ปรินิพพายี 1 ผู้สสังขารปรินิพพายี 1 ผู้อุทธังโสโตอกนิฏฐคามี 1 ดูก่อน
ภิกษุทั้งหลาย เพราะได้เจริญ ได้กระทำให้มากซึ่งอิทธิบาท 4 เหล่านี้แล
ภิกษุพึงหวังได้ผลานิสงส์ 7 ประการเหล่านี้.
จบทุติยผลสูตรที่ 5

6. ปฐมอานันทสูตร

ว่าด้วยปฏิปทาที่จะให้ถึงอิทธิบาท

[1221] สาวัตถีนิทาน. ครั้งนั้น ท่านพระอานนท์เข้าไปเฝ้าพระ-
ผู้มีพระภาคเจ้าถึงที่ประทับ ถวายบังคมพระผู้มีพระภาคเจ้าแล้ว นั่ง ณ
ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง ครั้นแล้วได้ทูลถามพระผู้มีพระภาคเจ้าว่า ข้าแต่พระองค์
ผู้เจริญ อิทธิเป็นไฉน อิทธิบาทเป็นไฉน อิทธิบาทภาวนาเป็นไฉน ปฏิปทา
ทำจะให้ถึงอิทธิบาทภาวนาเป็นไฉน.
[1222] พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสตอบว่า ดูก่อนอานนท์ ภิกษุใน
ธรรมวินัยนี้ ย่อมแสดงฤทธิ์ได้หลายอย่าง คือ คนเดียวเป็นหลายคนก็ได้
หลายคนเป็นคนเดียวก็ได้ ฯลฯ ใช้อำนาจทางกายไปตลอดพรหมโลกก็ได้
นี้เรียกว่า อิทธิ.
[1223] ก็อิทธิบาทเป็นไฉน บรรดาอัน ใด ปฏิปทาอันใด ย่อม
เป็นไปเพื่อได้ฤทธิ์ เพื่อได้เฉพาะฤทธิ์ นี้เรียกว่า อิทธิบาท.
[1224] ก็อิทธิบาทภาวนาเป็นไฉน ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ย่อม
เจริญอิทธิบาท อันประกอบด้วยฉันทสมาธิและปธานสังขาร. .. ย่อมเจริญ

อิทธิบาทอันประกอบด้วยวิริยสมาธิ. . . จิตตสมาธิ . . . วิมังสาสมาธิและ
ปธานสังขาร นี้เรียกว่า อิทธิบาทภาวนา.
[1225] ปฏิปทาที่จะถึงอิทธิบาทภาวนาเป็นไฉน อริยมรรคประกอบ
ด้วยองค์ 8 นี้แหละ คือ สัมมาทิฏฐิ ฯลฯ สัมมาสมาธิ นี้เรียกว่า ปฏิปทา
ที่จะให้ถึงอิทธิบาทภาวนา.
จบปฐมอานันทสูตรที่ 6

7. ทุติยอานันทสูตร

ว่าด้วยอิทธิฤทธิ์

[1226] พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสถามท่านพระอานนท์ผู้นั่งอยู่ ณ
ที่ควรส่วนข้างหนึ่งว่า ดูก่อนอานนท์ อิทธิเป็นไฉน อิทธิบาทเป็นไฉน
อิทธิบาทภาวนาเป็นไฉน ปฏิปทาที่จะให้ถึงอิทธิบาทภาวนาเป็นไฉน ท่าน
พระอานนท์กราบทูลว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ธรรมของข้าพระองค์ทั้งหลาย
มีพระผู้มีพระภาคเจ้าเป็นรากฐาน ฯลฯ
[1227] พ. ดูก่อนอานนท์ ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ย่อมแสดงฤทธิ์
ได้หลายอย่าง คือ คนเดียวเป็นหลายคนก็ได้ หลายคนเป็นคนเดียวก็ได้ ฯลฯ
ใช้อำนาจทางกายไปตลอดพรหมโลกก็ได้ นี้เรียกว่า อิทธิ.
[1228] ก็อิทธิบาทเป็นไฉน บรรดาอันใด ปฏิปทาอันใด ย่อม
เป็นไปเพื่อได้ฤทธิ์ เพื่อได้เฉพาะซึ่งฤทธิ์ นี้เรียกว่า อิทธิบาท
[1229] ก็อิทธิบาทภาวนาเป็นไฉน ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ย่อม
เจริญอิทธิบาทอันประกอบด้วยฉันทสมาธิและปธานสังขาร ย่อมเจริญอิทธิบาท