พระสุตตันตปิฎก

ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท

เล่มที่ 1 ภาคที่ 2

ตอนที่ 2

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

คาถาธรรมบท

ปุปผวรรคที่¹ 4

ว่าด้วยคนฉลาดและดอกไม้

[14] 1. ใครจักรู้ชัดซึ่งแผ่นดินนี้และยมโลก กับ
มนุสสโลกนี้ พร้อมทั้งเทวโลก ใครจักเลือกบท
ธรรมอันเราแสดงดีแล้ว เหมือนนายมาลาการผู้ฉลาด
เลือกดอกไม้ฉะนั้น พระเสขะจักรู้ชัดแผ่นดินและ
ยมโลกกับมนุสสโลกนี้ พร้อมทั้งเทวโลก พระเสขะ
จักเลือกบทธรรมอันเราแสดงดีแล้ว เหมือนนาย
มาลาการผู้ฉลาดเลือกดอกไม้ฉะนั้น.
1. วรรคนี้ มีอรรถกถา 12 เรื่อง.

2. ภิกษุรู้แจ้งกายนี้ว่า มีฟองน้ำเป็นเครื่อง
เปรียบ รู้ชัดกายนี้ว่า มีพยับแดดเป็นธรรม ตัด
พวงดอกไม้ของมารเสียแล้ว พึงสถานที่มัจจุราช
ไม่เห็น.
3. มัจจุย่อมพานระผู้มีใจข้องไปในอารมณ์
ต่าง ๆ ผู้เลือกเก็บดอกไม้อยู่เที่ยวไป เหมือนห้วงน้ำ
ใหญ่พัดชาวบ้านอันหลับแล้วไปฉะนั้น.
4. มัจจุผู้ทำซึ่งที่สุด กระทำนระผู้มีใจข้อง
ในอารมณ์ต่าง ๆ เลือกเก็บดอกไม่อยู่เทียว ผู้ไม่อิ่ม
ในกามทั้งหลายนั่นแล สู่อำนาจ.
5. มุนีพึงเที่ยวไปในบ้าน เหมือนแมลงภู่ไม่
ยังดอก สี และกลิ่นให้ชอกช้ำ ถือเอาแต่รสแล้ว
บินไปฉะนั้น.
6. บุคคลผู้ไม่ควรทำคำแสยงขนของคนเหล่า
อื่นไว้ในใจ ไม่ควรแลดูกิจที่ทำแล้วและยังมิได้ทำ
ของคนเหล่าอื่น พึงพิจารณากิจที่ทำแล้ว และยัง
มิได้ทำของตนเท่านั้น.
7. ดอกไม้งามมีสี ไม่มีกลิ่นแม้ฉันใด วาจา
สุภาษิตก็ฉันนั้น ย่อมไม่มีผลแก่ผู้ไม่ทำอยู่ ดอกไม้
งามมีสี พร้อมด้วยกลิ่นแม้ฉันใด วาจาสุภาษิตก็
ฉันนั้น ย่อมมีผลแก่ผู้ทำดีอยู่.