ก็การแสดงธรรมและวินัย ที่พระตถาคตเจ้าทรงประกาศแล้วชื่อว่าเป็น
เหตุเกิดที่ยากยิ่งกว่า เหมือนการที่เต่าตาบอดตัวที่บุรุษผู้ยืนที่ขอบปากจักรวาล
ด้านทิศตะวันตกโยนใส่เข้าไปแล้ว หมุนไปรอบ ๆ แล้วถึงแอก 2 อันข้างบน
แล้วขึ้นสู่ช่องข้างบนโดยทางช่อง แล้วสอดคอเข้าไปทางช่องอยู่.
ก็การแทงตลอดสัจจะ 4 พึงทราบว่า เป็นเหตุเกิดที่ยากยิ่งกว่าอย่างยิ่ง
เหมือนการที่เต่าตาบอดตัวที่บุรุษผู้ยืนที่ขอบปากจักรวาลด้านทิศเหนือ โยนใส่
เข้าไปแล้วหมุนไปรอบ ๆ อยู่ ถึงแอก 3 อันข้างบนแล้ว ขึ้นไปสู่ช่องข้างบน
โดยทางช่องแล้วสอดคอเข้าไปทางช่องอยู่. สูตรที่ 8 เป็นต้น มีนัยตามที่กล่าว
แล้วในอภิสมยสังยุตนั่นเทียวแล.

จบอรรถกถาทุติยฉิคคฬสูตรที่ 8
จบปปาตวรรควรรณนาที่ 5

9. ปฐมสิเนรุสูตร*

ทุกข์ของพระอริยบุคคลหมดไปมากกว่าที่เหลือ

[1745] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เปรียบเหมือนบุรุษเก็บก้อนหิน
ประมาณเท่าเมล็ดถั่วเขียว 7 ก้อนแห่งขุนเขาสิเนรุราช เธอจะสำคัญความข้อ
นั้นเป็นไฉน ก้อนหินประมาณเท่าเมล็ดถั่วเขียว 7 ก้อนที่บุรุษเก็บแล้วกับขุน
เขาสิเนรุราช อย่างไหนจะมากกว่ากัน ภิกษุทั้งหลายกราบทูลว่า ข้าแต่พระ-
องค์ผู้เจริญ ขุนเขาสิเนรุราชมากกว่า ก้อนหินประมาณเท่าเมล็ดถั่วเขียว 7
ก้อนที่บุรุษเก็บแล้ว น้อยกว่า เมื่อเทียบกับขุนเขาสิเนรุราชแล้ว ก้อนหิน
ประมาณเท่าเมล็ดถั่วเขียว 7 ก้อนที่บุรุษนั้นเก็บไว้แล้ว ย่อมไม่ถึงซึ่งการนับ
การเปรียบเทียบ หรือแม้ส่วนเสี้ยว.
* สูตรที่ 9 - 10 ไม่มีอรรถกถาแก้.

พ. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ทุกข์ของบุคคลผู้เป็นอริยสาวก สมบูรณ์
ด้วยทิฏฐิตรัสรู้แล้ว ผู้รู้ตามความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์ ฯลฯ นี้ทุกขนิโรธคามินี
ปฏิปทาที่สิ้นไป หมดไปแล้ว มากกว่า ที่ยังเหลือมีประมาณน้อย ย่อมไม่
ถึงซึ่งการนับ การเปรียบเทียบ หรือแม้ส่วนเสี้ยว เมื่อเทียบกับกองทุกข์อันมี
ในก่อนที่สิ้นไปหมดไปแล้ว อย่างสูงเพียง 7 ชาติ ฉันนั้นเหมือนกัน ดูก่อน
ภิกษุทั้งหลาย เพราะฉะนั้นแหละ เธอทั้งหลายพึงกระทำความเพียรเพื่อรู้ตาม
ความเป็นจริงว่า นี้ทุกข์ ฯลฯ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา.
จบปฐมสิเนรุสูตรที่ 9

10. ทุติยสิเนรุสูตร

ทุกข์ของพระอริยบุคคลหมดไปมากกว่าที่เหลือ

[1746] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เปรียบเหมือนขุนเขาสิเนรุราชพึงถึง
ความสิ้นไป หมดไป เว้นก้อนหินประมาณเท่าเมล็ดถั่วเขียว 7 ก้อน เธอทั้ง
หลายจะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน ขุนเขาสิเนรุราชที่สิ้นไป หมดไป กับ
ก้อนหินประมาณเท่าเมล็ดถั่วเขียว 7 ก้อนทั้งเหลืออยู่ อย่างไหนจะมากกว่า
กัน ภิกษุทั้งหลายกราบทูลว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ขุนเขาสิเนรุราชที่สิ้นไป
หมดไป นี้แหละมากกว่า ก้อนหินประมาณเท่าเมล็ดถั่วเขียว 7 ก้อนที่ยังเหลือ
อยู่ น้อยกว่า เมื่อเทียบกับขุนเขาสิเนรุราชที่สิ้นไป หมดไป ก้อนหินประมาณ
เท่าเมล็ดถั่วเขียว 7 ก้อนที่ยังเหลืออยู่ ย่อมไม่ถึงซึ่งการนับ การเปรียบเทียบ
หรือแม้ส่วนเสี้ยว.