เพื่อความไม่เสื่อมแก่ภิกษุ ธรรม 6 ประการเป็นไฉน ? คือ ความเป็นผู้
เคารพในพระศาสดา 1 ความเป็นผู้เคารพในพระธรรม 1 ความเป็นผู้
เคารพในพระสงฆ์ 1 ความเป็นผู้เคารพในสิกขา 1 ความเป็นผู้เคารพใน
หิริ 1 ความเป็นผู้เคารพในโอตตัปปะ 1 ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ธรรม 6
ประการนี้แล ย่อมเป็นไปเพื่อความไม่เสื่อมแก่ภิกษุ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
เทวดานั้น ครั้นได้กล่าวดังนี้แล้ว อภิวาทเราทำประทักษิณแล้วหายไป ณ
ที่นั้นแล.
ภิกษุ ผู้เคารพในพระศาสดา เคารพ
ในพระธรรม เคารพอย่างแรงกล้าในพระ
สงฆ์ ถึงพร้อมด้วยหิริและโอตตัปปะ มี
ความยำเกรง มีความเคารพ ย่อมเป็นผู้
ไม่ควรเพื่อเสื่อม ย่อมมีในที่ใกล้นิพพาน
ทีเดียว.
จบทุติยอปริหานิยสูตรที่ 3

อรรถกถาทุติยอปริหานิยสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในทุติยอปริหานิยสูตรที่ 3 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า สปฺปติสฺโส ได้แก่ มีหัวหน้า มีความเคารพ. อนึ่ง ในพระ
สูตรนี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัส หิริโอตัปปะ ไว้คละกัน.
จบอรรถกถาทุติยอปริหานิยสูตรที่ 3

4. โมคคัลลานสูตร

ว่าด้วยพระเถระสนทนากับติสสพรหม

[305] สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระวิหารเชตวัน
อารามของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี ใกล้พระนครสาวัตถี ครั้งนั้น ท่านพระ
มหาโมคคัลลานะหลีกออกเร้นอยู่ในที่ลับ เกิดความปริวิตกแห่งใจอย่างนี้ว่า
เทวดาเหล่าไหนหนอ ย่อมมีญาณอย่างนี้ว่า เราเป็นพระโสดาบัน มีความไม่
ตกต่ำเป็นธรรมดา เป็นผู้เที่ยงที่จะตรัสรู้เป็นเบื้องหน้า.
ก็สมัยนั้น ภิกษุชื่อว่าติสสะทำกาละไม่นาน ได้เข้าถึงพรหมโลกชั้น
หนึ่ง ณ พรหมโลกแม้ชั้นนั้น เทวดาทั้งหลายย่อมรู้จักพรหมผู้นั้นอย่างนี้
ว่า ติสสพรหม เป็นผู้มีฤทธิ์มาก มีอานุภาพมาก ครั้งนั้นท่านพระมหา-
โมคคัลลานะ ได้หายจากพระวิหารเชตวันไปปรากฏในพรหมโลก เปรียบ
เหมือนบุรุษผู้มีกำลังพึงเหยียดแขนที่คู้ หรือพึงคู้แขนที่เหยียด ฉะนั้น ติสส-
พรหมได้เห็นท่านพระโมคคัลลานะมาแต่ไกล ครั้นแล้ว ได้กล่าวกะท่านว่า
ข้าแต่ท่านพระโมคคัลลานะผู้นิรทุกข์ นิมนต์มาเถิด ท่านมาดีแล้ว ท่านได้
ทำปริยายในการมา ณ ที่นี้นานนักแล นิมนต์นั่งขอรับ นี้อาสนะปูลาดไว้
แล้ว ท่านพระมหาโมคคัลลานะได้นั่งบนอาสนะที่ปูลาดไว้ แม้ติสสพรหม
อภิวาทท่านพระมหาโมคคัลลานะแล้ว ได้นั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง ครั้น
แล้ว ท่านพระมหาโมคคัลลานะได้ถามว่า ดูก่อนท่านติสสพรหม เทวดาชั้น
ไหนหนอ ย่อมมีญาณอย่างนี้ว่า เราเป็นโสดาบัน มีความไม่ตกต่ำเป็นธรรมดา
เป็นผู้เที่ยงที่จะตรัสรู้เป็นเบื้องหน้า ติสสพรหมได้ตอบว่า ข้าแต่ท่านพระ
โมคคัลลานะผู้นิรทุกข์ เทวดาชั้นจาตุมหาราชแล ย่อมมีญาณอย่างนี้ว่า เรา