อรรถกถาปฐมโยธาชีวสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในปฐมโยธาชีวสูตรที่ 5 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า โยธาชีวา ได้แก่ ผู้อาศัยการรบเลี้ยงชีพ [ทหารอาชีพ]
บทว่า รชคฺคํ ได้แก่ กลุ่มละอองที่ฟุ้งขึ้นจากแผ่นดินที่แตกกระจาย เพราะ
การเหยียบย้ำด้วยเท้าของช้างม้าเป็นต้น. บทว่า น สนฺถมฺภติ ได้แก่ ยืน
ปักหลักอยู่ไม่ได้. บทว่า สหติ รชคฺคํ ได้แก่ แม้เห็นกลุ่มละอองก็อดกลั้น.
บทว่า ธชคฺคํ ได้แก่ ยอดธงที่เขายกขึ้นบนหลังช้างม้าเป็นต้น และบนรถ
ทั้งหลาย. บทว่า อุสฺสาทนํ ได้แก่ เสียงกึกก้องอื้ออึงของช้าง ม้า รถ และ
ของหมู่ทหาร. บทว่า สมฺปหาเร ได้แก่ การประหัตประหารแม้ขนาดเล็กน้อย
ที่มาถึงเข้า. บทว่า หญฺญติ ได้แก่ เดือดร้อน คับแค้นใจ. บทว่า พฺยาปชฺ-
ชติ ได้แก่ ถึงวิบัติ ละปกติภาพไป. บทว่า สหติ สมฺปหารํ ได้แก่
แม้ประสบการประหาร 2-3 ครั้งก็ทน ก็อดกลั้นได้.
บทว่า ตเมว สงฺคามสึสํ ได้แก่ สถานที่ตั้งค่ายชัยภูมิ [สนามรบ]
นั้นนั่นแหละ. บทว่า อชฺฌาวสติ ได้แก่ ครอบครองอยู่ประมาณ 7 วัน
[สัปดาห์]. ถามว่า เพราะเหตุไร ตอบว่า เพราะว่า เพื่ออุปการะบำรุงผู้
ต้องอาวุธบาดเจ็บ เพื่อรู้ความชอบแห่งหน้าที่ที่ปฏิบัติมาแล้ว จะได้ปูนบำเหน็จ
ตำแหน่ง และเพื่อเสวยสุขในความเป็นใหญ่ [ได้ชัยชนะ].
เพราะเหตุที่ พระศาสดาไม่ทรงมีกิจหน้าที่ ด้วยเหล่านักรบทั้งหลาย
แต่ทรงนำข้ออุปมานี้มา เพื่อทรงแสดงบุคคล 5 จำพวกเห็นปานนั้นในพระ-
ศาสนานี้ ฉะนั้น บัดนี้ เมื่อจะทรงแสดงบุคคลเหล่านั้น จึงตรัสว่า เอวเมว
โข เป็นอาทิ. ในคำนั้น บทว่า สํสีทติ ได้แก่ ระทดระทวย เข้าไปใน