อรรถกถากฏุวิยสูตร

พึงทราบวินิจฉัยในกฏุวิยสูตรที่ 6 ดังต่อไปนี้:-
บทว่า โคโยคมิลกฺขสฺมึ ความว่า ในสำนักของคนป่า ที่ปรากฏ
ตัวอยู่ ในตลาด ซื้อขายวัว. บทว่า ริตฺตสฺสาทํ ความว่า ขาดความยินดี
เพราะไม่มีความสุขเกิดแต่ฌาน. บทว่า พาหิรสฺสาทํ ความว่า มีความยินดี
ในความสุขภายนอก ด้วยอำนาจแห่งความสุขที่เกิดแต่กามคุณ. บทว่า กฏุวิยํ
ได้แก่ของที่เขาทิ้งแล้ว. บทว่า อามกคนฺเธ ความว่า มีกลิ่นคาว กล่าวคือ
ความโกรธ. บทว่า อวสฺสุตํ ความว่า เปียกชุ่มแล้ว. แมลงวันกล่าวคือ
กิเลส ชื่อว่า มกฺขิกา. บทว่า นานุปติสฺสนฺติ ความว่า จักไม่บินตามไป.
บทว่า นานฺวาสฺสวิสฺสนฺติ ความว่า จักไม่ตามไปตอม. บทว่า สํเวคมา-
ปาทิ ได้แก่ เป็นพระโสดาบัน.
บทว่า กฏุวิยกโต ความว่า ทำให้เป็นของเสีย. บทว่า อารกา โหติ
ความว่า มีในที่ไกล. บทว่า วิฆาตสฺเสว ภาควา ความว่า มีส่วนแห่งทุกข์
นั้นเอง. บทว่า จเร แปลว่า ย่อมเที่ยวไป. บทว่า ทุมฺเมโธ ได้แก่ ผู้มี
ปัญญาทราม. ในพระสูตรนี้ ตรัสวัฏฏะไว้อย่างเดียวเท่านั้น. แต่ในคาถา
ทั้งหลาย ตรัสไว้ทั้งวัฏฏะและวิวัฏฏะ.
จบอรรถกถากฏุวิยสูตรที่ 6

7. ปฐมอนุรุทธสูตร

ว่าด้วยธรรม 3 อย่าง ที่พาหญิงไปอบายภูมิ

[569] ครั้งนั้น ท่านพระอนุรุทธะ เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า
ฯลฯ กราบทูลว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ด้วยจักษุทิพย์อันแจ่มใสเกินจักษุ
มนุษย์สามัญ ข้าพระพุทธเจ้าเห็นมาตุคามโดยมาก เพราะกายแตกตายไป
เข้าถึงอบายทุคติวินิบาตนรก มาตุคามประกอบด้วยธรรมเท่าไร พระพุทธเจ้าข้า
เพราะกายแตกตายไป จึงเข้าถึงอบายทุคติวินิบาตนรก.
พ. ตรัสตอบว่า อนุรุทธะ มาตุคามประกอบด้วยธรรม 3 ประการ
เพราะกายแตกตายไป ย่อมเข้าถึงอบายทุคติวินิบาตนรก ด้วยธรรม 3 ประการ
คืออะไร คือ มาตุคาม ตอนเช้า มีใจกลุ้มด้วยความตระหนี่ อยู่ครองเรือน
ตอนกลางวัน มีใจกลุ้มด้วยความริษยา อยู่ครองเรือน ตอนเย็น มีใจกลุ้ม
ด้วยกามราคะ อยู่ครองเรือน อนุรุทธะ มาตุตามประกอบด้วยธรรม 3 ประการ
นี้แล เพราะกายแตกตายไป ย่อมเข้าถึงอบายทุคติวินิบาตนรก.
จบปฐมอนุรุธสูตรที่ 7
ในพระสูตรที่ 7 ตรัสวัฏฏะไว้อย่างเดียว.