เมนู

ปัญจังคิกวรรคที่ 3


1. ปฐมคารวสูตร


ว่าด้วยฐานะและไม่ใช่ฐานะ


[21] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ข้อที่ภิกษุผู้ไม่มีที่เคารพ ไม่มีที่ยำเกรง
ไม่มีความประพฤติเสมอในเพื่อนพรหมจรรย์ จักบำเพ็ญธรรม คือ อภิสมา-
จาริกวัตร ให้บริบูรณ์นั้น ไม่ใช่ฐานะที่จะมีได้ ข้อที่ภิกษุไม่บำเพ็ญธรรม
คือ อภิสมาจาริกวัตรให้บริบูรณ์แล้ว จักบำเพ็ญธรรมของพระเสขะ ให้
บริบูรณ์นั้น ไม่ใช่ฐานะที่จะมีได้ ข้อที่ภิกษุไม่บำเพ็ญธรรมของพระเสขะให้
บริบูรณ์แล้ว จักรักษาศีลให้บริบูรณ์นั้น ไม่ใช่ฐานะที่จะมีได้ ข้อที่ภิกษุไม่
รักษาศีลให้บริบูรณ์แล้ว จักอบรมสัมมาทิฏฐิให้บริบูรณ์นั้น ไม่ใช่ฐานะที่จะ
มีได้ ข้อที่ภิกษุไม่อบรมสัมมาทิฏฐิให้บริบูรณ์แล้ว จักเจริญสัมมาสมาธิให้
บริบูรณ์ได้นั้น ไม่ใช่ฐานะที่จะมีได้.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ข้อที่ภิกษุผู้มีที่เคารพ มีที่ยำเกรง มีความ
ประพฤติเสมอในเพื่อนพรหมจรรย์ จักบำเพ็ญธรรม คือ อภิสมาจาริกวัตร
ให้บริบูรณ์ได้นั้น เป็นฐานะที่จะมีได้ ข้อที่ภิกษุบำเพ็ญธรรม คือ อภิสมา-
จาริกวัตรให้บริบูรณ์แล้ว จักบำเพ็ญธรรมของพระเสขะให้บริบูรณ์ได้นั้น
เป็นฐานะที่จะมีได้ ข้อที่ภิกษุบำเพ็ญธรรมของพระเสขะให้บริบูรณ์แล้ว จัก
รักษาศีลให้บริบูรณ์ได้นั้น เป็นฐานะที่จะมีได้ ข้อที่ภิกษุรักษาศีลให้บริบูรณ์
แล้ว จักอบรมสัมมาทิฏฐิให้บริบูรณ์ได้นั้น เป็นฐานะที่จะมีได้ ข้อที่ภิกษุ
อบรมสัมมาทิฏฐิให้บริบูรณ์แล้ว จักเจริญสัมมาสมาธิให้บริบูรณ์ได้นั้น เป็น
ฐานะที่จะมีได้.
จบปฐมคารวสูตรที่ 1

ปัญจังคิกวรรควรรณนาที่ 3


อรรถกถาปฐมคารวสูตร


พึงทราบวินิจฉัยในปฐมคารวสูตรที่ 1 แห่งวรรคที่ 3 ดังต่อ
ไปนี้ :-
บทว่า อสภาควุตฺตโก ได้แก่ ประกอบด้วยการดำเนินชีวิตที่ไม่
เท่ากันไม่เสมอกัน. บทว่าอภิสมาจารกํ ธมฺมํ ได้แก่ ศีลที่บัญญัติเป็นข้อวัตร
อันเป็นอภิสมาจารอย่างสูง. บทว่า เสกฺขํ ธมฺมํ ได้แก่ ศีลอันเป็นข้อบัญญัติ
ของพระเสกขะ. บทว่า สีลานิ ได้แก่ มหาศีล 4. บทว่า สมฺมาทิฏฐึ
ได้แก่ สัมมาทิฏฐิชั้นวิปัสสนา. บทว่า สมฺมาสมาธึ ได้แก่ มรรคสมาธิ
เละผลสมาธิ. ในสูตรนี้ตรัสศีลเป็นต้นเจือกัน.
จบอรรถกถาปฐมคารวสูตรที่ 1

2. ทุติยคารวสูตร


ว่าด้วยฐานะและไม่ใช่ฐานะ


[22] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ข้อที่ภิกษุผู้ไม่มีที่เคารพ ไม่มีที่ยำเกรง
ไม่มีความประพฤติเสมอในเพื่อนพรหมจรรย์ จักบำเพ็ญธรรม คือ อภิสมา-
จาริกวัตร ให้บริบูรณ์ได้นั้น ไม่ใช่ฐานะที่จะมีได้ ข้อที่ภิกษุไม่บำเพ็ญธรรม
คือ อภิสมาจาริกวัตรให้บริบูรณ์แล้ว จักบำเพ็ญธรรมของพระเสขะให้บริบูรณ์