ธมฺมํ วิตฺถาริกํ กตฺวา, วิภชิตฺวา มหาชนํ;

ธมฺมนาวํ ฐเปตฺวาน, นิพฺพุโต โส สสาวโกฯ

[29]

ทสฺสเนยฺยํ สพฺพชนํ, วิหารํ อิริยาปถํ;

สพฺพํ ตมนฺตรหิตํ, นนุ ริตฺตา สพฺพสงฺขาราฯ

[30]

เวสฺสภู ชินวโร สตฺถา, เขมารามมฺหิ นิพฺพุโต;

ธาตุวิตฺถาริกํ อาสิ, เตสุ เตสุ ปเทสโตติฯ

เวสฺสภุสฺส ภควโต วํโส เอกวีสติโมฯ

24. กกุสนฺธพุทฺธวํโส

[1]

เวสฺสภุสฺส อปเรน, สมฺพุทฺโธ ทฺวิปทุตฺตโม;

กกุสนฺโธ นาม นาเมน, อปฺปเมยฺโย ทุราสโทฯ

[2]

อุคฺฆาเฏตฺวา สพฺพภวํ, จริยาย ปารมิํ คโต;

สีโหว ปญฺชรํ เภตฺวา, ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํฯ

[3]

ธมฺมจกฺกํ ปวตฺเตนฺเต, กกุสนฺเธ โลกนายเก;

จตฺตารีสโกฏิสหสฺสานํ, ธมฺมาภิสมโย อหุฯ

[4]

อนฺตลิกฺขมฺหิ อากาเส, ยมกํ กตฺวา วิกุพฺพนํ;

ติํสโกฏิสหสฺสานํ, โพเธสิ เทวมานุเสฯ

[5]

นรเทวสฺส ยกฺขสฺส, จตุสจฺจปฺปกาสเน;

ธมฺมาภิสมโย ตสฺส, คณนาโต อสงฺขิโยฯ

[6]

กกุสนฺธสฺส ภควโต, เอโก อาสิ สมาคโม;

ขีณาสวานํ วิมลานํ, สนฺตจิตฺตาน ตาทินํฯ

[7]

จตฺตาลีสสหสฺสานํ, ตทา อาสิ สมาคโม;

ทนฺตภูมิมนุปฺปตฺตานํ, อาสวาริคณกฺขยาฯ

[8]

อหํ เตน สมเยน, เขโม นามาสิ ขตฺติโย;

ตถาคเต ชินปุตฺเต, ทานํ ทตฺวา อนปฺปกํฯ

[9]

ปตฺตญฺจ จีวรํ ทตฺวา, อญฺชนํ มธุลฏฺฐิกํ;

อิเมตํ ปตฺถิตํ สพฺพํ, ปฏิยาเทมิ วรํ วรํฯ

[10]

โสปิ มํ พุทฺโธ พฺยากาสิ, กกุสนฺโธ วินายโก;

‘‘อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป, อยํ พุทฺโธ ภวิสฺสติฯ

[11]

‘‘อหุ กปิลวฺหยา รมฺมา…เป.… เหสฺสาม สมฺมุขา อิมํ’’ฯ

[12]

ตสฺสาปิ วจนํ สุตฺวา, ภิยฺโย จิตฺตํ ปสาทยิํ;

อุตฺตริํ วตมธิฏฺฐาสิํ, ทสปารมิปูริยาฯ

[13]

นครํ เขมาวตี นาม, เขโม นามาสหํ ตทา;

สพฺพญฺญุตํ คเวสนฺโต, ปพฺพชิํ ตสฺส สนฺติเกฯ

[14]

พฺราหฺมโณ อคฺคิทตฺโต จ, อาสิ พุทฺธสฺส โส ปิตา;

วิสาขา นาม ชนิกา, กกุสนฺธสฺส สตฺถุโนฯ

[15]

วสเต ตตฺถ เขเม ปุเร, สมฺพุทฺธสฺส มหากุลํ;

นรานํ ปวรํ เสฏฺฐํ, ชาติมนฺตํ มหายสํฯ

[16]

จตุวสฺสสหสฺสานิ, อคารํ อชฺฌ โส วสิ;

