อรรถกถาปิงคิยานีสูตร

พึงทราบวินิจฉัยใน ปิงคิยานีสูตรที่ 5 ดังต่อไปนี้ :-
คำว่า นีลา นี้รวมสีเขียวไว้ทั้งหมด. คำว่า นีลวณฺณา เป็นต้น
แสดงการจำแนกสีเขียวนั้น. ในบทว่า นีลวณฺณา นั้นตามปกติวรรณของ
กษัตริย์ลิจฉวีเหล่านั้นไม่เขียว แต่ท่านกล่าวคำนั้นเพราะกษัตริย์เหล่านั้นทา
ด้วยเครื่องทาสีเขียว. บทว่า นีลวตฺถา ได้แก่แม้ผ้าเนื้อดีและผ้าไหมเป็นต้น
ของกษัตริย์เหล่านั้นก็เป็นสีเขียวทั้งนั้น. บทว่า นีลาลงฺการา ได้แก่ประดับ
ด้วยแก้วมณีเขียวและดอกไม้เขียว แม้เครื่องประดับช้าง ม้า รถ ม่าน เพดาน
และเสื้อของกษัตริย์เหล่านั้นก็เขียวทั้งหมด. พึงทราบเนื้อความในทุกบทโดย
นัยนี้.
บทว่า ปทุมํ ยถา ได้แก่ เหมือนดอกปทุมสีแดงมี 100 ใบ
ฉะนั้น บทว่า โกกนุทํ เป็นไวพจน์ของคำว่า ปทุมํ นั้นนั่นแล. บทว่า
ปาโต ได้แก่ เช้าตรู่คือในเวลาพระอาทิตย์ขึ้น. บทว่า สิยา แปลว่า พึงมี.
บทว่า อวีตคนฺธํ ได้แก่ ไม่หายหอม. บทว่า องฺคีรสํ ความว่าพระรัศมี
ซ่านจากพระวรกายน้อยใหญ่ของพระผู้มีพระภาคเจ้า เพราะฉะนั้นจึงเรียกพระ
อังคีรส บทว่า ตปนฺตมาทิจฺจมิวนฺตลิกฺเข ความว่า พราหมณ์ปิงคิยานี
กล่าวว่า ท่านจงดูพระอังคีรสผู้รุ่งเรือง ดุจพระอาทิตย์ส่องแสงในอากาศ
สามารถทำความสว่างในทวีปใหญ่ 4 ทวีป ซึ่งมีทวีปน้อย 2,000 เป็นบริวาร
พราหมณ์ปิงคิยานีกล่าวอย่างนี้ หมายถึงตนเองหรือมหาชน.
จบอรรถกถาปิงคิยานีสูตรที่ 5

6. สุปินสูตร

ว่าด้วยมหาสุบิน 5 ประการ

[196] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย มหาสุบิน 5 ประการ ปรากฏแก่
ตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธะ ก่อนแต่ตรัสรู้ ยังไม่ได้ตรัสรู้ ยังเป็นโพธิสัตว์
อยู่ 5 ประการเป็นไฉน คือ แผ่นดินใหญ่นี้เป็นที่นอนใหญ่ ขุนเขาหิมวันต์
เป็นเขนย มือซ้ายหย่อนลงในสมุทรด้านทิศบูรพา มือขวาหย่อนลงในสมุทร
ด้านทิศประจิม เท้าทั้งสองหย่อนลงในสมุทรด้านทิศทักษิณ นี้เป็น มหาสุบิน
ข้อที่ 1 ปรากฏแก่ตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธะ ก่อนแต่ตรัสรู้ ยังไม่ได้
ตรัสรู้ ยังเป็นพระโพธิสัตว์อยู่.
อีกประการหนึ่ง หญ้าคาได้ขึ้นจากนาภีของตถาคตอรหันตสัมมาสัม-
พุทธะ ก่อนแต่ตรัสรู้ ยังไม่ได้ตรัสรู้ ยังเป็นพระโพธิสัตว์อยู่ จดท้องฟ้า
ตั้งอยู่ นี้เป็น มหาสุบินข้อที่ 2 ปรากฏแก้ตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธะ
ก่อนแต่ตรัสรู้ ยังไม่ได้ตรัสรู้ ยังเป็นพระโพธิสัตว์อยู่.
อีกประการหนึ่ง หมู่หนอนมีสีขาว ศีรษะดำ ได้ไต่ขึ้นมาจากเท้า
ของพระสัมมาสัมพุทธะ ก่อนแต่ตรัสรู้ ยังไม่ได้ตรัสรู้ ยังเป็นพระโพธิสัตว์อยู่
ปกปิดตลอดถึงชานุมณฑล นี้เป็นมหาสุบินข้อที่ 3 ปรากฏแก่ตถาคต-
อรหันตสัมมาสัมพุทธะ ก่อนแต่ตรัสรู้ ยังไม่ได้ตรัสรู้ ยังเป็นพระโพธิสัตว์อยู่.
อีกประการหนึ่ง นกสี่เหล่ามีสีต่าง ๆ กัน บินมาจากทิศทั้งสี่ ตกลง
แทบเท้าของตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธะ ก่อนแต่ตรัสรู้ ยังไม่ได้ตรัสรู้
ยังเป็นพระโพธิสัตว์อยู่ แล้วกลับกลายเป็นสีขาวทุกตัว นี้เป็นมหาสุบิน
ข้อที่ 4 ปรากฏแก่ตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธะ ก่อนแต่ตรัสรู้ ยังไม่ได้
ตรัสรู้ ยังเป็นพระโพธิสัตว์อยู่.