เมนู

อรรถกถาพหุปการสูตร


พึงทราบวินิจฉัยในพหุปการสูตรที่ 4 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า ขณฺฑผุลฺลํ ได้แก่สถานที่ชำรุดหักพัง. บทว่า ปฏิสงฺขโรติ
ได้แก่ ทำให้เป็นปกติดังเดิม. บทว่า อาโรเจติ นี้ ท่านกล่าวโดยตระกูลที่เขา
ปวารณาไว้แล้ว.
จบอรรถกถาพหุปการสูตรที่ 4

5. อนุกัมปกสูตร


ว่าด้วยกรุณาธรรมของเจ้าอาวาส


[235] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุเจ้าอาวาสประกอบด้วยธรรม 5
ประการ ย่อมอนุเคราะห์คฤหัสถ์ 5 ประการเป็นไฉน ? คือ ยังคฤหัสถ์ให้
สมาทานให้อธิศีล 1 ให้ตั้งอยู่ในธรรมทัศนะ 1 เข้าไปหาคฤหัสถ์ผู้ป่วยแล้ว
ย่อมให้สติว่า ท่านทั้งหลายจงตั้งสติให้ตรงต่อพระรัตนตรัย ก็ภิกษุสงฆ์หมู่ใหญ่
เข้ามาแล้ว มีภิกษุมาจากแคว้นต่าง ๆ ย่อมเข้าไปบอกพวกคฤหัสถ์ว่า ดูก่อน
ท่านผู้มีอายุทั้งหลาย ภิกษุหมู่ใหญ่เข้ามาแล้ว มีภิกษุมาจากแคว้นต่าง ๆ
ขอเชิญท่านทั้งหลายทำบุญเป็นสมัยทำบุญ 1 ย่อมฉันโภชนะที่พวกคฤหัสถ์ถวาย
จะเลวหรือประณีตก็ตามด้วยตนเอง 1 ไม่ยังศรัทธาไทยให้เสียไป 1 ดูก่อน
ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุเจ้าอาวาสประกอบด้วยธรรม 5 ประการนี้แล ย่อมอนุเคราะห์
คฤหัสถ์.
จบอนุกัมปกสูตรที่ 5

อรรถกถาอนุกัมปกสูตร


พึงทราบวินิจฉัยในอนุกัมปกสูตรที่ 5 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า อธิสีเลสุ ได้แก่ ในศีล 5. บทว่า ธมฺมทสฺสเน นิเวเสติ
ได้แก่ ให้ตั้งอยู่ในธัมมทัสสนะคือสัจจะ 4. บทว่า อรหคฺคตํ ได้แก่ ตั้งสติ
ดำเนินไปในพระรัตนตรัยอันสมควรแก่สักการะทั้งปวง. อธิบายว่า ท่านเข้าไป
ตั้งความเคารพยำเกรงในพระรัตนตรัยนั่นเอง ดังนี้.
จบอรรถกถาอนุกัมปกสูตรที่ 5

6. ยถาภตอวัณณสูตร*


ว่าด้วยธรรมทำให้เจ้าอาวาสเลวและดี


[236] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุเจ้าอาวาสประกอบด้วยธรรม 5
ประการ เหมือนถูกนำมาเก็บไว้ในนรก 5 ประการเป็นไฉน ? คือ ไม่ใคร่ครวญ
ไม่พิจารณาก่อนแล้วกล่าวสรรเสริญผู้ควรตำหนิ 1 ไม่ใคร่ครวญ ไม่พิจารณา
ก่อนแล้วกล่าวตำหนิผู้ควรสรรเสริญ 1 ไม่ใคร่ครวญ ไม่พิจารณาก่อนแล้ว
แสดงความเลื่อมใสให้ปรากฏในที่อันไม่ควรเลื่อมใส 1 ไม่ใคร่ครวญ ไม่พิจาร-
ณาก่อนแล้วแสดงความไม่เลื่อมใสให้ปรากฏในที่อันควรเลื่อมใส 1 ย่อมยัง
ศรัทธาไทยให้ตกไป 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุเจ้าอาวาสประกอบด้วยธรรม
5 ประการนี้แล เหมือนถูกนำมาเก็บไว้ในนรก.
* สูตรที่ 6 อรรถกถาว่าง่ายทั้งนั้น.