8. ทันตกัฏฐสูตร

ว่าด้วยคุณและโทษการใช้และไม่ใช้ไม่สีฟัน

[208] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย โทษเพราะไม่เคี้ยวไม้สีฟัน 5 ประการนี้
5 ประการเป็นไฉน ? คือ ตาฟาง 1 ปากเหม็น 1 ประสาทที่นำรสอาหาร
ไม่หมดจดดี 1 เสมหะย่อมหุ้มห่ออาหาร 1 อาหารย่อมไม่อร่อยแต่เขา 1
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย โทษเพราะไม่เคี้ยวไม้สีฟัน 5 ประการนี้แล.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อานิสงส์เพราะเคี้ยวไม้สีฟัน 5 ประการนี้ 5
ประการเป็นไฉน ? คือ ตาสว่าง 1 ปากไม่เหม็น 1 ประสาทที่นำรสอาหาร
หมดจดดี เสมหะย่อมไม่หุ้มห่ออาหาร อาหารย่อมอร่อยแก่เขา 1 ดูก่อน
ภิกษุทั้งหลาย อานิสงส์เพราะเคี้ยวไม่สีฟัน 5 ประการนี้แล.
จบทันตกัฏฐสูตรที่ 8

อรรถกถาทันตกัฏฐสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในทันตกัฏฐสูตรที่ 8 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า อจกฺขุสฺสํ ได้แก่ ไม่ทำการเกื้อกูลแก่จักษุ คือไม่ทำจักษุ
ให้ใส่.
จบอรรถกถาทันตกัฏฐสูตรที่ 8

9. คีตสูตร

ว่าด้วยโทษของขับด้วยเสียงยาว

[209] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย โทษของภิกษุผู้กล่าวธรรมด้วยเสียงขับ
ที่ยาว 5 ประการนี้ 5 ประการเป็นไฉน ? คือ ตนเองย่อมกำหนัดในเสียง
นั้นบ้าง ผู้อื่นย่อมกำหนัดในเสียงนั้นบ้าง พวกคฤหบดีย่อมยกโทษว่า พวก
สมณศากยบุตรเหล่านี้ย่อมขับเหมือนพวกเราขับบ้าง เมื่อภิกษุพอใจกระทำเสียง
ความเสื่อมแห่งสมาธิย่อมมีบ้าง ประชุมชนรุ่นหลังย่อมถือเป็นแบบอย่างบ้าง
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย โทษของภิกษุผู้กล่าวธรรมด้วยเสียงขับที่ยาว 5 ประการ
นี้แล.
จบคีตสูตรที่ 9

อรรถกถาคีตสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในคีตสูตรที่ 9 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า อายตเกน ได้แก่ ยาวคือทำให้ระเบียบคาถา [คำร้อยกรอง]
ซึ่งมีบทและพยัญชนะบริบูรณ์เสียไป. บทว่า สรกุตฺติมฺปิ นิกามยมานสฺส
ความว่า เมื่อปรารถนาการแต่งเสียงด้วยคิดว่า เสียงขับเราควรทำอย่างนี้ ดังนี้.
บทว่า สมาธิสฺส ภงฺโค โหติ ความว่า จิตที่ประกอบด้วยสมถะและ
วิปัสสนาก็เสียไป.
จบอรรถกถาคีตสูตรที่ 9