เวทนาสังยุต

ปฐมกสคาถวรรคที่ 1

อรรถกถาสมาธิสูตรที่ 1

พึงทราบวินิจฉัยในสมาธิสูตรที่ 1 แห่งสหคาถาวรรค¹ในเวทนา
สังยุต ดังต่อไปนี้.
บทว่า สมาหิโต ความว่า มีจิตตั้งมั่นด้วยอุปจาร หรือด้วย
อัปปนา. บทว่า เวทนา จ ปชานาติ ความว่า สาวกของพระพุทธเจ้า
ย่อมรู้ชัดเวทนาด้วยสามารถแห่งทุกขสัจ. บทว่า เวทนานญฺจ สมฺภวํ
ความว่า ย่อมรู้ชัดเหตุเกิดแห่งเวทนาเหล่านั้นแล ด้วยสามารถแห่งสมุทย-
สัจ. บทว่า ยตฺถ เจตา ความว่า เวทนาเหล่านี้ จะดับในนิพพานใด-
ย่อมรู้ชัด ซึ่งนิพพานนั้น ด้วยสามารถแห่งนิโรธสัจ. บทว่า ขฺยคามินํ
ความว่า ย่อมรู้ชัดทางดำเนินให้ถึงความสิ้นไปแห่งเวทนาเหล่านั้นแล ด้วย
สามารถแห่งมรรคสัจ. บทว่า นิจฺฉาโต ปรินิพฺพุโต ความว่า ภิกษุผู้
หมดตัณหา ปรินิพพานแล้วด้วยความดับกิเลส. ในพระสูตรนี้ พระผู้มี
พระภาคเจ้าตรัสเวทนาอันเที่ยวไปในการพิจารณาด้วยประการดังนี้. ตรัส
สมณะและวิปัสสนาด้วยบททั้งสองในคาถาทั้งหลาย. ตรัสสัจจะ 4 ด้วย
บทที่เหลือ การกำหนดธรรมเป็นไปในภูมิ 4 อันรวบรวมธรรมไว้ทั้งหมด
ก็ได้ตรัสไว้ในพระสูตรนี้ด้วยประการฉะนี้.
จบ อรรถกถาสมาธิสูตรที่ 1
1. บาลี เป็น ปฐมสคาถวรรค