อรรถกถาจาตุทิสสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในจาตุทิสสูตรที่ 9 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า จาตุทฺทิโส ได้แก่ ไปไหนไม่ขัดข้องในทิศทั้ง 4 แม้ใน
สูตรนี้ ก็ตรัสเฉพาะพระขีณาสพเท่านั้น.
จบอรรถกถาจาตุทิสสูตรที่ 9

10. อรัญญสูตร

ว่าด้วยคุณสมบัติของภิกษุผู้อยู่ในเสนาสนะอันสงัด

[110] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม 5 ประการ
ควรเพื่อเสพอาศัยเสนาสนะอันสงัด คือ ป่าและป่าชัฏ ธรรม 5 ประการ
เป็นไฉน คือภิกษุในธรรมวินัยนี้ เป็นผู้มีศีล เป็นผู้สำรวมด้วยความสำรวม
ในพระปาติโมกข์ ถึงพร้อมด้วยอาจาระและโคจร มีปกติเห็นภัยในโทษมี
ประมาณน้อย สมาทานศึกษาอยู่ในสิกขาบททั้งหลาย 1 เป็นพหูสูต ทรงไว้ซึ่ง
สุตะ สะสมสุตะ เป็นผู้ได้สดับมาก ทรงจำไว้ คล่องปาก ขึ้นใจ แทงตลอด
ด้วยดีด้วยทิฏฐิ ซึ่งธรรมทั้งหลายอันงามในเบื้องต้น งามในท่ามกลาง งามใน
ที่สุด ประกาศพรหมจรรย์พร้อมทั้งอรรถ พร้อมทั้งพยัญชนะ บริสุทธิ์บริบูรณ์
สิ้นเชิง 1 เป็นผู้ปรารภความเพียร เพื่อละอกุศลธรรม เพื่อบำเพ็ญกุศลธรรม
ทั้งหลาย เป็นผู้มีกำลัง มีความบากบั่นมั่นคง ไม่ทอดทิ้งธุระในกุศลธรรม
ทั้งหลาย 1 เป็นผู้ได้ตามความปรารถนาได้โดยไม่ยาก ไม่ลำบาก ซึ่งฌาน 4

อันมีในจิตยิ่ง เป็นเครื่องอยู่สบายในปัจจุบัน 1 ย่อมกระทำให้แจ้งซึ่งเจโตวิมุตติ
ปัญญาวิมุตติ อันหาอาสวะมิได้ เพราะอาสวะทั้งหลายสิ้นไป ด้วยปัญญาอันยิ่ง
เองในปัจจุบัน เข้าถึงอยู่ 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม
5 ประการนี้แล ควรเพื่อเสพอาศัยเสนาสนะที่สงัด คือ ป่าและป่าชัฏ.
จบอรัญญสูตรที่ 10
จบผาสุวิหารวรรคที่ 1

อรรถกถาอรัญญสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในอรัญญสูตรที่ 10 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า อลํ แปลว่า ควร. แม้ในสูตรนี้ก็ตรัสเฉพาะพระขีณาสพ
เท่านั้นแล.
จบอรรถกถาอรัญญสูตรที่ 10
จบผาสุวิหารวรรควรรณนาที่ 1

รวมพระสูตรที่มีในวรรคนี้ คือ

1. เวสารัชชกรณสูตร 2. สังกิตสูตร 3. โจรสูตร 4. สุขุมาล-
สูตร 5. ผาสุวิหารสูตร 6. อานันทสูตร 7. สีลสูตร 8. อเสขิยสูตร
9. จาตุทิสสูตร 10. อรัญญสูตร และอรรถกถา.