โส พุทฺโธ สฏฺฐิรตนํ, อโหสิ นภมุคฺคโต;

กญฺจนคฺฆิยสงฺกาโส, ทสสหสฺสี วิโรจติฯ

[22]

โสปิ พุทฺโธ อสมสโม, อตุโล อปฺปฏิปุคฺคโล;

วสฺสสตสหสฺสานิ, โลเก อฏฺฐาสิ จกฺขุมาฯ

[23]

วิปุลํ ปภํ ทสฺสยิตฺวา, ปุปฺผาเปตฺวาน สาวเก;

วิลาเสตฺวา สมาปตฺยา, นิพฺพุโต โส สสาวโกฯ

[24]

สิทฺธตฺโถ มุนิวโร พุทฺโธ, อโนมารามมฺหิ นิพฺพุโต;

ตตฺเถวสฺส ถูปวโร, จตุโยชนมุคฺคโตติฯ

สิทฺธตฺถสฺส ภควโต วํโส โสฬสโมฯ

19. ติสฺสพุทฺธวํโส

[1]

สิทฺธตฺถสฺส อปเรน, อสโม อปฺปฏิปุคฺคโล;

อนนฺตเตโช อมิตยโส, ติสฺโส โลกคฺคนายโกฯ

[2]

ตมนฺธการํ วิธมิตฺวา, โอภาเสตฺวา สเทวกํ;

อนุกมฺปโก มหาวีโร, โลเก อุปฺปชฺชิ จกฺขุมาฯ

[3]

ตสฺสาปิ อตุลา อิทฺธิ, อตุลํ สีลํ สมาธิ จ;

สพฺพตฺถ ปารมิํ คนฺตฺวา, ธมฺมจกฺกํ ปวตฺตยิฯ

[4]

โส พุทฺโธ ทสสหสฺสิมฺหิ, วิญฺญาเปสิ คิรํ สุจิํ;

โกฏิสตานิ อภิสมิํสุ, ปฐเม ธมฺมเทสเนฯ

[5]

ทุติโย นวุติโกฏีนํ, ตติโย สฏฺฐิโกฏิโย;

พนฺธนาโต ปโมเจสิ, สตฺเต [สมฺปตฺเต (ก.)] นรมรู ตทาฯ

[6]

สนฺนิปาตา ตโย อาสุํ, ติสฺเส โลกคฺคนายเก;

ขีณาสวานํ วิมลานํ, สนฺตจิตฺตาน ตาทินํฯ

[7]

ขีณาสวสตสหสฺสานํ, ปฐโม อาสิ สมาคโม;

นวุติสตสหสฺสานํ, ทุติโย อาสิ สมาคโมฯ

[8]

อสีติสตสหสฺสานํ , ตติโย อาสิ สมาคโม;

ขีณาสวานํ วิมลานํ, ปุปฺผิตานํ วิมุตฺติยาฯ

[9]

อหํ เตน สมเยน, สุชาโต นาม ขตฺติโย;

มหาโภคํ ฉฑฺฑยิตฺวา, ปพฺพชิํ อิสิปพฺพชํฯ

[10]

มยิ ปพฺพชิเต สนฺเต, อุปฺปชฺชิ โลกนายโก;

พุทฺโธติ สทฺทํ สุตฺวาน, ปีติ เม อุปปชฺชถฯ

[11]

ทิพฺพํ มนฺทารวํ ปุปฺผํ, ปทุมํ ปาริฉตฺตกํ;

อุโภ หตฺเถหิ ปคฺคยฺห, ธุนมาโน อุปาคมิํฯ

[12]

จตุวณฺณปริวุตํ, ติสฺสํ โลกคฺคนายกํ;

ตมหํ ปุปฺผํ คเหตฺวา, มตฺถเก ธารยิํ ชินํฯ

[13]

โสปิ มํ พุทฺโธ พฺยากาสิ, ชนมชฺเฌ นิสีทิย;

‘‘ทฺเวนวุเต อิโต กปฺเป, อยํ พุทฺโธ ภวิสฺสติฯ

[14]

‘‘ปธานํ ปทหิตฺวาน…เป.… เหสฺสาม สมฺมุขา อิมํ’’ฯ

[15]

