6. เรื่องภิกษุผู้ปรารภวิปัสสนา [29]

ข้อความเบื้องต้น

พระศาสดา เมื่อประทับอยู่ในกรุงสาวัตถี ทรงปรารภพวกภิกษุ
ผู้ปรารภวิปัสสนา ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า "กุมฺภูปมํ" เป็นต้น

ภิกษุ 500 รูปอยู่ในไพรสณฑ์

ได้ยินว่า ภิกษุ 500 รูป ในกรุงสาวัตถี เรียนกัมมัฏฐานตราบ
เท่าพระอรหัตในสำนักพระศาสดาแล้ว คิดว่า "เราจักทำสมณธรรม"
ไปสิ้นทางประมาณ 100 โยชน์ ได้ถึงบ้านตำบลใหญ่ตำบลหนึ่ง. ลำดับ
นั้น พวกมนุษย์เห็นภิกษุเหล่านั้น จึงนิมนต์ให้นั่งบนอาสนะที่จัดไว้
อังคาสด้วยภัตตาหารทั้งหลายมีข้าวยาคูเป็นต้นอันประณีตแล้ว เรียนถามว่า
"พวกท่านจะไปทางไหน" ขอรับ," เมื่อภิกษุเหล่านั้น กล่าวว่า " พวกเรา
จักไปสถานตามผาสุก" จึงวิงวอนว่า " นิมนต์พวกท่านอยู่ในที่นี้
ตลอด 3 เดือนนี้เถิด ขอรับ, แม้พวกกระผมก็จักตั้งอยู่ในสรณะ รักษา
ศีลในสำนักของพวกท่าน." ทราบการรับนิมนต์ของภิกษุเหล่านั้นแล้ว
จึงเรียนว่า " ในที่ไม่ไกลมีไพรสณฑ์ใหญ่มาก, นิมนต์พวกท่านพักอยู่ที่
ไพรสณฑ์นั้นเถิดขอรับ" ดังนี้แล้ว ส่งไป. ภิกษุเหล่านั้น เข้าไปสู่
ไพรสณฑ์นั้นแล้ว.

เทวดาทำอุบายหลอนภิกษุ

พวกเทวดาผู้สิงอยู่ในไพรสณฑ์นั้น คิดว่า " พระผู้เป็นเจ้าทั้งหลาย
มีศีล ถึงไพรสณฑ์นี้โดยลำดับแล้ว; ก็เมื่อพระผู้เป็นเจ้าทั้งหลายพำนักอยู่
ในที่นี้, การที่พวกเราพาบุตรและภาดาขึ้นต้นไม้ไม่ควรเลย" จึงนั่งลงบน
พื้นดิน คิดว่า " พระผู้เป็นเจ้าทั้งหลาย อยู่ในที่นี้คืนเดียวในวันนี้ พรุ่ง
นี้จักไปเป็นแน่." ฝ่ายพวกภิกษุ เที่ยวไปบิณฑบาตในบ้าน ในวันรุ่งขึ้น
แล้วก็กลับมายังไพรสณฑ์นั้นนั่นแล พวกเทวดาคิดว่า " ใคร ๆ จักนิมนต์
ภิกษุสงฆ์ไว้ฉันพรุ่งนี้ เพราะฉะนั้น จึงกลับมา, วันนี้จักไม่ไป, พรุ่งนี้
เห็นจักไปแน่" ดังนี้แล้ว ก็พากันพักอยู่ที่พื้นดินนั้นเอง ประมาณ
ครึ่งเดือนโดยอุบายนี้. แต่นั้นมา พวกเทวดาคิดว่า " ท่านผู้เจริญทั้งหลาย
เห็นจักอยู่ในที่นี้นั่นแล ตลอด 3 เดือนนี้, ก็เมื่อท่านทั้งหลายอยู่ในที่นี้
ทีเดียวแล พวกเราแม้จะขึ้นนั่งบนต้นไม้ ก็ไม่ควร ถึงสถานที่จะพาเอา
พวกบุตรและภาดานั่งบนพื้นดินทั้ง 3 เดือน ก็เป็นทุกข์ของพวกเรา;
พวกเราทำอะไร ๆ ให้ภิกษุเหล่านี้หนีไปได้จะเหมาะ; เทวดาเหล่านั้น
เริ่มแสดงร่างผีหัวขาด และให้ได้ยินเสียงอมนุษย์ ในที่พักกลางคืนที่พัก
กลางวัน และในที่สุดของที่จงกรมนั้น ๆ โรคทั้งหลายมีจามไอเป็นต้น
เกิดแก่พวกภิกษุแล้ว. ภิกษุเหล่านั้นถามกันและกันว่า " ผู้มีอายุ โรค
อะไรเสียดแทงคุณ ? โรคอะไรเสียดแทงคุณ ?" กล่าวว่า " โรคจาม
เสียดแทงผม, โรคไอเสียดแทงผม" ดังนี้แล้ว กล่าวว่า " ผู้มีอายุ
วันนี้ ผมได้เห็นร่างผีหัวขาดในที่สุดที่จงกรม, ผมได้เห็นร่างผีในที่พัก
กลางคืน, ผมได้ยินเสียงอมนุษย์ในที่พักกลางวัน, ที่นี้เป็นที่ควรเว้น,
ในที่นี้ ความไม่ผาสุกมีแก่พวกเรา พวกเราจักไปที่สำนักของพระศาสดา."