เศรษฐีจัดไทยธรรมให้นางวิสาขา

มหาเศรษฐี ทำการตระเตรียม เพื่อธิดาโดย 4 เตือนอย่างนั้น
แล้ว เมื่อจะให้ไทยธรรมแก่ธิดานั้น ได้ให้เกวียนเต็มด้วยยกหาปณะ 500
เล่ม, ได้ให้เกวียนเต็มด้วยภาชนะทองคำ 500 เล่ม, เต็มด้วยภาชนะเงิน
500 เล่ม, เต็มด้วยภาชนะทองแดง 500 เล่ม, เต็มด้วยภาชนะสำริด
500 เล่ม, เต็มด้วยผ้าด้ายผ้าไหม 500 เล่ม. เต็มด้วยเนยใส 500 เล่ม,
เต็มด้วยน้ำมัน 500 เล่ม, เต็มด้วยน้ำอ้อย 500 เล่ม, เต็มด้วยข้าวสาร
แห่งข้าวสาลี 500 เล่ม, เต็มด้วยเครื่องอุปกรณ์ มีไถและผาลเป็นต้น
500 เล่ม.
ได้ยินว่า ความคิดอย่างนี้ได้มีแก่มหาเศรษฐีนั้นว่า " ในที่แห่ง
ธิดาของเราไปแล้ว นางอย่าได้ส่งคนไปสู่ประตูเรือนของคนอื่นว่า "เรา
ต้องการด้วยวัตถุชื่อโน้น;" เพราะฉะนั้น มหาเศรษฐีจึงได้สั่งให้ให้เครื่อง
อุปกรณ์ทุกสิ่ง (แก่ธิดาของตน ). มหาเศรษฐีได้ให้รถ 500 คัน ตั้ง
นางสาวใช้รูปงามผู้ประดับด้วยเครื่องอลังการพร้อมสรรพ ไว้บนรถคันละ
3 คน ๆ. ได้ให้นางปริจาริกา 1,500 คน ด้วยสั่งว่า "พวกเจ้าเท่านี้คน
จงให้ธิดาของเราอาบ เท่านี้คนให้บริโภค เท่านี้คนแต่งตัว เที่ยวไป."
ครั้งนั้น มหาเศรษฐีได้มีความคิดอย่างนี้ว่า " เราจักให้โคแก่ธิดา
ของเรา." ท่านสั่งบุรุษว่า "พนาย พวกท่านจงไป. จงเปิดประตูคอก
น้อยแล้ว ยืนถือกลอง 3 ใบ อยู่ในที่ 3 คาวุต, ยืนอยู่ที่ข้างทั้งสองในที่
ประมาณ 1 อุสภะ โดยส่วนกว้าง. ถัดจากนั้นจงอย่าให้แม่โคทั้งหลายไป
ที่อื่น, พึงตีกลองสัญญาในเวลาแม้โคหยุดแล้วอย่างนี้." บุรุษเหล่านั้น
ได้ทำอย่างนั้นแล้ว. เวลาแม่โคออกจากคอกได้ 1 คาวุต พวกเขาได้ตีกลอง
สัญญาขึ้น. ในเวลาแม่โคไปได้กึ่งโยชน์ ได้ดีกลองสัญญาอีก, แต่ในเวลา

