9. ตติยอัจฉริยสูตร

ว่าด้วยความอัศจรรย์ 4 ในพระอานนท์

[129] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ความอัศจรรย์ไม่เคยมี 4 ประการนี้
ในพระอานนท์ 4 ประการเป็นไฉน ? ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ถ้าภิกษุ-
บริษัทเข้าไปเพื่อเห็นอานนท์ ภิกษุบริษัทนั้นย่อมมีใจยินดีแม้ด้วยการเห็น
ถ้าอานนท์กล่าวธรรมในบริษัทนั้น ภิกษุบริษัทนั้น ย่อมมีใจยินดีแม้ด้วยคำที่
กล่าวนั้น ภิกษุบริษัทนั้นเป็นผู้ไม่อิ่มเลย ถ้าอานนท์เป็นผู้นิ่ง.
ถ้าภิกษุณีบริษัทเข้าไปเพื่อเห็นอานนท์...
ถ้าอุบาสกบริษัทเข้าไปเพื่อเห็นอานนท์...
ถ้าอุบาสิกาบริษัทเข้าไปเพื่อเห็นอานนท์ อุบาสิกาบริษัทนั้นย่อมมีใจ
ยินดี แม้ด้วยการเห็น ถ้าอานนท์กล่าวธรรมในบริษัทนั้น อุบาสิกาบริษัทนั้น
ย่อมมีใจยินดีแม้ด้วยคำที่กล่าวนั้น อุบาสิกาบริษัทนั้นเป็นผู้ไม่อิ่มเลย ถ้าอานนท์
เป็นผู้นิ่ง.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ความอัศจรรย์ไม่เคยมี 4 ประการนี้แล ใน
พระอานนท์.
จบตติยอัจฉริยสูตรที่ 9

อรรถกถาตติยอัจฉริยสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในตติยอัจฉริยสูตรที่ 9 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า ภิกฺขุปริสา อานนฺทํ ทสฺสนาย ความว่า ภิกษุเหล่าใด
ประสงค์จะเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า ก็เข้าไปหาพระเถระ หรือภิกษุเหล่าใด
ได้ฟังคุณความดีของพระเถระว่า ได้ยินว่า ท่านพระอานนท์น่าเลื่อมใสรอบด้าน

งานน่าชม เป็นพหูสูต เป็นธรรมกถึก ผู้ทำหมู่ให้งามดังนี้ จึงพากันมา ทรง-
หมายถึงภิกษุเหล่านั้น จึงตรัสว่า ภิกษุบริษัทไปเยี่ยมอานนท์ ดังนี้ . ในบท
ทุกบทก็นัยนี้. บทว่า อตฺตมนา ความว่า ภิกษุบริษัทนั้นมีใจชื่นชม คือ
มีจิตยินดีว่า การเห็นของเราสมกับการฟังมา. บทว่า ธมฺมํ ความว่า ท่าน
กล่าวธรรมต้อนรับเห็นปานนี้ว่า ท่านผู้มีอายุทั้งหลาย สบายดีหรือ พอยังชีพ
เป็นไปได้อยู่หรือ ท่านทั้งหลาย ยังทำกิจกรรมในโยนิโสมนสิการอยู่หรือ
ท่านยังบำเพ็ญอาจริยวัตรและอุปัชฌายวัตรอยู่หรือดังนี้. บรรดาบุคคลเหล่านั้น
ในภิกษุณีก็จะกล่าวปฏิสันถารต่างกันดังนี้ว่า น้องหญิงทั้งหลาย ท่านทั้งหลาย
ยังสมาทานครุธรรม 8 ประพฤติอยู่หรือดังนี้. ในอุบาสกทั้งหลาย ท่านจะไม่
ทำปฏิสันการอย่างนี้ ด้วยคำว่า อุบาสกมาดีแล้ว ท่านไม่ปวดศีรษะ หรือ
อวัยวะบ้างหรือ บุตรพี่น้องชายของท่านไม่มีโรคภัยหรือดังนี้ แต่ท่านจะทำ
ปฏิสันถารอย่างนี้ว่า อุบาสกเป็นอย่างไร จงรักษาสรณะ 3 ศีล 5 จงทำ
อุโบสถเดือนละ 8 ครั้งไว้เถิด จงเลี้ยงดูมารดาบิดา จงบำรุงสมณพราหมณ์
ผู้ทรงธรรมเถิดดังนี้. แม้ในอุบาสิกาทั้งหลายก็นัยนี้แล.
จบอรรถกถาตติยอัจฉริยสูตรที่ 9

10. จตุตถอัจฉริยสูตร

ว่าด้วยความอัศจรรย์ 4 ในพระเจ้าจักรพรรดิ

[130] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ความอัศจรรย์ไม่เคยมี 4 ประการนี้
ในพระเจ้าจักรพรรดิ 4 ประการเป็นไฉน ? ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
ถ้าขัตติยบริษัทเข้าไปเฝ้าเยี่ยมพระเจ้าจักรพรรดิ ขัตติยบริษัทนั้นย่อมมีพระทัย