อันธกวินทวรรควรรณนาที่ 2

อรรถกถากุลุปกสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในกุลูปสูตรที่ 1 แห่งวรรคที่ 2 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า อสนฺถววิสฺสาสี ความว่า แสดงความคุ้นเคยในคนที่ไม่
สนิทสนมกับตน คือไม่สนิทสนมคุ้นเคยกันนั่นเอง. บทว่า อนิสฺสรวิกปฺปี
ความว่า มิได้เป็นใหญ่เลย แต่ทำเป็นผู้ใหญ่โดยสั่งว่า พวกท่านจงให้สิ่งนี้
จงรับสิ่งนี้. บทว่า พฺยตฺถุปเสวี ความว่า เข้าไปคบตระกูลที่แตกกัน
ไม่หวังดีต่อกัน เพื่อเสียดสี. บทว่า อุปกณฺณกชปฺปี ความว่า รับมนต์ที่
ใกล้หู (กระซิบ). ธรรมฝ่ายขาว พึงทราบตรงกันข้ามกับที่กล่าวแล้ว.
จบอรรถกถากุลุปกสูตรที่ 1

2. ปัจฉาสมณสูตร

ว่าด้วยธรรมของผู้ควรและไม่ควรเป็นปัจฉาสมณะ

[112] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม 5 ประการ
ไม่ควรพาไปเป็นปัจฉาสมณะ [ผู้ติดตาม] ธรรม 5 ประการเป็นไฉน คือ
ภิกษุผู้เป็นปัจฉาสมณะย่อมเดินไปห่างนัก หรือใกล้นัก 1 ย่อมไม่รับบาตร
ที่ควรรับ 1 ย่อมไม่ห้ามเมื่อพูดใกล้อาบัติ 1 ย่อมพูดสอดขึ้นเมื่อกำลังพูดอยู่ 1
เป็นผู้มีปัญญาทราม โง่ เขลา 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบ
ด้วยธรรม 5 ประการนี้แล ไม่ควรพาไปเป็นปัจฉาสมณะ.

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม 5 ประการ จึงควร
พาไปเป็นปัจฉาสมณะ ธรรม 5 ประการเป็นไฉน คือ ภิกษุผู้เป็นปัจฉาสมณะ
ย่อมเดินไปไม่ห่างนัก ไม่ใกล้นัก 1 ย่อมรับบาตรที่ควรรับ 1 ย่อมห้ามเมื่อ
พูดใกล้อาบัติ 1 ย่อมไม่พูดสอดขึ้นเมื่อกำลังพูดอยู่ 1 เป็นผู้มีปัญญา ไม่โง่
ไม่เขลา 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม 5 ประการนี้แล
ควรพาไปเป็นปัจฉาสมณะ.
จบปัจฉาสมณสูตรที่ 2

อรรถกถาปัจฉาสมณสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในปัจฉาสมณสูตรที่ 2 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า ปตฺตปริยาปนฺนํ น คณฺหาติ ความว่า เมื่ออุปัชฌาย์
หันกลับมายืนอยู่ จะถวายบาตรเปล่าของตนแล้วรับบาตรของท่านก็หาไม่ หรือ
ไม่รับถือบาตรอุปัชฌาย์. บทว่า น นิวาเรติ ความว่า ไม่รู้ว่า คำนี้เป็นคำล่วง
อาบัติ ถึงรู้ ก็มิได้ห้ามว่า ท่านขอรับ ควรจะกล่าวคำอย่างนี้. บทว่า กถํ
โอปาเตติ ความว่า ตัดคำของท่าน สอดคำของตน. บทว่า ชโฬ แปลว่า
เป็นคนเขลา. บทว่า เอฬมูโค ได้แก่ เป็นใบ้น้ำลายไหล.
จบอรรถกถาปัจฉาสมณสูตรที่ 2