4. เรื่องพระภาคิไนยสังฆรักขิตเถระ [27]

ข้อความเบื้องต้น

พระศาสดา เมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน ทรงปรารภภิกษุชื่อว่า
สังฆรักขิต ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า " ทูรงฺคมํ เอกจรํ " เป็นต้น

พระเถระไม่รับผ้าสาฎกที่พระหลานชายถวาย

ดังได้สดับมา กุลบุตรผู้หนึ่งในกรุงสาวัตถี ฟังพระธรรมเทศนา
ของพระศาสดาแล้วออกบวช ได้อุปสมบทแล้ว มีนามว่าสังฆรักขิตเถระ
โดย 2 - 3 วันเท่านั้น ก็บรรลุพระอรหัตผล. น้องชายของท่าน ได้
บุตรแล้ว ก็ได้ตั้งชื่อของพระเถระ ( แก่บุตรนั้น) . เขามีนามว่า
ภาคิไนยสังฆรักขิต เจริญวัยแล้ว ได้บรรพชาอุปสมบทในสำนักของ
พระเถระ เข้าไปจำพรรษาในวัดใกล้บ้านแห่งใดแห่งหนึ่ง ได้ผ้าวัสสา-
วาสิกสาฎก 2 ผืน คือยาว 7 ศอกผืนหนึ่ง ยาว 8 ศอกผืนหนึ่ง กำหนด
ไว้ว่า " ผ้าผืนยาว 8 ศอกจักเป็นของพระอุปัชฌาย์ของเรา" คิดว่า
" ผ้าผืนยาว 7 ศอกจักเป็นของเรา" ออกพรรษาแล้ว ประสงค์ว่า
" จักเยี่ยมพระอุปัชฌาย์" เดินมาพลางเที่ยวบิณฑบาตในระหว่างทาง
ครั้นมา (ถึง) แล้ว เมื่อพระเถระยังไม่กลับมาสู่วิหารนั่นแล, เข้าไปสู่
วิหารแล้วปัดกวาดที่สำหรับพักกลางวันของพระเถระ จัดตั้งน้ำล้างเท้าไว้
ปูอาสนะแล้วนั่งแลดูหนทางเป็นที่มา (แห่งพระเถระ) อยู่. ครั้นทราบ
ความที่พระเถระมาถึงแล้ว กระทำการต้อนรับ รับบาตรจีวร อาราธนา

พระเถระให้นั่ง ด้วยคำว่า " ขอท่านนั่งเถิด ขอรับ" ถือพัดก้านตาล
พัดแล้ว ถวายน้ำดื่ม ล้างเท้าทั้งสองแล้ว นำผ้าสาฎกนั้นมาวางไว้ ณ
ที่ใกล้เท้าเรียนว่า "ท่านขอรับ ขอท่านจงใช้สอยผ้าสาฎกผืนนี้" ดังนี้
แล้ว ได้ยืนพัดอยู่.
ลำดับนั้น พระเถระกล่าวกะเธอว่า " สังฆรักขิต จีวรของฉัน
บริบูรณ์, เธอนั่นแล จงใช้สอย."
พระสังฆรักขิต. ท่านขอรับ ผ้าสาฏกนี้ กระผมกำหนดไว้เพื่อ
ท่านทีเดียว จำเดิมแต่เวลาที่กระผมได้แล้ว, ขอท่านจงทำการใช้สอยเถิด.
พระเถระ. ช่างเถอะ สังฆรักขิต จีวรของฉันบริบูรณ์, เธอ
นั่นแล จงใช้สอยเถิด.
พระสังฆรักขิต. ท่านขอรับ ขอท่านอย่าทำอย่างนั้นเลย (เพราะ)
เมื่อท่านใช้สอยผ้าสากฎนี้ ผลมากจักมีแก่กระผม.

พระหลานชายนึกถึงฆราวาสวิสัย

ลำดับนั้น เมื่อพระสังฆรักขิตนั้น แม้กล่าว (วิงวอน) อยู่
แล้ว ๆ เล่า ๆ, พระเถระก็ไม่ปรารถนาผ้าสาฎกผืนนั้น. เธอยืนพัดอยู่
พลางคิดอย่างนี้ว่า "ในเวลาเป็นคฤหัสถ์ เราเป็นหลานของพระเถระ;
ในเวลาบวชแล้ว เราก็เป็นสัทธิวิหาริก (ของท่าน), แม้เมื่อเป็นเช่นนั้น
พระอุปัชฌาย์ ก็ไม่ประสงค์ทำการใช้สอยร่วมกับเรา, เมื่อพระอุปัชฌาย์
นี้ ไม่ทำการร่วมใช้สอยกับเรา, เราจะต้องการอะไรด้วยความเป็นสมณะ,
เราจักเป็นคฤหัสถ์ (ดีกว่า)."
ขณะนั้น เธอได้มีความคิดเห็นว่า " การครองเรือน ตั้งตัวได้ยาก,