พระศาสดาเสด็จมาแล้วตรัสถามว่า "ภิกษุทั้งหลาย บัดนี้พวกเธอ
นั่งประชุมกัน ด้วยเรื่องอะไรหนอ ?" เมื่อภิกษุทั้งหลายกราบทูลว่า
"ด้วยเรื่องชื่อนี้," จึงตรัสว่า "ภิกษุทั้งหลาย อายุเจริญอย่างเดียว
เท่านั้นก็หาไม่, ก็สัตว์เหล่านี้ไหว้ท่านผู้มีพระคุณ ย่อมเจริญด้วยเหตุ
4 ประการ, พ้นจากอันตราย, ดำรงอยู่จนตลอดอายุทีเดียว" ดังนี้แล้ว
เมื่อจะทรงสืบอนุสนธิแสดงธรรม จึงตรัสพระคาถานี้ว่า :-
8. อภิวาทนสีลิสฺส นิจฺจํ วุฑฺฒาปจายิโน
จตฺตาโร ธมฺมา วฑฺฒนฺติ อายุ วณฺโณ สุขํ พลํ.
"ธรรม 4 ประการ คือ อายุ วรรณะ สุขะ
พละ เจริญแก่บุคคลผู้กราบไหว้เป็นปกติ ผู้อ่อนน้อม
ต่อท่านผู้เจริญเป็นนิตย์."

แก้อรรถ

บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า อภิวาทนสีลิสฺส คือ ผู้ไหว้เป็นปกติ
ได้แก่ ผู้ขวนขวายกิจคือการไหว้เนือง ๆ. บทว่า วุฑฺฒาปจายิโน ความ
ว่า แก่คฤหัสถ์ผู้อ่อนน้อมหรือผู้บูชาเป็นนิตย์ ด้วยการกราบไหว้ แม้ใน
ภิกษุหนุ่มและสามเณรบวชในวันนั้น, ก็หรือแก่บรรพชิตผู้อ่อนน้อมหรือ
ผู้บูชาเป็นนิตย์ ด้วยการกราบไหว้ในท่านผู้แก่กว่าโดยบรรพชาหรือโดย
อุปสมบท (หรือ ) ในท่านผู้เจริญด้วยคุณ.
สองบทว่า จตฺตาโร ธมฺมา ความว่า เมื่ออายุเจริญอยู่, อายุนั้น
ย่อมเจริญสิ้นกาลเท่าใด, ธรรมทั้งหลายแม้นอกนี้ ก็เจริญสิ้นกาลเท่านั้น
เหมือนกัน, ด้วยว่าผู้ใดทำกุศลที่ยังอายุ 50 ปี ให้เป็นไป, อันตราย

แห่งชีวิตของผู้นั้นพึงเกิดขึ้นแม้ในกาลมีอายุ 25 ปี; อันตรายนั้นย่อม
ระงับเสียได้ ด้วยความเป็นผู้กราบไหว้เป็นปกติ. ผู้นั้นย่อมดำรงอยู่ได้จน
ตลอดอายุทีเดียว. แม้วรรณะเป็นต้นของผู้นั้น ย่อมเจริญพร้อมกับอายุแล.
นัยแม้ยิ่งกว่านี้ ก็อย่างนี้แล.
ก็ชื่อว่าการเจริญแห่งอายุ ที่เป็นไปโดยไม่มีอันตราย หามีไม่.
ในเวลาจบเทศนา อายุวัฒนกุมาร ตั้งอยู่ในโสดาปัตติผล พร้อม
กับอุบาสก 500 แล้ว. แม้ชนเหล่าอื่นเป็นอันหาก ก็บรรลุอริยผล
ทั้งหลาย มีโสดาปัตติผลเป็นต้น ดังนี้แล.
เรื่องอายุวัฒนกุมาร จบ.

9. เรื่องสังกิจจสามเณร [89]

ข้อความเบื้องต้น

พระศาสดาเมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน ทรงปรารภสังกิจจสามเณร
ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า "โย จ วสฺสสตํ ชีเว" เป็นต้น.

กุลบุตร 30 คนออกบวช

ได้ยินว่า กุลบุตรประมาณ 30 คนในกรุงสาวัตถี ฟังธรรมกถา
แล้ว บวชถวายชีวิตในศาสนาของพระศาสดา. ภิกษุเหล่านั้นอุปสมบท¹
ได้ 5 พรรษา เข้าไปเฝ้าพระศาสดา สดับธุระ 2 ประการ คือ
" คันธธุระ วิปัสสนาธุระ" ไม่ทำอุตสาหะในคันถธุระ เพราะเป็นผู้
บวชในเวลาเป็นคนแก่ มีความประสงค์จะบำเพ็ญวิปัสสนาธุระ ทูลให้
พระศาสดาตรัสบอกก้มมัฏฐานจนถึงพระอรหัตแล้ว จึงทูลอำลาพระ-
ศาสดาว่า "ข้าพระองค์จักไปสู่แดงป่าแห่งหนึ่ง พระเจ้าข้า."
พระศาสดาตรัสถามว่า "พวกเธอจักไปยังที่ไหน ? เมื่อภิกษุ
เหล่านั้นกราบทูลว่า "สถานชื่อโน้น," ได้ทรงทราบว่า "ภัยจักเกิดขึ้น
ในที่นั้นแก่ภิกษุเหล่านั้น เพราะอาศัยคนกินเดนคนหนึ่ง ก็แต่ว่าเมื่อ
สังกิจจสามเณรไปแล้ว ภัยนั้นจักระงับ, เมื่อเป็นเช่นนั้นกิจบรรพชิตของ
ภิกษุเหล่านั้นจักถึงความบริบูรณ์."
1. อุปสมฺปทาย ปญฺจวสฺสา หุตฺวา เป็นผู้มีพรรษา 5 โดยการอุสมบท.