เมนู

เป็นธุระเสียเลย ไม่สมควร' จึงให้คนถือประทีปด้ามไปกับพวกหญิง
คนใช้ ให้ทำการบริหารแก่แม่ลาที่ตกลูกแล้ว, ในเพราะเหตุนี้ ดิฉัน
จะมีโทษอะไร ?
กุฎุมพี. ท่าน ธิดาของพวกข้าพเจ้า ทำกรรมแม้พวกหญิงคนใช้
ไม่พึงทำในเรือนของท่าน, ท่านยังเห็นโทษอะไร ในเพราะเหตุนี้ ?
เศรษฐี. ท่านทั้งหลาย แม้ในเรื่องนี้ จะไม่มีโทษ ก็ช่างเถอะ,
แต่ว่า บิดาของนางวิสาขานี้ เมื่อกล่าวสอนนางวิสาขานี้ ในเวลาจะมา
ที่นี้ ได้ให้โอวาท 10 ข้อซึ่งลี้ลับปิดบัง, เราไม่ทราบเนื้อความแห่ง
โอวาทนั้น, นางจงบอกเนื้อความแห่งโอวาทนั้นแก่เรา; ก็บิดาของนางนี้
ได้บอกว่า 'ไฟในไม่พึงนำออกไปภายนอก' พวกเราอาจหรือหนอ ?
เพื่อจะไม่ให้ไฟแก่เรือนคุ้นเคยทั้งสองฝ่ายแล้วอยู่ได้."

นางวิสาขาชนะความพ่อผัว


กุฎุมพี. ทราบว่าอย่างนั้นหรือ ? แม่.
วิสาขา. พ่อทั้งหลาย คุณพ่อของดิฉันมิได้พูดหมายความดังนั้น,
แต่ได้พูดหมายความดังนี้ว่า ' แม่ เจ้าเห็นโทษของแม่ผัวพ่อผัวและสามี
ของเจ้าแล้ว อย่าเฝ้ากล่าว ณ ภายนอกคือในเรือนนั้น ๆ, เพราะว่า
ขึ้นชื่อว่าไฟ เช่นกับไฟชนิดนี้ ย่อมไม่มี.
เศรษฐี. ท่านทั้งหลาย ข้อนั้นยกไว้ก่อน, ก็บิดาของนางวิสาขานี้
กล่าวว่า 'ไฟแต่ภายนอก ไม่พึงให้เข้าไปภายใน, พวกเราอาจเพื่อจะ
ไม่ไปนำไฟมาจากภายนอกหรือ ? ในเมื่อไฟใน (เรือน) ดับ.
กุฎุมพี. ทราบว่าอย่างนั้นหรือ ? แม่.

วิสาขา. พ่อทั้งหลาย คุณพ่อของดิฉัน ไม่ได้พูดหมายความดังนั้น,
แต่ได้พูดหมายความดังนี้ว่า 'ถ้าหญิงหรือชายทั้งหลาย ในบ้านใกล้
เรือนเคียงของเจ้า พูดถึงโทษของแม่ผัวพ่อผัวและสามี, เจ้าอย่านำเอาคำ
ที่ชนพวกนั้นพูดแล้ว มาพูดอีกว่า 'คนชื่อโน้น พูดยกโทษอย่างนั้นของ
ท่านทั้งหลาย' เพราะขึ้นชื่อว่าไฟ เช่นกับไฟนั่น ย่อมไม่มี.
นางวิสาขาได้พ้นโทษ เพราะเหตุนี้อย่างนี้. ก็นางพ้นโทษใน
เพราะเหตุนี้ฉันใด, แม้ในคำที่เหลือ นางก็ได้พ้นโทษฉันนั้น (เหมือน
กัน).

อรรถาธิบายข้อโอวาทอื่น


ก็ในโอวาทเหล่านั้น พึงทราบอธิบายดังนี้ :-
ก็คำที่บิดาของนางสอนว่า "แม่ เจ้าควรให้แก่ชนทั้งหลายที่ให้
เท่านั้น" เศรษฐีกล่าวหมายเอา [เนื้อความนี้] ว่า "ควรให้ แก่คน
ที่ถือเครื่องอุปกรณ์ที่ยืมไปแล้ว ส่งคืนเท่านั้น." แม้คำว่า "ไม่ควรให้
แก่คนที่ไม่ให้ " นี้ เศรษฐีกล่าวหมายความว่า " ไม่ควรให้แก่ผู้ที่ถือเอา
เครื่องอุปกรณ์ที่ยืมไปแล้ว ไม่ส่งคืน." ก็แลคำว่า " ควรให้แก่คนทั้งที่
ให้ทั้งที่ไม่ให้" นี้ เศรษฐีกล่าวหมายความว่า " เมื่อญาติและมิตรยากจน
มาถึงแล้ว, ชนเหล่านั้น อาจจะใช้คืน หรือไม่อาจก็ตาม. ให้แก่ญาติ
และมิตรเหล่านั้นนั่นแหละ ควร." แม้คำว่า " พึงนั่งเป็นสุข" นี้ เศรษฐี
กล่าวหมายความว่า "การนั่งในที่ ๆ เห็นแม่ผัวพ่อผัวและสามีแล้วต้อง
ลุกขึ้น ไม่ควร." ส่วนคำว่า "พึงบริโภคเป็นสุข" นี้ เศรษฐีกล่าว
หมายความว่า "การไม่บริโภคก่อนแม่ผัวพ่อผัวและสามี เลี้ยงดูท่าน