2. มหัตตสูตร

ว่าด้วยผู้ควรบรรลุความเป็นใหญ่ในธรรม

[351] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม 6 ประการ
ย่อมบรรลุความเป็นผู้มาก ความเป็นผู้ไพบูลย์ในธรรมทั้งหลาย ต่อกาลไม่
นานนัก ธรรม 6 ประการเป็นไฉน ? คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ย่อมเป็นผู้
มากด้วยความสว่างแห่งญาณ 1 ย่อมเป็นผู้มากด้วยความเพียรเครื่องประกอบ 1
ย่อมเป็นผู้มากด้วยความบันเทิงใจ (ปีติและปราโมทย์) 1 ย่อมเป็นผู้มากด้วย
ความไม่ยินดีในอกุศลธรรม 1 ย่อมเป็นผู้ไม่ทอดธุระในกุศลธรรมทั้งหลาย 1
และย่อมพยายามให้ยิ่งขึ้นไป 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม
6 ประการนี้แล ย่อมบรรลุความเป็นผู้มาก ความเป็นผู้ไพบูลย์ในธรรมทั้งหลาย
ต่อกาลไม่นานนัก.
จบมหัตตสูตรที่ 6

อรรถกถามหัตตสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในมหัตตสูตรที่ 6 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า อาโลกพหุโล ได้แก่ มากไปด้วยแสงสว่างแห่งญาณ. บทว่า
ปโยคพหุโล ได้แก่ กระทำความเพียรให้มาก. บทว่า เวทพหุโล ได้แก่
มากไปด้วยปีติและปราโมทย์. บทว่า อสนฺตุฏฺฐิพหุโล ได้แก่ ไม่สันโดษ
ในกุสลธรรมทั้งหลาย. บทว่า อนิกฺขิตฺตธุโร ได้แก่ วางธุระ คือประคอง
ความเพียรไว้. บทว่า อุตฺตริญฺจ ปตาเรติ ได้แก่ ทำความเพียรในบัดนี้
และให้ยิ่ง ๆ ขึ้นไป.
จบอรรถกถามหัตตสูตรที่ 6

7. ปฐมนิรยสูตร

ว่าด้วยธรรมทำให้เป็นเหมือนตกนรกและขึ้นสวรรค์

[352] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ประกอบด้วยธรรม 6 ประการ
ย่อมเกิดในนรก เหมือนถูกนำมาเก็บไว้ ธรรม 6 ประการเป็นไฉน ? คือ
เป็นผู้ฆ่าสัตว์ 1 ลักทรัพย์ 1 ประพฤติผิดในกาม 1 พูดเท็จ 1 มีความ
ปรารถนาลามก 1 และมีความเห็นผิด 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ประกอบ
ด้วยธรรม 6 ประการนี้แล ย่อมเกิดในนรก เหมือนถูกนำมาเก็บไว้.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ประกอบด้วยธรรม 6 ประการ ย่อม
เกิดในสวรรค์ เหมือนเชิญมาประดิษฐานไว้ ธรรม 6 ประการเป็นไฉน ? คือ
เป็นผู้งดเว้นจากปาณาติบาต 1 จากอทินนาทาน 1 จากกาเมสุมิจฉาจาร 1
จากมุสาวาท 1 ไม่มีความปรารถนาลามก 1 และมีความเห็นชอบ 1 ดูก่อน
ภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ประกอบด้วยธรรม 6 ประการนี้แล ย่อมเกิดในสวรรค์
เหมือนเชิญมาประดิษฐานไว้.
จบปฐมนิรยสูตรที่ 7
ปฐมนิรยสูตรที่ 7 ง่ายทั้งนั้น.