ในที่นั้นทำอะไร ? บุคคลผู้ทัดเทียมกับวังดีสพราหมณ์ของพวกเรา ย่อม
ไม่มี, เขาเคาะ (กะโหลก) ศีรษะของพวกมนุษย์ที่ตายแล้ว ก็รู้ที่เกิดได้,
พวกท่านจงถามถึงที่พวกญาติเกิดเถิด."
มนุษย์เหล่านั้นกล่าวว่า " วังคีสะจะรู้อะไร ? บุคคลผู้ทัดเทียมกับ
พระศาสดาของพวกเรา ไม่มี." เมื่อพวกพราหมณ์แม้นอกนี้ กล่าวว่า
" บุคคลผู้ทัดเทียมกับวังคีสะ ไม่มี, เถียง¹กันแล้ว กล่าวว่า " มาเถิด
บัดนี้ พวกเราจักรู้ว่าวังคีสะของพวกท่าน หรือพระศาสดาของพวกเรา
มีความรู้ " แล้วได้พาพราหมณ์เหล่านั้นไปสู่วิหาร.

เขายอมจำนนพระศาสดา

พระศาสดาทรงทราบว่าชนเหล่านั้นมา จึงรับสั่งให้นำ (กะโหลก)
ศีรษะมา 5 ศีรษะ คือ " ศีรษะของสัตว์ผู้เกิดในฐานะทั้ง 4 คือ ' ใน
นรก ในกำเนิดดิรัจฉาน ในมนุษยโลก ในเทวโลก ' 4 ศีรษะ และ
(กะโหลก) ศีรษะของพระขีณาสพ " รับสั่งให้วางไว้ตามลำดับ ในเวลา
ที่วังคีสะมาแล้ว จึงตรัสถามวังคีสะว่า " ทราบว่า ท่านเคาะ (กะโหลก)
ศีรษะแล้ว รู้ที่เกิดของสัตว์ทั้งหลายผู้ตายแล้วหรือ ?"
วังคีสะ. พระเจ้าข้า ข้าพระองค์รู้ได้.
พระศาสดา. นี้ (กะโหลก) ศีรษะของใคร ?
เขาเคาะ (กะโหลก) ศีรษะนั้นแล้ว กราบทูลว่า " ของสัตว์ผู้เกิด
ในนรก." ลำดับนั้น พระศาสดาประทานสาธุการแก่เขาว่า " ดีละ " จึง
ตรัสถามถึงศีรษะทั้ง 3 นอกนี้ ในขณะที่เขากราบทูลแล้ว ๆ ไม่ผิด ก็
ประทานสาธุการเหมือนอย่างนั้น จึงทรงแสดง (กะโหลก) ศีรษะที่ 5
1. กถํ วฑฺเฒตฺวา ยังถ้อยคำให้เจริญ.

ตรัสถามว่า " นี้ (กะโหลก) ศีรษะของใคร ? " เขาเคาะ ( กะโหลก)
นั้นแล้ว ไม่รู้ที่เกิด. ทีนั้น พระศาสดาตรัสกะเขาว่า " วังคีสะ ท่าน
ไม่รู้หรือ ? " เมื่อเขากราบทูลว่า " พระเจ้าข้า ข้าพระองค์ไม่รู้ " จึง
ตรัสว่า " ฉันรู้."
วังดีสะ. พระองค์ทรงทราบด้วยอะไร ?
พระศาสดา. ทราบด้วยกำลังมนต์.
ลำดับนั้น วังคีสะทูลวิงวอนพระองค์ว่า " ขอพระองค์จงประทาน
มนต์นี้แก่ข้าพระองค์ พระศาสดาตรัสว่า " เราไม่สามารถจะให้มนต์แก่
บุคคลผู้ไม่บวชได้."

วังคีสะบวชเพื่อเรียนพุทธมนต์

เขาคิดว่า " เมื่อเราเรียนมนต์นี้แล้ว เราก็จักเป็นผู้ประเสริฐใน
ชมพูทวีปทั้งสิ้น" จึงส่งพราหมณ์เหล่านั้นไป ด้วยคำว่า " พวกท่านจง
อยู่ในที่นั้นนั่นแหละสิ้น 2- 3วัน ฉันจักบวช " แล้วได้บรรพชาอุปสมบท
ในสำนักพระศาสดา ได้เป็นผู้มีนามว่า วังคีสเถระ.
ลำดับนั้น พระศาสดาประทานกัมมัฏฐานมีอาการ 32 เป็นอารมณ์
แก่เธอแล้ว ตรัสว่า " เธอจงสาธยายบริกรรมมนต์."

พระเถระบรรลุพระอรหัต

พระวังคีสเถระนั้นสาธยายมนต์อยู่ ถูกพวกพราหมณ์ถามใน
ระหว่าง ๆ ว่า " ท่านเรียนมนต์ได้แล้วหรือยัง ? " จึงบอกว่า " พวก
ท่านจงรอก่อน ฉันกำลังเรียน" ต่อกาล 2-3 วันเท่านั้นก็ได้บรรลุพระ-
อรหัต ถูกพราหมณ์ทั้งหลายถามอีก จึงกล่าวว่า " ท่านผู้มีอายุ บัดนี้
ฉันไม่ควรเพื่อจะไป."