เมนู

อรรถกถาอาคันตุกาคารสูตร



บทว่า อาคนฺตุกาคารํ ได้แก่เรือนรับรองแขกที่ผู้ต้องการบุญสร้างไว้
ท่ามกลางเมือง แม้พระราชาและมหาอำมาตย์ของพระราชาก็สามารถเข้าไปพัก
อาศัยได้. บทว่า อภิญฺญา ปริญฺเญยฺย ความว่า เหมือนอย่างว่า การอยู่
ของกษัตริย์เป็นต้นผู้มาจากทิศ มีทิศตะวันออกเป็นต้นเหล่านั้น ย่อมสำเร็จ
ได้ในเรือนรับรองฉันใด ภิกษุทั้งหลายย่อมสำเร็จด้วยการเจริญอริยมรรคอัน
เป็นสมาธิวิปัสสนา ด้วยการกำหนดรู้ด้วยปัญญาอันยิ่งเป็นต้นแห่งธรรม
ทั้งหลายมีอาทิว่า อภิญฺญา ปริญฺเญยฺย แม้เหล่านี้ก็ฉันนั้น ด้วยเหตุนั้น
ท่านจึงกล่าวคำนี้ไว้.
จบอรรถกถาอาคันตุกาควรสูตรที่ 14

15. นทีสูตร



ไม่มีผู้สามารถให้ผู้เจริญอริยมรรคกลับเป็นคนเลวได้


[296] สาวัตถีนิทาน. พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสถามภิกษุทั้งหลายว่า
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย แม่น้ำคงคาไหลไปสู่ทิศปราจีน หลั่งไปสู่ทิศปราจีน
บ่าไปสู่ทิศปราจีน ครั้งนั้น หมู่มหาชนพากันถือเอาจอบและตะกร้ามาด้วย
ประสงค์ว่า พวกเราจักทำการทดแม่น้ำคงคานี้ให้ไหลกลับ ให้หลั่งกลับ ให้
บ่ากลับ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เธอทั้งหลายจะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน

หมู่มหาชนนั้นจะพึงทาการทดแม่น้ำคงคาให้ไหลกลับ ให้หลงกลับ ให้บ่ากลับ
ได้ละหรือ
ภิกษาเหล่านั้นกราบทูลว่า ไม่ได้ พระเจ้าข้า.
พ. ข้อนั้นเพราะเหตุอะไร
ภิ. เพราะแม่น้ำคงคาไหลไปสู่ทิศปราจีน หลั่งไปสู่ทิศปราจีน บ่า-
ไปสู่ทิศปราจีน การที่จะทำการทดแม่น้ำคงคาให้ไหลกลับ ให้หลั่งกลับ ให้
บ่ากลับ มิใช่กระทำได้ง่าย แต่หมู่มหาชนพึงเป็นผู้มีส่วนแห่งความลำบาก
ยากแค้นแน่นอน.
พ. ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย พระราชา มหาอำมาตย์ของพระราชา
มิตรสหาย หรือญาติสาโลหิต จะพึงเชื้อเชิญภิกษุผู้เจริญอริยมรรคอันประกอบ
ด้วยองค์ 8 ผู้กระทำให้มากซึ่งอริยมรรคอันประกอบด้วยองค์ 8 ด้วยโภคะ
ทั้งหลาย เพื่อนำไปตามใจว่า ดูก่อนบุรุษผู้เจริญ เชิญท่านมาเถิด ท่านจะ
นุ่งห่มผ้ากาสายะเหล่านี้ทำไม ท่านจะเป็นคนโล้นถือกระเบื้องเที่ยวไปทำไม
ท่านจงสึกมาบริโภคโภคะและกระทำบุญเถิด ภิกษุผู้เจริญอริยมรรคอัน
ประกอบด้วยองค์ 8 ผู้กระทำให้มากซึ่งอริยมรรคอันประกอบด้วยองค์ 8 นั้น
จักลาสิกขาสีกออกเป็นคฤหัสถ์ ข้อนี้มิใช่ฐานะที่จะมีได้ ข้อนั้นเพราะเหตุไร
เพราะว่าจิตที่น้อมไปในวิเวก โน้มไปในวิเวก โอนไปในวิเวก ตลอดกาลนาน
นั้น จักสึกออกมาเป็นคฤหัสถ์ ข้อนี้มิใช่ฐานะที่จะมีได้.
[297] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุย่อมเจริญอริยมรรคอันประกอบ
ด้วยองค์ 8 ย่อมกระทำให้มากซึ่งอริยมรรคอันประกอบด้วยองค์ 8 อย่างไรเล่า
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุในธรรมวินัยนี้ ย่อมเจริญสัมมาทิฏฐิ อันอาศัยวิเวก
อาศัยวิราคะ อาศัยนิโรธ น้อมไปในการสละ ฯลฯ ย่อมเจริญสัมมาสมาธิ

อันอาศัยวิเวก อาศัยวิราคะ อาศัยนิโรธ น้อมไปในการสละ ดูก่อนภิกษุ
ทั้งหลาย ภิกษุย่อมเจริญอริยมรรคอันประกอบด้วยองค์ 8 ย่อมกระทำให้มาก
ซึ่งอริยมรรคอันประกอบด้วยองค์ 8 อย่างนี้แล.
จบนทีสูตรที่ 15
จบพลกรณียวรรคที่ 11

อรรถกถา


นทีสูตร มีนัยดังกล่าวในหนหลังนั้นแล.
จบอรรถกถาพลกณณียวรรค

รวมพระสูตที่มีในวรรคนี้ คือ


1. ปฐมพลกรณียสูตร 2. ทุติยพลกรณียสูตร 3. ตติยพลกรณีย
สูตร 4. จตุตถพลกรณียสูตร 5. พีชสูตร 6. นาคสูตร 7. รุกขสูตร
็8. กุมภสูตร 9. สุกกสูตร 10. อากาลสูตร 11. ปฐมเมฆสูตร 12.
ทุติยเมฆสูตร 13. นาวาสูตร 14. อาคันตุกาคารสูตร 15. นทีสูตร
พร้อมทั้งอรรถกถา.