แม่โคไปได้ 3 คาวุต พวกเขาได้ห้ามการไปโดยส่วนกว้างอีก แม่โค
ทั้งหลายได้ยืนเบียดกันและกันในที่ยาวประมาณ 3 คาวุต กว้างประมาณ
1 อุสภะ ด้วยประการอย่างนี้.
มหาเศรษฐีสั่งให้ปิดประตูคอก ด้วยคำว่า " โคเท่านี้ พอแล้ว
แก่ธิดาของข้าพเจ้า, พวกเจ้าจงปิดประตูเถิด." เมื่อเขาปิดประตูคอก
แล้ว, เพราะผลบุญของนางวิสาขา โคตัวมีกำลังและแม่โคนมทั้งหลาย
ก็กระโดดออกไปแล้ว. เมื่อพวกมนุษย์ห้ามอยู่นั่นแล. โคตัวมีกำลัง
6 หมื่นตัว และแม่โคนม 6 หมื่นตัว ออกแล้ว, (และ) ลูกโคตัวมี
กำลัง มีจำนวนเท่านั้น ก็ออกไปแล้ว, พวกโคอุสภะของแม่นมเหล่านั้น
ก็ได้ติดตามไปแล้ว.
ถามว่า "ก็โคทั้งหลายไปแล้วอย่างนั้น เพราะผลแห่งกรรม
อะไร ? "
แก้ว่า "เพราะผลแห่งทานที่นางวิสาขาถวายแล้วแก่ภิกษุหนุ่มและ
สามเณรผู้ห้ามอยู่ ๆ."
ได้ยินว่า ในกาลแห่งพระกัสสปสัมมาสัมพุทธเจ้า นางเป็นน้อง
สุดท้องของธิดาทั้ง 7 ของพระเจ้ากิกิ มีพระนามว่าสังฆทาสี เมื่อถวาย
เบญจโครสทานแก่ภิกษุ 2 หมื่นรูป แม้เมื่อภิกษุหนุ่มและสามเณร
ปิดบาตรห้ามอยู่ว่า "พอ พอ" ก็ยังรับสั่งว่า "นี่อร่อย นี่น่าฉัน"
แล้วได้ถวาย (อีก ). เพราะผลแห่งกรรมนั้น โคเหล่านั้น แม้เขาห้าม
อยู่ ก็ออกไปแล้วอย่างนั้น.
ในเวลาที่เศรษฐีให้ทรัพย์เท่านี้ (แก่ธิดา) แล้ว ภริยาของ
เศรษฐีได้พูดว่า "ทุกสิ่งอันท่านจัดแจงแล้วแก่ธิดาของเรา, แต่คนใช้

ชายหญิง ผู้ทำการรับใช้ ท่านมิได้จัดแจง, ข้อนั้นเพราะเหตุไร ?"
เศรษฐี ตอบว่า "(ที่เราไม่จัดแจง) เพื่อรู้คนผู้มีความรักและชังใน
ธิดาของเรา, เพราะเราจะจับคอพวกที่ไม่ไปกับธิดานั้นส่งไปไม่ได้, แต่
ในเวลาจะขึ้นยานไปนั้นแล เราจะพูดว่า ' โครอยากไปกับนางวิสาขานั่น
ก็จงไป, ผู้ไม่อยากไป ก็อย่าไป."
ลำดับนั้น เศรษฐีคิดว่า " ธิดาของเรา จักไปพรุ่งนี้" นั่งใน
ห้อง ให้ธิดานั่งในที่ใกล้แล้วให้โอวาทว่า " แม่ ธรรมดาหญิงผู้อยู่ใน
สกุลผัว รักษามรรยาทนี้และนี้ จึงจะควร. แม้มิคารเศรษฐีนี้นั่งในห้อง
ถัดไป ได้ยินโอวาทของธนญชัยเศรษฐีแล้ว .

โอวาท 10 ข้อของเศรษฐี

ฝ่าย (ธนญชัย) เศรษฐีนั้น สอนธิดาอย่างนั้นแล้ว ให้โอวาท
10 ข้อนี้ว่า "แม่ ธรรมดาหญิงที่อยู่ในสกุลพ่อผัวแม่ผัว ไม่ควรนำ
ไฟภายในออกไปภายนอก, ไม่ควรนำไฟภายนอกเข้าไปภายใน, พึงให้
แก่คนที่ให้เท่านั้น, ไม่พึงให้แก่คนที่ไม่ให้, พึงให้แก่คนทั้งที่ให้ทั้งที่
ไม่ให้, พึงนั่งให้เป็นสุข, พึงบริโภคให้เป็นสุข, พึงนอนให้เป็นสุข,
พึงบำเรอไฟ, พึงนอบน้อมเทวดาภายใน" ดังนี้แล้ว ในวันรุ่งขึ้น
เรียกประชุมเสนาทั้งหมดแล้ว จึงเอากุฎุมพี 8 คนให้เป็นผู้ค้ำประกัน
ในท่ามกลางราชเสนาแล้ว กล่าวว่า " ถ้าโทษเกิดขึ้นแก่ธิดาของเรา
ในที่ที่ไปแล้ว, พวกท่านพึงชำระ" ดังนี้แล้ว ประดับธิดาด้วยเครื่อง
ประดับชื่อมหาลดาปสาธน์ ซึ่งมีค่าได้ 9 โกฏิ ให้ทรัพย์ 54 โกฏิ
เป็นค่าจุณสำหรับอาบ ให้ขึ้นสู่ยานแล้ว ให้คนเที่ยวตีกลองประกาศใน