ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุประกอบด้วยธรรม 6 ประการ ย่อมเป็น
ผู้ควรเพื่อบรรลุพลภาพในสมาธิ ธรรม 6 ประการเป็นไฉน ? คือ ภิกษุ
ในธรรมวินัยนี้ ย่อมเป็นผู้ฉลาดในการเข้าสมาธิ 1 เป็นผู้ฉลาดในการตั้งอยู่
แห่งสมาธิ 1 เป็นผู้ฉลาดในการออกแห่งสมาธิ 1 เป็นผู้กระทำความเอื้อ
เฟื้อ 1 เป็นผู้กระทำติดต่อ 1 เป็นผู้กระทำความสบาย 1 ดูก่อนภิกษุ
ทั้งหลาย ภิกษุประกอบด้วยธรรม 6 ประการนี้แล ย่อมเป็นผู้ควรเพื่อบรรลุ
พลภาพในสมาธิ.
จบพลสูตรที่ 8

อรรถกถาพลสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในพลสูตรที่ 8 ดังต่อไปนี้:-
บทว่า พลตํ ได้แก่ ความเป็นผู้มีกำลัง คือ ความเป็นผู้มีเรี่ยวแรง
(ในสมาธิ). บทว่า อสาตจฺจการี ความว่า ไม่กระทำให้ติดต่อกัน. คำที่
เหลือ มีนัยดังกล่าวแล้ว ในหนหลัง.
จบอรรถกถาพลสูตรที่ 8

9. ปฐมฌานสูตร

ว่าด้วยผู้ควรและไม่ควรบรรลุปฐมฌาน

[344] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุไม่ละธรรม 6 ประการ ย่อม
เป็นผู้ไม่ควรเพื่อบรรลุปฐมฌาน ธรรม 6 ประการเป็นไฉน ? คือ กาม-
ฉันทะ 1 พยาบาท 1 ถีนมีทธะ 1 อุทธัจจกุกกุจจะ 1 วิจิกิจฉา 1
เธอย่อมไม่เห็นโทษในกามทั้งหลายด้วยปัญญาโดยชอบ ตามความเป็นจริง 1
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุไม่ละธรรม 6 ประการนี้แล ย่อมเป็นผู้ไม่ควรเพื่อ
บรรลุปฐมฌาน.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุละธรรม 6 ประการ ย่อมเป็นผู้ควรเพื่อ
บรรลุปฐมฌาน ธรรม 6 ประการเป็นไฉน ? คือ กามฉันทะ 1 พยาบาท 1
ถีนมีทธะ 1 อุทธัจจกุกกุจจะ 1 วิจิกิจฉา 1 เธอย่อมเห็นโทษในกาม
ทั้งหลายด้วยปัญญาโดยชอบ ตามความเป็นจริง 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
ภิกษุละธรรม 6 ประการนี้แล ย่อมเป็นผู้ควรเพื่อบรรลุปฐมฌาน.
จบปฐมฌามสูตรที่ 9

อรรถกถาปฐมฌานสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในปฐมณานสูตรที่ 9 ดังต่อไปนี้:-
บทว่า น ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย สุทิฏฺโฐ โหติ ความว่า
โทษในวัตถุกาม และกิเลสกามทั้งหลาย ย่อมไม่เป็นอันเขาเห็นชัดแล้ว ตาม
ความเป็นจริง ด้วยฌานและปัญญา.
อรรถกถาปฐมฌานสูตรที่ 9