พระศาสดา ทรงสดับกถาของภิกษุเหล่านั้นแล้ว ตรัสว่า " ภิกษุ
ทั้งหลาย ทั้งสองสามีภริยานั้น ย่อมเรียกบุตรของตนเท่านั้นว่า 'บุตร'
ดังนี้แล้ว จึงทรงนำอดีตนิทานมา ทรงแสดงความที่พระองค์เป็นบุตร
ของพราหมณ์ผัวเมียทั้งสองนั้นสิ้น 3,000 ชาติว่า " ภิกษุทั้งหลาย ในอดีต-
กาล พราหมณ์นี้ได้เป็นบิดาของเรา 5,000 ชาติติด ๆ กัน, เป็นอาของเรา
500 ชาติ, เป็นลุง 500 ชาติ, ถึงพราหมณีนั้นก็ได้เป็นมารดาของเรา
500 ชาติติด ๆ กัน, เป็นน้าของเรา 500 ชาติ, เป็นป้าของเรา 500
ชาติ; เราเป็นผู้เจริญแล้วในมือของพราหมณ์ 1,500 ชาติ; เจริญแล้ว
ในมือพราหมณี 1,500 ชาติอย่างนี้. " แล้วได้ทรงภาษิตพระคาถาเหล่านี้
ว่า :-
" ใจย่อมจดจ่อ, แม้จิตก็เลื่อมใสในบุคคลใด,
เขาย่อมสนิทสนมในบุคคลแม้นั้น ซึ่งตนไม่เคยเห็น
โดยแท้¹ ความรักนั้นย่อมเกิด เพราะอาศัยเหตุ 2
ประการอย่างนี้ คือเพราะการอยู่ร่วมกันในกาลก่อน 1,
เพราะการเกื้อกูลกันในปัจจุบัน 1 เปรียบเหมือน
ดอกบัวเกิดในน้ำได้ (เพราะอาศัยเปือกตมและน้ำ)
ฉะนั้น."²

พระศาสดาเสด็จไปสู่ที่เผาศพของพราหมณ์

พระศาสดาทรงอาศัยตระกูลนั้น ประทับอยู่แล้วสิ้นไตรมาสนั่นแล.
ฝ่ายพราหมณ์และพราหมณีทั้งสองนั้น ทำให้แจ้งซึ่งพระอรหัตผลแล้วก็
1. ขุ. ชา. 27/22. สาเกตชาดก. อรรถกถา. 2/109.
2. ขุ. ชา. 27/91. อรรถกถา. 3/302.