4. ทุติยอุปัฏฐากสูตร

ว่าด้วยธรรมของภิกษุผู้ควรและไม่ควรพยาบาลภิกษุไข้

[124] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้พยาบาลภิกษุไข้ประกอบด้วย
ธรรม 5 ประการ ไม่ควรเป็นผู้พยาบาลภิกษุไข้ ธรรม 5 ประการเป็นไฉน
คือ ภิกษุผู้พยาบาลเป็นผู้ไม่สามารถเพื่อจัดยา 1 ไม่ทราบสิ่งสบายและไม่สบาย
นำสิ่งไม่สบายเข้าไปให้ นำสิ่งสบายออกไป 1 เป็นผู้เพ่งอามิสพยาบาล
ไม่เป็นผู้มีเมตตาจิตพยาบาล 1 เป็นผู้มักรังเกียจเพื่อนำออกซึ่งอุจจาระ ปัสสาวะ
อาเจียน หรือน้ำลาย 1 ไม่สามารถจะชี้แจงภิกษุไข้ให้สมาทาน ให้อาจหาญ
ให้ร่าเริง ด้วยธรรมมีกถาโดยกาลอันสมควร 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุ
ผู้พยาบาลภิกษุไข้ประกอบด้วยธรรม 5 ประการนี้แล ไม่ควรเป็นผู้พยาบาล
ภิกษุไข้.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้พยาบาลภิกษุไข้ประกอบด้วยธรรม 5
ประการ ควรเป็นผู้พยาบาลภิกษุไข้ ธรรม 5 ประการเป็นไฉน คือ ภิกษุ
ผู้พยาบาลย่อมเป็นผู้สามารถเพื่อจัดยา 1 ทราบสิ่งสบายและไม่สบาย นำสิ่ง
ไม่สบายออกไป นำสิ่งสบายเข้ามาให้ 1 เป็นผู้มีเมตตาจิตพยาบาล ไม่เป็น
ผู้เพ่งอามิสพยาบาล 1 ไม่รังเกียจเพื่อนำออกซึ่งอุจจาระ ปัสสาวะ อาเจียน
หรือน้ำลาย 1 เป็นผู้สามารถเพื่อชี้แจงภิกษุไข้ให้สมาทาน ให้อาจหาญ ให้ร่าเริง
ด้วยธรรมมีกถาโดยกาลอันสมควร 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้พยาบาล
ภิกษุไข้ประกอบด้วยธรรม 5 ประการนี้แล ควรเป็นผู้พยาบาลภิกษุไข้.
จบทุติยอุปัฏฐากสูตรที่ 4

คิลานวรรควรรณนาที่ 3

อรรถกถาทุติยอุปัฏฐากสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในทุติยอุปัฏฐากสูตรที่ 4 แห่งวรรค 3 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า น ปฏิพโล ได้แก่ ไม่ประกอบด้วยกำลังกายและกำลังญาณ.
บทว่า อามิสนฺตโร ได้แก่ เป็นผู้เห็นแก่อามิส คือหวังปัจจัยมีจีวรเป็นต้น.
จบอรรถกถาทุติยอุปัฏฐากสูตรที่ 4

5. ปฐมอนายุสสสูตร

ว่าด้วยธรรมเป็นเหตุให้อายุสั้น และอายุยืน

[125] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ธรรม 5 ประการนี้ เป็นเหตุให้อายุสั้น
5 ประการเป็นไฉน คือ บุคคลไม่เป็นผู้ทำความสบายแก่ตนเอง 1 ไม่รู้จัก
ประมาณในสิ่งที่สบาย 1 บริโภคสิ่งที่ย่อยยาก 1 เป็นผู้เที่ยวในกาลไม่
สมควร 1 ไม่ประพฤติประเสริฐ 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ธรรม 5
ประการนี้แล เป็นเหตุให้อายุสั้น.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ธรรม 5 ประการนี้ เป็นเหตุให้อายุยืน 5
ประการเป็นไฉน คือ บุคคลเป็นผู้ทำความสบายแก่ตนเอง 1 รู้จัก
ประมาณในสิ่งที่สบาย 1 บริโภคสิ่งที่ย่อยง่าย 1 เป็นผู้เที่ยวในกาล
สมควร 1 เป็นผู้ประพฤติประเสริฐ 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ธรรม
5 ประการนี้แล เป็นเหตุให้อายุยืน.
จบปฐมอนายุสสสูตรที่ 5