯ วิสฺสชฺชิตานิปิ อวิสฺสชฺชิตานิ โหนฺติฯ โย วิสฺสชฺเชยฺย, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสา’’ติฯ

อเวภงฺคิยวตฺถุ

[322] อถ โข ภควา สาวตฺถิยํ ยถาภิรนฺตํ วิหริตฺวา เยน กีฏาคิริ เตน จาริกํ ปกฺกามิ มหตา ภิกฺขุสงฺเฆน สทฺธิํ ปญฺจมตฺเตหิ ภิกฺขุสเตหิ สาริปุตฺตโมคฺคลฺลาเนหิ จฯ อสฺโสสุํ โข อสฺสชิปุนพฺพสุกา ภิกฺขู – ‘‘ภควา กิร กีฏาคิริํ อาคจฺฉติ มหตา ภิกฺขุสงฺเฆน สทฺธิํ ปญฺจมตฺเตหิ ภิกฺขุสเตหิ สาริปุตฺตโมคฺคลฺลาเนหิ จ’’ฯ ‘‘หนฺท มยํ, อาวุโส, สพฺพํ สงฺฆิกํ เสนาสนํ ภาเชมฯ ปาปิจฺฉา สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานา, ปาปิกานํ อิจฺฉานํ วสํ คตา; น มยํ เตสํ เสนาสนํ ปญฺญเปสฺสามา’’ติ, เต สพฺพํ สงฺฆิกํ เสนาสนํ ภาเชสุํฯ อถ โข ภควา อนุปุพฺเพน จาริกํ จรมาโน เยน กีฏาคิริ ตทวสริฯ อถ โข ภควา สมฺพหุเล ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘คจฺฉถ ตุมฺเห, ภิกฺขเว; อสฺสชิปุนพฺพสุเก ภิกฺขู อุปสงฺกมิตฺวา เอวํ วเทถ – ‘ภควา, อาวุโส, อาคจฺฉติ มหตา ภิกฺขุสงฺเฆน สทฺธิํ ปญฺจมตฺเตหิ ภิกฺขุสเตหิ สาริปุตฺตโมคฺคลฺลาเนหิ จฯ ภควโต จ, อาวุโส, เสนาสนํ ปญฺญเปถ, ภิกฺขุสงฺฆสฺส จ, สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานานญฺจา’’’ติฯ ‘‘เอวํ ภนฺเต’’ติ โข เต ภิกฺขู ภควโต ปฏิสฺสุตฺวา เยน อสฺสชิปุนพฺพสุกา ภิกฺขู เตนุปสงฺกมิํสุ, อุปสงฺกมิตฺวา อสฺสชิปุนพฺพสุเก ภิกฺขู เอตทโวจุํ – ‘‘ภควา, อาวุโส, อาคจฺฉติ มหตา ภิกฺขุสงฺเฆน สทฺธิํ ปญฺจมตฺเตหิ ภิกฺขุสเตหิ สาริปุตฺตโมคฺคลฺลาเนหิ จ ฯ ภควโต จ, อาวุโส, เสนาสนํ ปญฺญเปถ, ภิกฺขุสงฺฆสฺส จ, สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานานญฺจา’’ติฯ ‘‘นตฺถาวุโส, สงฺฆิกํ เสนาสนํฯ สพฺพํ อมฺเหหิ ภาชิตํฯ สฺวาคตํ, อาวุโส, ภควโตฯ ยสฺมิํ วิหาเร ภควา อิจฺฉิสฺสติ ตสฺมิํ วิหาเร วสิสฺสติฯ ปาปิจฺฉา สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานา, ปาปิกานํ อิจฺฉานํ วสํ คตาฯ น มยํ เตสํ เสนาสนํ ปญฺญเปสฺสามา’’ติฯ ‘‘กิํ ปน ตุมฺเห, อาวุโส, สงฺฆิกํ เสนาสนํ ภาชิตฺถา’’ติ? ‘‘เอวมาวุโส’’ติฯ เย เต ภิกฺขู อปฺปิจฺฉา…เป.… เต อุชฺฌายนฺติ ขิยฺยนฺติ วิปาเจนฺติ – ‘‘กถญฺหิ นาม อสฺสชิปุนพฺพสุกา ภิกฺขู สงฺฆิกํ เสนาสนํ ภาเชสฺสนฺตี’’ติ! อถ โข เต ภิกฺขู ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ…เป.… สจฺจํ กิร, ภิกฺขเว…เป.… ‘‘สจฺจํ ภควา’’ติฯ วิครหิ พุทฺโธ ภควา…เป.… ‘‘กถญฺหิ นาม เต, ภิกฺขเว, โมฆปุริสา สงฺฆิกํ เสนาสนํ ภาเชสฺสนฺติ? เนตํ, ภิกฺขเว, อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย…เป.… วิครหิตฺวา…เป.… ธมฺมิํ กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ –

‘‘ปญฺจิมานิ, ภิกฺขเว, อเวภงฺคิยานิ [อเวภงฺคิกานิ (ก.)], น วิภชิตพฺพานิ, สงฺเฆน วา คเณน วา ปุคฺคเลน วาฯ วิภตฺตานิปิ อวิภตฺตานิ โหนฺติฯ โย วิภเชยฺย, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสฯ กตมานิ ปญฺจ? อาราโม, อารามวตฺถุ – อิทํ ปฐมํ อเวภงฺคิยํ, น วิภชิตพฺพํ, สงฺเฆน วา คเณน วา ปุคฺคเลน วาฯ วิภตฺตมฺปิ อวิภตฺตํ โหติฯ โย วิภเชยฺย, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสฯ

‘‘วิหาโร, วิหารวตฺถุ – อิทํ ทุติยํ อเวภงฺคิยํ, น วิภชิตพฺพํ, สงฺเฆน วา คเณน วา ปุคฺคเลน วาฯ วิภตฺตมฺปิ อวิภตฺตํ โหติฯ โย วิภเชยฺย, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสฯ

‘‘มญฺโจ, ปีฐํ, ภิสิ, พิพฺโพหนํ – อิทํ ตติยํ อเวภงฺคิยํ, น วิภชิตพฺพํ, สงฺเฆน วา คเณน วา ปุคฺคเลน วาฯ วิภตฺตมฺปิ อวิภตฺตํ โหติฯ โย วิภเชยฺย, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสฯ

‘‘โลหกุมฺภี, โลหภาณกํ, โลหวารโก, โลหกฏาหํ, วาสี, ปรสุ, กุฐารี, กุทาโล, นิขาทนํ – อิทํ จตุตฺถํ อเวภงฺคิยํ, น วิภชิตพฺพํ, สงฺเฆน วา คเณน วา ปุคฺคเลน วาฯ วิภตฺตมฺปิ อวิภตฺตํ โหติฯ โย วิภเชยฺย, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสฯ

‘‘วลฺลี, เวฬุ, มุญฺชํ, ปพฺพชํ, ติณํ, มตฺติกา, ทารุภณฺฑํ, มตฺติกาภณฺฑํ – อิทํ ปญฺจมํ อเวภงฺคิยํ, น วิภชิตพฺพํ, สงฺเฆน วา คเณน วา ปุคฺคเลน วาฯ

วิภตฺตมฺปิ อวิภตฺตํ โหติฯ โย วิภเชยฺย, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสฯ อิมานิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจ อเวภงฺคิยานิ, น วิภชิตพฺพานิ, สงฺเฆน วา คเณน วา ปุคฺคเลน วาฯ วิภตฺตานิปิ อวิภตฺตานิ โหนฺติฯ โย วิภเชยฺย, อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสา’’ติฯ