3. ตติยสัทธัมมนิยามสูตร

ว่าด้วยธรรมของผู้เข้าถึงและไม่เข้าถึงกุศล

[153] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ประกอบด้วยธรรม 5 ประการ
แม้ฟังสัทธรรมอยู่ ก็เป็นผู้ไม่ควรเพื่อหยั่งลงสู่นิยาม คือ ความถูกในกุศลธรรม
ธรรม 5 ประการเป็นไฉน คือ บุคคลเป็นผู้ลบหลู่คุณท่านฟังธรรม 1 เป็นผู้
อันความลบหลู่ครอบงำ มีจิตแข่งดีฟังธรรม 1 เป็นผู้แสวงโทษ มีจิตกระทบ
ในผู้แสดงธรรม มีจิตกระด้าง 1 เป็นผู้มีปัญญาทราม โง่เง่า 1 เป็นผู้มีความ
ถือตัวว่าเข้าใจในสิ่งที่ยังไม่เข้าใจ 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ประกอบด้วย
ธรรม 5 ประการนี้แล แม้ฟังสัทธรรมอยู่ ก็เป็นผู้ไม่ควรเพื่อหยั่งลงสู่นิยาม
คือ ความถูกในกุศลธรรม.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้ประกอบด้วยธรรม 5 ประการ ฟังสัท-
ธรรมอยู่ เป็นผู้ควรเพื่อหยั่งลงสู่นิยาม คือ ความถูกในกุศลธรรม ธรรม 5
ประการเป็นไฉน คือ บุคคลย่อมไม่เป็นผู้ลบหลู่คุณท่านฟังธรรม 1 เป็นผู้อัน
ความลบหลู่ไม่ครอบงำ ไม่มีจิตแข่งดีฟังธรรม 1 เป็นผู้ไม่แสวงโทษ ไม่มี
จิตกระทบในผู้แสดงธรรม ไม่มีจิตกระด้าง 1 เป็นผู้มีปัญญา ไม่โง่เง่า 1
ไม่เป็นผู้มีความถือตัวว่าเข้าใจในสิ่งที่ยังไม่เข้าใจ 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
บุคคลผู้ประกอบด้วยธรรม 5 ประการนี้แล ฟังสัทธรรมอยู่ เป็นผู้ควรเพื่อ
หยั่งลงสู่นิยาม คือ ความถูกในกุศลธรรม.
จบตติยสัทธัมมนิยามสูตรที่ 3

อรรถกถาตติยสัทธัมมนิยามสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในตติยสัทธัมมนิยามสูตรที่ 3 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า มกฺขี ธมฺมํ สุณาติ ได้แก่ เป็นผู้มักลบหลู่ฟังธรรมด้วยจิต
ลบหลู่คุณท่าน. บทว่า สอุปารมฺภจิตฺโต คือ มีจิตยกขึ้นเพื่อข่ม. บทว่า
รนฺธคเวสี คือ หาช่องจับผิด.
จบอรรถกถาตติยสัทธัมมนิยามสูตรที่ 3

4. ปฐมสัทธัมมสัมโมสสูตร

ว่าด้วยเหตุเสื่อมและเหตุเจริญแห่งศาสนา

[154] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ธรรม 5 ประการนี้ ย่อมเป็นไปเพื่อ
ความลบเลือนเสื่อมสูญแห่งสัทธรรม ธรรม 5 ประการเป็นไฉน คือ ภิกษุ
ในธรรมวินัยนี้ ไม่ฟังธรรมโดยเคารพ 1 ไม่เล่าเรียนธรรมโดยเคารพ 1
ไม่ทรงจำธรรมโดยเคารพ 1 ไม่ใคร่ครวญอรรถแห่งธรรมที่ทรงจำไว้
โดยเคารพ 1 รู้อรรถรู้ธรรมแล้วไม่ปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรมโดย
เคารพ 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ธรรม 5 ประการนี้แล ย่อมเป็นไปเพื่อ
ความลบเลือนเสื่อมสูญแห่งสัทธรรม.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ธรรม 5 ประการนี้ ย่อมเป็นไปเพื่อความตั้งมั่น
ไม่ลบเลือนเสื่อมสูญแห่งสัทธรรม ธรรม 5 ประการเป็นไฉน คือ ภิกษุใน
ธรรมวินัยนี้ ย่อมฟังธรรมโดยเคารพ 1 เล่าเรียนธรรมโดยเคารพ 1