ในการเข้าสมาธิ 1 เป็นผู้ฉลาดในการตั้งอยู่แห่งสมาธิ 1 เป็นผู้ฉลาดในการ
ออกแห่งสมาธิ 1 เป็นผู้ฉลาดในความพร้อมมูลแห่งสมาธิ 1 เป็นผู้ฉลาดใน
อารมณ์แห่งสมาธิ 1 เป็นผู้ฉลาดในอภินิหารแห่งสมาธิ 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
ภิกษุประกอบด้วยธรรม 6 ประการนี้แล พึงทำลายขุนเขาหิมวันต์ได้ จะป่วย
กล่าวไปไยถึงอวิชชาอันลามกเล่า.
จบหิมวันตสูตรที่ 4

อรรถกถาหิมวันตสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในหิมวันตสูตรที่ 4 ดังต่อไปนี้:-
บทว่า ปทาเลยฺย แปลว่า พึงทำลาย. บทว่า ฉวาย ได้แก่
ต่ำทราม. บทว่า สมาธิสฺส สมาปตฺติกุสโล โหติ ความว่า ภิกษุย่อม
เป็นผู้ฉลาด คือเฉียบแหลม ได้แก่มีปรีชาสามารถ เพื่อเข้าสมาธิ โดยกำหนด
เอาอาหารเป็นที่สบาย และฤดูเป็นที่สบาย. บทว่า สมาธิสฺส ฐิตกุสโล
ความว่า เป็นผู้ฉลาดในการหยุดสมาธิไว้ได้ อธิบายว่า สามารถจะยับยั้งไว้ได้.
บทว่า สมาธิสฺส วุฏฐานกุสโล ความว่า เป็นผู้ฉลาดในการออกสมาธิ
อธิบายว่า สามารถเพื่อจะออกได้ตามกำหนด. บทว่า สมาธิสฺส กลฺลิต
กุสโล ความว่า เป็นผู้ฉลาดในความที่สมาธิควรแก่กาล อธิบายว่า สามารถ
เพื่อจะทำให้สมควร เพื่อให้สมาธิจิตร่าเริง.
บทว่า สมาธิสฺส โคจรกุสโล ความว่า ภิกษุเมื่อเว้นอสัปปายะ
คือธรรมที่ไม่ได้เป็นอุปการะแก่สมาธิ ส้องเสพสัปปายะ คือธรรมที่เป็นอุปการะ
(แก่สมาธิ) ก็ดี รู้อยู่ว่า สมาธินี้มีนิมิตเป็นอารมณ์ สมาธินี้ มีลักษณะ
เป็นอารมณ์ก็ดี ชื่อว่า เป็นผู้ฉลาดในอารมณ์ของสมาธิ.