เมนู

ดุก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุละธรรม 6 ประการ ย่อมเป็นผู้ควรเพื่อ
กระทำให้แจ้งซึ่งอรหัต ธรรม 6 ประการเป็นไฉน คือ ความถือตัว 1
ความสำคัญว่าเลวกว่าเขา 1 ความเย่อหยิ่ง 1 ความเข้าใจผิด 1 ความหัวดื้อ 1
ความดูหมิ่นตัวเองว่าเป็นคนเลว 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุละธรรม 6
ประการนี้แล ย่อมเป็นผู้ควรเพื่อกระทำให้แจ้งซึ่งอรหัต.
จบอรหัตตสูตรที่ 2

อรรถกถาอรหัตตสูตร


พึงทราบวินิจฉัยในอรหัตตสูตรที่ 2 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า มานํ ได้แก่ ความสำคัญ (ตัว) โดยชาติเป็นต้น. บทว่า
โอมานํ ได้แก่ สำคัญตัวว่า เราเป็นคนเลว. บทว่า อติมานํ ได้แก่
ความถือตัวอย่างหยิ่งผยอง ที่เป็นไปล่วงเกินผู้อื่น. บทว่า อธิมานํ ได้แก่
ความสำคัญว่า ได้บรรลุ (อย่างนั้นอย่างนี้). บทว่า ถมฺภํ ได้แก่ มีความ
เป็นผู้กระด้าง เพราะโกรธและมานะ. บทว่า อตินิปาตํ ได้แก่ ความสำคัญ
ตนของคนเลว ว่าเราเป็นคนเลว.
จบอรรถกถาอรหัตตสูตรที่ 2

3. อุตตริมนุสสธรรมสูตร


ว่าด้วยผู้ควรและไม่ควรบรรลุอุตริมนุสธรรม


[348] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุไม่ละธรรม 6 ประการ ย่อมเป็น
ผู้ไม่ควรเพื่อกระทำให้แจ้งซึ่งญาณทัสสนะชั้นวิเศษ อันสามารถกระทำความ
เป็นพระอริยะ ยิ่งกว่าธรรมของมนุษย์ ธรรม 6 ประการเป็นไฉน ? คือ
ความเป็นผู้มีสติเลอะเลือน 1 ความเป็นผู้ไม่มีสัมปชัญญะ 1 ความเป็นผู้ไม่
คุ้มครองทวารในอินทรีย์ทั้งหลาย 1 ความเป็นผู้ไม่รู้ประมาณในโภชนะ 1
ความโกหก 1 การพูดเลียบเคียง 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุไม่ละธรรม
6 ประการนี้แล ย่อมเป็นผู้ไม่ควรเพื่อกระทำให้แจ้งซึ่งญาณทัสสนะชั้นวิเศษ
อันสามารถกระทำความเป็นพระอริยะ ยิ่งกว่าธรรมของมนุษย์.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุละธรรม 6 ประการ ย่อมเป็นผู้ควรเพื่อ
กระทำให้แจ้งซึ่งญาณทัสสนะชั้นวิเศษ อันสามารถกระทำความเป็นพระอริยะ
ยิ่งกว่าธรรมของมนุษย์ ธรรม 6 ประการเป็นไฉน ? คือ ความเป็นผู้มีสติ
เลอะเลือน 1 ความเป็นผู้ไม่มีสัมปชัญญะ 1 ความเป็นผู้ไม่คุ้มครองทวารใน
อินทรีย์ทั้งหลาย 1 ความเป็นผู้ไม่รู้ประมาณในโภชนะ 1 ความโกหก 1
การพูดเลียบเคียง 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุละธรรม 6 ประการนี้แล ย่อม
เป็นผู้ควรเพื่อกระทำให้แจ้งซึ่งญาณทัสสนะชั้นวิเศษ อันสามารถกระทำความ
เป็นพระอริยะ ยิ่งกว่าธรรมของมนุษย์.
จบอุตตริมนุสสธรรมสูตรที่ 3