ภิกษุชั่วอาศัยที่อันขรุขระเป็นอย่างไร ภิกษุชั่วประกอบด้วยกายกรรม...
วจีกรรม ... มโนกรรมอันไม่สมควร อย่างนี้แล ภิกษุชั่วชื่อว่าอาศัยที่อันขรุขระ
ภิกษุชั่วอาศัยที่ป่าชัฏเป็นอย่างไร ภิกษุชั่วเป็นผู้มีความเห็นผิดประกอบ
ด้วยอันตคาหิกทิฏฐิ (ความเห็นอันแล่นเข้าถึงที่สุด) อย่างนี้แล ภิกษุชั่ว
ชื่อว่าอาศัยที่ป่าชัฏ
ภิกษุชั่วพึ่งพิงผู้มีอำนาจอย่างไร ภิกษุชั่วได้พึ่งพิงท้าวพญา หรือราช-
มหาอำมาตย์ ภิกษุชั่วนั้นมั่นใจอย่างนี้ว่า ถ้าใคร ๆ จักว่าอะไร ๆ เรา
ท้าวพญาหรือราชมหาอำมาตย์เหล่านี้ ก็จักช่วยกลบเกลื่อนความให้เรา ถ้า
ใคร ๆ ว่าอะไร ๆ ภิกษุชั่วนั้น ท้าวพญาหรือราชมหาอำมาตย์เหล่านั้น ก็ช่วย
กลบเกลื่อนความให้ภิกษุชั่วนั้น อย่างนี้แล ภิกษุชั่วชื่อว่าพึ่งพิงผู้มีอำนาจ
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุชั่วประกอบด้วยธรรม 3 นี้แล ชื่อว่า
ครองตนอันถูกก่น (รากคือความดี) ถูกประหาร (ตายจากคุณธรรม) แล้ว
เป็นผู้ประกอบด้วยโทษ ผู้รู้ติเตียน และได้ประสบสิ่งอันไม่เป็นบุญมากด้วย.
จบมหาโจรสูตรที่ 11
จบจุฬวรรคที่ 5

อรรถกถามหาโจรสูตร

พึงทราบวินิจฉัย ในมหาโจรสูตรที่ 11 ดังต่อไปนี้:-
โจรที่มีกำลัง มีพวกมาก ชื่อว่า มหาโจร. บทว่า สนฺธึ ได้แก่
ที่ต่อแห่งเรือน. บทว่า นลฺโลปํ ได้แก่ปล้นแบบมหาวินาศ. บทว่า
เอกาคาริกํ ได้แก่ปิดล้อมปล้นเรือนหลังเดียวเท่านั้น. บทว่า ปริปนฺเถปิ
ติฏฺฐติ ได้แก่ดักจี้ตามทาง.

บทว่า นทีวิทุคฺคํ ได้แก่สถานที่ที่แม่น้ำไหลไปไม่สะดวก คือ เกาะ
แก่งที่พวกโจรสามารถจะซุ่มซ่อนอยู่ได้พร้อมด้วยบริวาร 2,000 บ้าง 3,000
บ้าง. บทว่า ปพฺพตวิสมํ ได้แก่ที่ที่ภูเขาไม่เสมอกัน คือช่องเขาที่พวกโจร
สามารถจะซุ่มซ่อนอยู่ได้ พร้อมกับบริวารเจ็ดพันหรือแปดพันคน.
บทว่า ติณคหนํ ได้แก่สถานที่ประมาณ 1 โยชน์ ซึ่งหญ้าขึ้น
คลุมไว้. บทว่า เคหํ แปลว่า เรือน. ไพรสณฑ์ที่กิ่งไม้ประสานกันติดเนื่อง
กันไป ชื่อว่า ไพรสณฑ์ใหญ่.
บทว่า ปริโยธาย อตฺถํ ภณิสฺสนฺติ ความว่า (พระราชาหรือ
มหาอำมาตย์) จักกล่าวข้อความบิดเบือน คือเพิ่มเหตุนั้น ๆ เข้าไป. บทว่า
ตฺยาสฺส ตัดบทเป็น เต อสฺส. บทว่า ปริโยธาย อตฺถํ ภณนฺติ
ความว่า เมื่อใคร ๆ เริ่มกล่าวตำหนิ (เขา) (พระราชาหรือมหาอำมาตย์)
จะบิดเบือนเหตุการณ์นั้น ๆ หลีกเลี่ยงแม้โทษหนัก กล่าวข้อความนี้ว่า
พวกท่านทั้งหลายอย่าพูดอย่างนี้ พวกเรารู้จักคนผู้นี้มาหลายชั่วตระกูล คนผู้นี้
จักไม่ทำอย่างนี้. อีกอย่างหนึ่ง อธิบายว่า บทว่า ปริโยธาย แปลว่าปกปิด.
เพราะพระราชา หรือมหาอำมาตย์เหล่านั้น กล่าวถ้อยคำปกปิดโทษให้เขา.
บทว่า ขตํ อุปหตํ ความว่า ชื่อว่า ถูกเขาก่น เพราะถูกขุด
คุณงามความดีทิ้งไป ชื่อว่า ถูกประหาร เพราะเข้าไปทำลายคุณความดีเสีย
บทว่า วิสเมน กายกมฺเมน ความว่า ด้วยกรรมที่ทำทางกายทวาร ที่ชื่อว่า
ไม่เหมาะสม เพราะหมายความว่าพลาดพลั้ง. แม้ในวจีกรรม และมโนกรรม
ก็มีนัยนี้เหมือนกัน. บทว่า อนฺตคาหิกาย ความว่า ด้วยทิฏฐิที่ยึดเอาที่สุด
มีวัตถุ 10. ข้อความที่เหลือในบททั้งปวง มีเนื้อความง่ายทั้งนั้น ฉะนี้แล.
จบอรรถกถามหาโจรสูตรที่ 11
จบจูฬวรรควรรณนาที่ 5
จบปฐมปัณณาสก์

รวมพระสูตรที่มีในจูฬวรรคนี้ คือ

1. สัมมุขีสูตร 2. ฐานสูตร 3. ปัจจยวัตตสูตร 4. ปเรสสูตร
5. บัณฑิตสูตร 6. ศีลสูตร 7. สังขตสูตร 8. อสังขตสูตร 9. ปัพพตสูตร
10. อาตัปปสูตร 11. มหาโจรสูตร และอรรถกถา.