ว่าด้วยอสุภสัญญาเป็นต้น

บทว่า อสุภสญฺญา ได้แก่ ปฐมฌานสัญญาในอสุภะ. บทว่า
มรณสญฺญา ความว่า สัญญาที่เกิดขึ้นแก่ผู้พิจารณาอยู่เนือง ๆ ว่า เราต้อง
ตายแน่ ชีวิตของเราเนืองด้วยความตาย. บทว่า อาหาเร ปฏิกูลสญฺญา
ความว่า ในข้าวสุกและขนมสดเป็นต้น เป็นปฏิกูลสัญญา สำหรับผู้กลืนกินเท่า
นั้น. บทว่า สพฺพโลเก อนภีรตสญฺญา ได้แก่ สัญญาที่เกิดขึ้นแก่ผู้ให้
ความไม่ยินดีเกิดขึ้นอยู่ในโลกทั้งสิ้น.
บุพภาค 2 คือ ปหานสัญญา วิราคสัญญา คือ คลุกเคล้าด้วย
นิโรธสัญญา. ท่านแสดงกัมมัฏฐาน 20 มีอัฏฐิกสัญญาเป็นต้นเหล่านั้น
ด้วยประการฉะนั้นแล. กัมมัฏฐาน 20 เหล่านั้น 9 เป็นอัปปนา 11 เป็น
อุปจารฌาน. ส่วนในข้อนี้ เรื่องวินิจฉัยที่เหลือมาแล้วในวิสุทธิมรรคแล.
คงคาเปยยาลเป็นต้น พึงทราบโดยนัยอันกล่าวแล้ว ในมรรคสังยุตแล.
จบอรรถกถาโพชฌงค์สังยุต
ในอรรถกลาสังยุตตนิกายชื่อสารัตถปกาสินี.