เมนู

3. เรื่องวิพภันตกภิกษุ [242]



ข้อความเบื้องต้น


พระศาสดา เมื่อประทับอยู่ในพระเวฬุวัน ทรงปรารภวิพภันตก-
ภิกษุ1รูปหนึ่ง ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า " โย นิพฺพนฏฺโฐ " เป็นต้น.

เธอสึกออกไปทำโจรกรรมเลี้ยงชีพ


ได้ยินว่า ภิกษุรูปหนึ่งเป็นสัทธิวิหาริกของพระมหากัสสปเถระ แม้
ยังฌาน 4 ให้เกิดขึ้นแล้ว เห็นรูปารมณ์อันเป็นวิสภาค (ข้าศึก) ในเรือน
ของนายช่างทองผู้เป็นลุงของตน มีจิตปฏิพัทธ์ในรูปารมณ์นั้น สึกแล้ว.
ต่อมา เพราะความเป็นผู้เกียจคร้าน พวกมนุษย์จึงไล่เขาผู้ไม่
ปรารถนาจะทำการงาน ออกเสียจากเรือน. เขาเที่ยวเลี้ยงชีพอยู่ด้วยโจร-
กรรม เพราะการคลุกคลีด้วยมิตรชั่ว.
ต่อมาในวันหนึ่ง พวกราชบุรุษจับเขาได้แล้ว มัดแขนไพล่หลัง
ผูกอย่างมั่นคง เฆี่ยนด้วยหวายทุก ๆ ทาง 4 แพร่ง แล้วนำไปสู่ตะแลง-
แกง.
พระเถระ เข้าไปเพื่อเที่ยวบิณฑบาต เห็นเขาถูกพวกราชบุรุษนำ
ไปโดยประตูด้านทักษิณ จึงขอให้พวกราชบุรุษผ่อนเครื่องจองจำให้หย่อน
แล้ว พูดว่า " เธอจงระลึกถึงกัมมัฏฐานที่เธอเคยสั่งสมแล้วในก่อนอีก."
เขาได้ความเกิดขึ้นแห่งสติเพราะโอวาทนั้นแล้ว ได้ยังจตุตถฌานให้เกิด
ขึ้นอีก.
ลำดับนั้น พวกราชบุรุษนำเขาไปสู่ตะแลงแกง ให้เขานอนหงาย
บนหลาว ด้วยคิดว่า " พวกเราจักฆ่าเสีย." เขาไม่กลัว ไม่สะดุ้ง.
1. ภิกษุผู้หมุนไปผิด (สึก).

พวกมนุษย์ประหลาดใจเพราะเห็นเขาไม่กลัว


ลำดับนั้น มนุษย์ทั้งหลายผู้ยืนอยู่ในทิศาภาคนั้น ๆ แม้เงือดเงื้อ
เครื่องประหารทั้งหลายมีดาบ หอก และโตมร1เป็นต้นแก่เขา เห็นเขา
มิได้สะดุ้งเลย ต่างพูดว่า " ผู้เจริญทั้งหลาย พวกท่านจงดูบุรุษคนนี้เถิด,
เขาไม่หวั่นไหว ไม่สะทกสะท้านในท่ามกลางแห่งบุรุษผู้มีอาวุธในมือ แม้
หลายร้อยคน, โอ ! น่าอัศจรรย์จริง" ดังนี้แล้วเกิดมีความอัศจรรย์และ
ประหลาดใจ บันลือลั่นสนั่น (ไป) กราบทูลเรื่องนั้นแด่พระราชา.
พระราชาทรงสดับเหตุนั้นแล้ว ตรัสว่า " พวกท่านจงปล่อยเขา
เสียเถิด" ดังนี้แล้ว เสด็จไปแม้ยังสำนักพระศาสดา กราบทูลเนื้อความ
นั้นแล้ว.
พระศาสดา ทรงเปล่งพระโอภาสไปแล้ว เมื่อจะทรงแสดงธรรม
แก่เข่า จึงตรัสพระคาถานี้ว่า:-
3. โย นิพฺพนฏฺโฐ วนาธิมุตฺโต
วนมุตฺโต วนเมว ธาวติ
ตํ ปุคฺคลเมว ปสฺสถ
มุตฺโต พนฺธนเมว ธาวติ.
" บุคคลใด มีอาลัยดุจหมู่ไม้อันตั้งอยู่ในป่าออก
แล้ว น้อมไปในป่า (คือตปธรรม) พ้นจากป่าแล้ว
ยังแล่นไปสู่ป่าตามเดิม, ท่านทั้งหลายจงดูบุคคลนั้น
นั่นแล; เขาพ้นแล้ว (จากเครื่องผูก) ยังแล่นไปสู่
เครื่องผูกตามเดิม."

1. โตมร หอกซัด.