เมนู

6. เรืองพระลกุณฏกภัททิยเถระ [65]


ข้อความเบื้องต้น


พระศาสดาเมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน ทรงปรารภพระลกุณฏก-
ภัททิยเถระ ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า "เสโล ยถา" เป็นต้น.

พระเถระถูกล้อเลียนเพราะร่างเล็ก


ได้ยินว่า สหธรรมิกมีสามเณรเป็นต้น ซึ่งเป็นปุถุชน เห็นพระ-
เถระแล้ว จับที่ศีรษะบ้าง ที่หูบ้าง ที่จมูกบ้าง พลางกล่าวว่า " อาจ๊ะ
อาจ๋า อาไม่กระสัน ยังยินดีแน่นแฟ้น ในพระศาสนาหรือ ?" พระเถระ
ไม่โกรธ ไม่ประทุษร้ายในสหธรรมิกเหล่านั้นเลย.
ภิกษุทั้งหลายสนทนากันในโรงธรรมว่า "ผู้มีอายุทั้งหลาย พวก
ท่านจงดูเถิด สหธรรมมิกมีสามเณรเป็นต้น เห็นพระลกุณฏกภัททิยเถระ
แล้ว ย่อมรังแกอย่างนั้นอย่างนี้, ท่านไม่โกรธ ไม่ประทุษร้ายในสห-
ธรรมิกเหล่านั้นเลย."

พระขีณาสพเป็นดังศิลา


พระศาสดาเสด็จมาแล้ว ตรัสถามว่า " ภิกษุทั้งหลาย พวกเธอ
พูดอะไรกัน ?" เมื่อภิกษุเหล่านั้น กราบทูลว่า " เรื่องชื่อนี้พระเจ้าข้า"
จึงตรัสว่า "อย่างนั้น ภิกษุทั้งหลาย ธรรมดาพระขีณาสพ ย่อมไม่โกรธ
ไม่ประทุษร้ายเลย, เพราะท่านเหล่านั้นไม่หวั่นไหว ไม่สะเทือน เช่นกับ
ศิลาแท่งทึบ" ดังนี้แล้ว เมื่อจะทรงสืบอนุสนธิแสดงธรรม ตรัสพระ-
คาถานี้ว่า:-

6. เสโล ยถา เอกฆโน วาเตน น สมีรติ
เอวํ นินฺทาปสํสาสุ น สมฺนิญฺชนฺติ ปณฺฑิตา.
"ภูเขาศิลาล้วน เป็นแท่งเดียว ย่อมไม่
สะเทือนด้วยลมฉันใด, บัณฑิตทั้งหลาย ย่อมไม่
เอนเอียงในเพราะนินทาและสรรเสริญฉันนั้น.

แก้อรรถ


บรรดาบทเหล่านั้น ในบทว่า นินฺทาปสํสาสุ นี้ พระผู้มีพระ-
ภาคเจ้าตรัสโลกธรรมไว้ 2 ก็จริง, ถึงอย่างนั้น พึงทราบเนื้อความด้วย
สามารถแห่งโลกธรรมแม้ทั้ง 8. อธิบายว่า เหมือนอย่างว่าภูเขาศิลาล้วน
เป็นแท่งเดียว คือ ไม่มีโพรง ย่อมไม่สะเทือน คือ ไม่เอนเอียง ไม่
หวั่นไหว ด้วยลม ต่างด้วยลมพัดมาแต่ทิศตะวันออกเป็นต้นฉันใด; เมื่อ
โลกธรรมแม้ทั้ง 8 ครอบงำอยู่ บัณฑิตทั้งหลายย่อมไม่เอนเอียง คือไม่
หวั่นไหว ไม่สะเทือน ด้วยอำนาจความยินร้ายหรือยินดีฉันนั้น."
ในเวลาจบเทศนา ชนเป็นอันมาก บรรลุพระอริยผลทั้งหลาย มี
โสดาปัตติผลเป็นต้น ดังนี้แล.
เรื่องพระลกุณฏกภัททิยเถระ จบ.