23. เรื่องสามเณร [286]

ข้อความเบื้องต้น

พระศาสดา เมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน ทรงปรารภสามเณร
ทั้งหลาย ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า " อวิรุทฺธํ " เป็นต้น.

พราหมณีเสียใจเพราะได้สามเณรน้อย

ได้ยินว่า พราหมณีคนหนึ่ง จัดแจงอุทเทสภัตไว้เพื่อภิกษุ 4 รูป
กล่าวกะพราหมณ์ว่า " พราหมณ์ ท่านจงไปวิหารแล้ว เจาะจงนำพราหมณ์
แก่ 4 คนมา." พราหมณ์นั้นไปสู่วิหารแล้วกล่าวว่า " ท่านทั้งหลายจง
เจ้าจงให้พราหมณ์ 4 คนแก่ผม."
สามเณรผู้เป็นขีณาสพ 4 รูป ซึ่งมีอายุ 7 ปี คือ " สังกิจจสามเณร
บัณฑิตสามเณร โสปากสามเณร เรวตสามเณร" ถึงแล้วแก่พราหมณ์นั้น.
พราหมณี แต่งตั้งอาสนะทั้งหลายควรแก่ค่ามากไว้ เห็นสามเณร
แล้ว โกรธ บ่นพึมพำอยู่ เหมือนเกลืออันบุคคลใส่ลงที่เตาไฟ กล่าวว่า
" ท่านไปวิหารแล้ว พาเด็ก 4 คนแม้ปูนหลานของตนซึ่งไม่สมควรมา
แล้ว " จ่งไม่ให้สามเณรเหล่านั้นนั่งบนอาสนะเหล่านั้น ลาดตั่งที่ต่ำ ๆ
แล้วกล่าวว่า " ท่านทั้งหลายจงนั่งบนตั่งเหล่านั้น" กล่าวว่า " พราหมณ์
ท่านจงไป จงเลือกพราหมณ์แก่แล้วนำมา."

แม้อัครสาวกทั้งสองก็ไม่เป็นที่พอใจของพราหมณี

พราหมณ์ไปสู่วิหาร พบพระสารีบุตรเถระแล้ว เรียนว่า " มาเถิด
ท่าน, เราจักไปสู่เรือนของเราทั้งหลาย " ดังนี้แล้ว นำมา. พระเถระมา
เห็นสามเณรทั้งหลายแล้ว ถามว่า " พราหมณ์เหล่านี้ได้ภัตแล้วหรือ ?"

เมื่อเขาตอบว่า " ยังไม่ได้," จึงทราบความที่เขาจัดภัตไว้เพื่อพราหมณ์ 4
คนเท่านั้น กล่าวว่า " พวกท่านจงนำบาตรของเรามา" แล้วรับบาตร
หลีกไป.
ฝ่ายพราหมณี ถามว่า " พราหมณ์นี้กล่าวอะไร ?" เมื่อพราหมณ์
ตอบว่า " ท่านกล่าวว่า ' การที่พราหมณ์ผู้นั่งอยู่เหล่านั่นได้ (ก่อน) จึง
ควร, จงนำบาตรของเรามา, รับเอาบาตรของตนแล้วไป" จึงกล่าวว่า
" พระเถระนั้น เห็นจะไม่ประสงค์เพื่อจะฉัน, ท่านจงรีบไปเลือกดูพราหมณ์
อื่นแล้วนำมา."
พราหมณ์ไปพบพระมหาโมคคัลลานเถระ ก็กล่าวอย่างนั้นเหมือน
กัน นำมาแล้ว.
แม้ท่าน เห็นสามเณรทั้งหลายแล้ว ก็กล่าวอย่างนั้นเหมือนกัน แล้ว
ก็รับบาตรหลีกไป.
ลำดับนั้น พราหมณีกล่าวกะพราหมณ์นั้นว่า " พราหมณ์เหล่านั้น
เป็นผู้ไม่ประสงค์เพื่อจะฉันกระมัง ? ท่านจงไปสู่โรงสวดของพราหมณ์
นำพราหมณ์แก่คนหนึ่งมา."
ฝ่ายสามเณรทั้งหลาย ไม่ได้อะไร ๆ จำเดิมแต่เช้า ถูกความหิวบีบ
คั้น นั่งอยู่แล้ว.

ท้าวสักกะปลอมเป็นพราหมณ์แก่มาทรมานพราหมณี

ครั้งนั้น อาสนะของท้าวสักกะแสดงอาการร้อนแล้ว เพราะเดช
คุณของสามเณรเหล่านั้น. ท้าวเธอทรงใคร่ครวญอยู่ ก็ทราบความที่
สามเณรเหล่านั้นนั่งหิวโหยอยู่ตั้งแต่เช้า ทรงดำริว่า " การที่เราไปในที่นั้น