6. ปฐมสีลสูตร

ว่าด้วยบุคคล 4 จำพวก

[136] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุคคล 4 จำพวกนี้ มีปรากฏอยู่ในโลก
4 จำพวกเป็นไฉน คือ
บุคคลบางคนเป็นผู้ไม่ทำให้บริบูรณ์ในศีล ไม่ทำให้บริบูรณ์ในสมาธิ
ไม่ทำให้บริบูรณ์ในปัญญา 1
บุคคลบางคนเป็นผู้ทำให้บริบูรณ์ในศีล แต่ไม่ทำให้บริบูรณ์ในสมาธิ
ไม่ทำให้บริบูรณ์ในปัญญา 1
บุคคลบางคนเป็นผู้ทำให้บริบูรณ์ในศีล ทำให้บริบูรณ์ในสมาธิ แต่
ไม่ทำให้บริบูรณ์ในปัญญา 1
บุคคลบางคนเป็นผู้ทำให้บริบูรณ์ในศีล ทำให้บริบูรณ์ในสมาธิ
ทำให้บริบูรณ์ในปัญญา 1
นี้แล บุคคล 1 จำพวก มีปรากฏอยู่ในโลก.
จบปฐมสีลสูตรที่ 6

อรรถกถาปฐมสีลสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในปฐมสีลสูตรที่ 6 ดังต่อไปนี้ :-
คนจำพวกที่หนึ่ง ได้แก่โลกิยมหาชน จำพวกที่สอง ได้แก่พระ-
โสดาบันและพระสกทาคามี ผู้บำเพ็ญวิปัสสนาล้วน จำพวกที่สาม ได้แก่
พระอนาคามี จริงอยู่ พระอนาคามีนั้น เพราะเหตุที่ได้ฌานที่ทำอุปบัติให้เกิด

แม้ขณะนั้น ฉะนั้น ท่านแม้บำเพ็ญวิปัสสนาล้วน ก็ทำให้บริบูรณ์ในสมาธิ
โดยแท้ จำพวกที่สี่ ได้แก่พระขีณาสพเท่านั้น จริงอยู่ พระขีณาสพนั้น
ชื่อว่าทำให้บริบูรณ์ในศีลสมาธิและปัญญาทั้งหมด เพราะท่านละธรรมที่เป็น
ข้าศึกต่อศีลเป็นต้นทั้งหมดได้แล้ว.
จบอรรถกถาปฐมสีลสูตรที่ 7

7. ทุติยสีลสูตร

ว่าด้วยบุคคล 4 จำพวก

[137] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุคคล 4 จำพวกนี้ มีปรากฏอยู่ในโลก
4 จำพวกเป็นไฉน คือ
บุคคลบางคนเป็นผู้ไม่หนักในศีล สมาธิ ปัญญา ไม่มีศีล สมาธิ
ปัญญาเป็นอธิปไตย 1
บุคคลบางคนเป็นผู้หนักในศีล มีศีลเป็นอธิปไตย แต่ไม่หนักใน
สมาธิ ปัญญา ไม่มีสมาธิ ปัญญาเป็นอธิปไตย 1
บุคคลบางคนเป็นผู้หนักในศีล สมาธิ มีศีล สมาธิ เป็นอธิปไตย
แต่ไม่หนักในปัญญา ไม่มีปัญญาเป็นอธิปไตย 1
บุคคลบางคนเป็นผู้หนักในศีล สมาธิ ปัญญา มีศีล สมาธิ ปัญญา
เป็นอธิปไตย 1
นี้แลบุคคล 4 จำพวก มีปรากฏอยู่ในโลก.
จบทุติยสีลสูตรที่ 7
แม้ในทุติยสีลสูตรที่ 7 พึงทราบการกำหนดบุคคล โดยนัยอันกล่าว
แล้วในปฐมสีลสูตรที่ 6.