2. ปริสาสูตร

ว่าด้วยบริษัท 3 จำพวก

[574] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บริษัท 3 นี้ บริษัท 3 คืออะไร คือ
(อุกฺกาจิตวินีตา ปริสา) บริษัทที่รับการฝึกอธิบายให้กระจ่างแจ้ง
โดยไม่ได้สอบถาม 1 (ปฏิปุจฺฉาวินีตา ปริสา) บริษัทที่รับการฝึกโดย
สอบถาม 1 (ยาวตชฺฌาวินีตา ปริสา) บริษัทที่รับการฝึกโดยผู้ฝึกเพียง
แนะให้รู้จักเพ่งพิจารณาเอง 1 นี้แล ภิกษุทั้งหลาย บริษัท 3 จำพวก.
จบปริสาสูตรที่ 2

อรรถกถาปริสาสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในปริสาสูตรที่ 2 ดังต่อไปนี้ :-
บทว่า อุกฺกาจิตวินีตา ได้แก่ บริษัทที่แนะนำโดยไม่ได้สอบถาม
คือ บริษัทที่ฝึกได้ยาก. บทว่า ปฏิปุจฺฉาวินีตา ได้แก่บริษัทที่แนะนำโดย
สอบถาม คือ บริษัทที่ฝึกได้ง่าย. บทว่า ยาวตา จ วินีตา ได้แก่
บริษัทที่แนะนำด้วยข้อแนะนำพอประมาณ อธิบายว่า ได้แก่ บริษัทที่ถูก
แนะนำ โดยรู้ประมาณ. ก็ความของพระบาลีที่ว่า ยาวตชฺฌา ก็เท่ากับ
ยาว 0ชฺฌาสยา (แปลว่า เพียงพอแก่อัธยาศัย) อธิบายว่า บริษัทที่ได้
รับการฝึกโดยรู้อัธยาศัย.
จบอรรถกถาปริสาสูตรที่ 2

3. มิตตสูตร

ว่าด้วยองค์ 3 ของมิตรแท้

[575] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย มิตรประกอบด้วยองค์ 3 ควรคบ
องค์ 3 คืออะไร คือ (ทุทฺททํ ททาติ) ให้สิ่งที่ให้ยาก 1 (ทุกฺกรํ กโรติ)
ทำสิ่งที่ทำยาก (ทุกฺขม์ ขมติ) ทนสิ่งที่ทนยาก 1 ภิกษุทั้งหลาย มิตร
ประกอบด้วยองค์ 3 นี้แล ควรคบ.
จบมิตตสูตรที่ 3

4. อุปปาทสูตร

ว่าด้วยธรรมนิยาย

[576] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เพราะพระตถาคตทั้งหลาย เกิดขึ้น
หรือไม่เกิดขึ้นก็ตาม ธาตุ คือสิ่งที่ทรงตัวเองอยู่ได้อันนั้น (ธัมมฐิตตา)
ความตั้งอยู่โดยธรรมดาอันนั้น (ธัมมนิยามตา) ความแน่นอนโดยธรรมดา
อันนั้น ตถาคตตรัสรู้บรรลุธาตุนั้นว่า สังขารทั้งปวงไม่เที่ยง สังขารทั้งปวง
เป็นทุกข์ ธรรมทั้งปวงเป็นอนัตตา ครั้นได้ตรัสรู้แล้ว ได้หยั่งรู้แล้วจึงบอก
แสดง บัญญัติ แต่งตั้ง เปิดเผย จำแนก ทำให้ตื้น ว่า สังขารทั้งปวง
ไม่เที่ยง สังขารทั้งปวงเป็นทุกข์ ธรรมทั้งปวงเป็นอนัตตา.
จบอุปปาทสูตรที่ 4