ตสฺสาปิ วจนํ สุตฺวา, ภิยฺโย จิตฺตํ ปสาทยิํ;

อุตฺตริํ วตมธิฏฺฐาสิํ, ทสปารมิปูริยาฯ

[16]

เขมกํ นาม นครํ, ชนสนฺโธ นาม ขตฺติโย;

ปทุมา นาม ชนิกา, ติสฺสสฺส จ มเหสิโนฯ

[17]

สตฺตวสฺสสหสฺสานิ, อคารํ อชฺฌ โส วสิ;

คุหาเสล นาริสย นิสภา [กุมุโท นาฬิโย ปทุโม (ก.)], ตโย ปาสาทมุตฺตมาฯ

[18]

สมติํสสหสฺสานิ, นาริโย สมลงฺกตา;

สุภทฺทานามิกา นารี, อานนฺโท นาม อตฺรโชฯ

[19]

นิมิตฺเต จตุโร ทิสฺวา, อสฺสยาเนน นิกฺขมิ;

อนูนอฏฺฐมาสานิ, ปธานํ ปทหี ชิโนฯ

[20]

พฺรหฺมุนา ยาจิโต สนฺโต, ติสฺโส โลกคฺคนายโก;

วตฺติ จกฺกํ มหาวีโร, ยสวติยมุตฺตเมฯ

[21]

พฺรหฺมเทโว อุทโย จ, อเหสุํ อคฺคสาวกา;

สมงฺโค นามุปฏฺฐาโก, ติสฺสสฺส จ มเหสิโนฯ

[22]

ผุสฺสา เจว สุทตฺตา จ, อเหสุํ อคฺคสาวิกา;

โพธิ ตสฺส ภควโต, อสโนติ ปวุจฺจติฯ

[23]

สมฺพโล จ สิริมา เจว, อเหสุํ อคฺคุปฏฺฐกา;

กิสาโคตมี อุปเสนา, อเหสุํ อคฺคุปฏฺฐิกาฯ

[24]

โส พุทฺโธ สฏฺฐิรตโน, อหุ อุจฺจตฺตเน ชิโน;

อนูปโม อสทิโส, หิมวา วิย ทิสฺสติฯ

[25]

ตสฺสาปิ อตุลเตชสฺส, อายุ อาสิ อนุตฺตโร;

วสฺสสตสหสฺสานิ, โลเก อฏฺฐาสิ จกฺขุมาฯ

[26]

อุตฺตมํ ปวรํ เสฏฺฐํ, อนุโภตฺวา มหายสํ;

ชลิตฺวา อคฺคิกฺขนฺโธว, นิพฺพุโต โส สสาวโกฯ

[27]

วลาหโกว อนิเลน, สูริเยน วิย อุสฺสโว;

อนฺธกาโรว ปทีเปน, นิพฺพุโต โส สสาวโกฯ

[28]

ติสฺโส ชินวโร พุทฺโธ, นนฺทารามมฺหิ นิพฺพุโต;

ตตฺเถวสฺส ชินถูโป, ตีณิโยชนมุคฺคโตติฯ

ติสฺสสฺส ภควโต วํโส สตฺตรสโมฯ

20. ผุสฺสพุทฺธวํโส

[1]

ตตฺเถว มณฺฑกปฺปมฺหิ, อหุ สตฺถา อนุตฺตโร;

อนุปโม อสมสโม, ผุสฺโส โลกคฺคนายโกฯ

[2]

โสปิ สพฺพํ ตมํ หนฺตฺวา, วิชเฏตฺวา มหาชฏํ;

สเทวกํ ตปฺปยนฺโต, อภิวสฺสิ อมตมฺพุนาฯ

[3]

ธมฺมจกฺกํ ปวตฺเตนฺเต, ผุสฺเส นกฺขตฺตมงฺคเล;

โกฏิสตสหสฺสานํ, ปฐมาภิสมโย อหุฯ

[4]

นวุติสตสหสฺสานํ , ทุติยาภิสมโย อหุ;

อสีติสตสหสฺสานํ, ตติยาภิสมโย อหุฯ

[5]

สนฺนิปาตา ตโย อาสุํ, ผุสฺสสฺสาปิ มเหสิโน;

ขีณาสวานํ วิมลานํ, สนฺตจิตฺตาน ตาทินํฯ

[6]