กาม -กามวณฺณ-กามสุทฺธินามา [สุจิ สุรุจิ รติวทฺธนนามกา (สี.)], ตโย ปาสาทมุตฺตมาฯ

[17]

สมติํสสหสฺสานิ , นาริโย สมลงฺกตา;

โรจินี นาม สา นารี, อุตฺตโร นาม อตฺรโชฯ

[18]

นิมิตฺเต จตุโร ทิสฺวา, รถยาเนน นิกฺขมิ;

อนูนอฏฺฐมาสานิ, ปธานํ ปทหี ชิโนฯ

[19]

พฺรหฺมุนา ยาจิโต สนฺโต, กกุสนฺโธ วินายโก;

วตฺติ จกฺกํ มหาวีโร, มิคทาเย นรุตฺตโมฯ

[20]

วิธุโร จ สญฺชีโว จ, อเหสุํ อคฺคสาวกา;

พุทฺธิโช นามุปฏฺฐาโก, กกุสนฺธสฺส สตฺถุโนฯ

[21]

สามา จ จมฺปานามา จ, อเหสุํ อคฺคสาวิกา;

โพธิ ตสฺส ภควโต, สิรีโสติ ปวุจฺจติฯ

[22]

อจฺจุโต จ สุมโน จ, อเหสุํ อคฺคุปฏฺฐกา;

นนฺทา เจว สุนนฺทา จ, อเหสุํ อคฺคุปฏฺฐิกาฯ

[23]

จตฺตาลีสรตนานิ , อจฺจุคฺคโต มหามุนิ;

กนกปฺปภา นิจฺฉรติ, สมนฺตา ทสโยชนํฯ

[24]

จตฺตาลีสวสฺสสหสฺสานิ, อายุ ตสฺส มเหสิโน;

ตาวตา ติฏฺฐมาโน โส, ตาเรสิ ชนตํ พหุํฯ

[25]

ธมฺมาปณํ ปสาเรตฺวา, นรนารีนํ สเทวเก;

นทิตฺวา สีหนาทํว, นิพฺพุโต โส สสาวโกฯ

[26]

อฏฺฐงฺควจนสมฺปนฺโน, อจฺฉิทฺทานิ นิรนฺตรํ;

สพฺพํ ตมนฺตรหิตํ, นนุ ริตฺตา สพฺพสงฺขาราฯ

[27]

กกุสนฺโธ ชินวโร, เขมารามมฺหิ นิพฺพุโต;

ตตฺเถวสฺส ถูปวโร, คาวุตํ นภมุคฺคโตติฯ

กกุสนฺธสฺส ภควโต วํโส ทฺวาวีสติโมฯ

25. โกณาคมนพุทฺธวํโส

[1]

กกุสนฺธสฺส อปเรน, สมฺพุทฺโธ ทฺวิปทุตฺตโม;

โกณาคมโน นาม ชิโน, โลกเชฏฺโฐ นราสโภฯ

[2]

ทสธมฺเม ปูรยิตฺวาน, กนฺตารํ สมติกฺกมิ;

ปวาหิย มลํ สพฺพํ, ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํฯ

[3]

ธมฺมจกฺกํ ปวตฺเตนฺเต, โกณาคมนนายเก;

ติํสโกฏิสหสฺสานํ, ปฐมาภิสมโย อหุฯ

[4]

ปาฏิหีรํ กโรนฺเต จ, ปรวาทปฺปมทฺทเน;

วีสติโกฏิสหสฺสานํ, ทุติยาภิสมโย อหุฯ

[5]

ตโต วิกุพฺพนํ กตฺวา, ชิโน เทวปุรํ คโต;

วสเต ตตฺถ สมฺพุทฺโธ, สิลาย ปณฺฑุกมฺพเลฯ

[6]

ปกรเณ สตฺต เทเสนฺโต, วสฺสํ วสติ โส มุนิ;

ทสโกฏิสหสฺสานํ, ตติยาภิสมโย อหุฯ

[7]

ตสฺสาปิ เทวเทวสฺส, เอโก อาสิ สมาคโม;

ขีณาสวานํ วิมลานํ, สนฺตจิตฺตาน ตาทินํฯ

[8]