นิคมกถา

ก็ด้วยคำมีประมาณเท่านี้ อรรถกถา ชื่อว่า สารัตถปกาสินี ใด
อันละเอียดอ่อน ที่ข้าพเจ้าผู้ปรารถนาความตั้งมั่น แห่งพระสัทธรรม ปรารภ
เพื่อทำการพรรณนาเนื้อความ แห่งสังยุตตวรนิกาย ที่มีอุปการะมากแก่นักบวช
ทั้งหลาย ผู้มีความรู้ที่ละเอียดอ่อนอันนำวิปัสสนามาให้. ก็อรรถกถาสารัตถปกา-
สินีนั้น ถือเอาสาระจากมหาอรรถกถาจบแล้ว อรรถกถาสารัตถปกาสินีนั้น
ข้าพเจ้ารจนาโดยภาณวาร โดยบาลีประมาณ 78 คาถา แม้ปกรณ์วิเศษชื่อ
วิสุทธิมรรค มีประมาณ 59 ภาณวาร ข้าพเจ้ารจนาให้เป็นที่มาแห่งพระสูตร
(อาคมานํ) เพื่อต้องการประกาศเนื้อความโดยภาณวารทั้งหลาย เพราะฉะนั้น
อรรถกถานี้ กับปกรณ์วิเศษวิสุทธิมรรคนั้น โดยนับตามภาณวารเป็น 137
หย่อนนิดหน่อย. ด้วยบุญที่ข้าพเจ้าผู้ถือเอาสาระแห่งมูลัตถกถา ของพระเถระ
ทั้งหลายผู้อยู่ในมหาวิหาร รจนาอรรถกถานี้ มีประมาณ 137 โดยภาณวาร
ที่ประกาศลัทธิอยู่อย่างนี้ สั่งสมแล้วนั้น ขอสัตว์โลกทั้งปวง จงมีสุขเถิด. ด้วย
บุญแม้นั้นที่พระเถระ ชื่อว่า ภทันตโชติปาละ ผู้มีศีลหมดจด ผู้มีความรู้
อันเอิบอิ่มในบาทแห่งสุภาสิตวาร ผู้ใคร่เพื่อความแจ่มแจ้งในศาสนา เป็น
ผู้งดงามอ้อนวอนข้าพเจ้าอยู่ บรรลุแล้วเพื่อรจนาอรรถถกานี้ ขอประชาชนจง
มีความสุขเถิด.
อรรถกถาสังยุตตนิกาย ที่ชื่อว่า สารัตถปกาสินีนี้ พระเถระผู้มีชื่อ
ที่ครูทั้งหลายขนานว่า พุทธโฆสะ ผู้ประดับด้วยความบริสุทธิ์ความเชื่อ ความ
รู้และความเพียรอย่างยิ่ง ผู้มีคุณสมุทัยมีศีลมารยาท ความซื่อตรง และความ
อ่อนโยนให้เกิดขึ้นแล้ว ผู้สามารถที่จะหยั่งลงสู่ชัฏคือลัทธิของตนและของผู้อื่นได้
ผู้ประกอบด้วยปัญญาและความฉลาด เป็นนักไวยากรณ์ใหญ่ โดยความเป็นผู้
มีความรู้ไม่ติดขัด ในศาสนาของพระศาสดา ต่างด้วยปริยัติคือพระไตร

ปิฎก พร้อมทั้งอรรถกถา ผู้ประกอบด้วยความสละสลวยแห่งถ้อยคำที่กล่าว
ไพเราะเปล่งออกได้สบายให้เกิดกรณสมบัติ ผู้เป็นนักพูดที่พ้นจากผู้คู่ควร
เป็นนักพูดผู้ประเสริฐ ผู้เป็นมหากวี เป็นผู้ประดับวงศ์ แห่งพระเถระทั้งหลาย
ผู้อยู่ในมหาวิหาร ผู้มีความรู้อันตั้งมั่นดีแล้ว ในอุตริมนุสสธรรมอันประดับ
ด้วยคุณต่างด้วยอภิญญาหกเป็นต้น มีปฏิสัมภิทาญาณที่แตกฉานแล้ว เป็น
บริวาร ผู้เป็นประทีปแห่งวงศ์พระเถระ ผู้มีความรู้อันไพบูลย์และบริสุทธิ์
รจนาแล้ว.
แม้พระนามว่า พุทธะ ดังนี้ ของ
พระผู้มีพระภาคเจ้า ผู้มีพระทัยหมดจด ผู้
คงที่ ผู้เจริญที่สุดในโลก ผู้แสวงหา
ประโยชน์อันใหญ่ ยังเป็นไปในโลกตราบ
ใด ขออรรถกถาชื่อว่าสารัตถปกาสินีนี้
อันแสดงนัยอยู่ เพื่อความหมดจดแห่งศีล
แก่กุลบุตรทั้งหลาย ผู้แสวงหาคุณเป็น
เครื่องสลัดออกจากโลก จงดำรงอยู่ใน
โลกตราบนั้น เทอญ.
จบ อรรถกถามหาวารสังยุต

รวมสังยุตที่มีในมหาวรรคนี้ คือ

1. มรรคสังยุต 2. โพชฌงคสังยุต 3. สติปัฏฐานสังยุต 4.
อินทรียสังยุต 5. สัมมัปปธานสังยุต 6. พลสังยุต 7. อิทธิบาทสังยุต 8.
อนุรุทธสังยุต 9. ฌานสังยุต 10. อานาปานสังยุต 11. โสดาปัตติสังยุต
12. สัจจสังยุต.